گزارش ایرنا /سیل، نقمت در اوج نعمت!

• پنجشنبه 5 اردیبهشت 1398
• 0 نظر

گزارش ایرنا /سیل، نقمت در اوج نعمت!

هرچند اشاره رسانه های خارجی در بارش های سیل آسای فروردین ماه امسال بر کلید واژه هایی چون 'سیل در ایران' و 'سیل در دروازه قرآن شیراز' و عواقب ناخوشایند و منفی آن متمرکز بود اما به نظر کارشناسان این بارندگی ها نتایج مثبتی نیز داشت که از چشم آنها دورافتاده است .

به گزارش ایرنا، بارش های غیرمتعارف نوروز امسال و جاری شدن سیل، لباس نوی بسیاری از هموطنان را از تن به در کرد و جامه گل و لای و عزا را جایگزین آن نمود که هر چند مشاهده این همه ویرانی وجدان هر انسانی را به درد می آورد اما رسانه های خارجی و به ویژه مغرض به بزرگنمایی اندوه این حادثه پرداختند غافل از اینکه مسئولان نظام و مردم کشور در یاری رساندن به سیل زدگان از جان مایه گذاشته و چهره واقعی وحدت ملت ایران را نشان دادند .
گرچه در بخش هایی از کشور هموطنان ما خانه و کاشانه خود را از دست دادند اما سدها و سفره های آب زیر زمینی که در اثر خشکسالی های چند ده ساله خالی و تشنه شده بود، آنقدر سیراب و غرقاب شد که به گواه بسیاری از کارشناسان و مسئولان ذیربط، آب از سدهای بزرگ کشور سرریز شد .
کشت دیم که به گفته بسیاری از کارشناسان جهاد کشاورزی در بسیاری از نقاط کشور تقریبا ازبین رفته بود با بارش های اخیر احیا شد و در حوزه مراتع و آبخیزداری نیز در کنار تقویت سفره های آب زیرزمینی، پروژه ایجاد بانک اطلاعاتی و به خصوص یافتن و تکثیر گونه های گیاهی در حال انقراض، جان دوباره یافت که کمیت و کیفیت آن در شهرهای مختلف، متفاوت بوده و در این گزارش به نظرات کارشناسان در باره شهرستان تربت حیدریه در این زمینه می پردازیم .

* معرفی و موقعیت طبیعی و کشاورزی شهرستان تربت حیدیه
شهرستان ۲۲۵ هزار نفری تربت حیدریه دارای چهار بخش مرکزی، جلگه رخ، کدکن و بایگ، چهار شهر، هشت دهستان و ۱۳۶ آبادی با جمعیت ۶۹ هزار و ۹۷۴ نفر است که از این تعداد ۱۲۱ روستا بیش از ۲۰ خانوار جمعیت دارند .
۷۹ درصد نیروی کار تربت حیدریه در گستره ۹۰ هزار هکتاری زمینهای کشاورزی و باغی این شهرستان به کشاورزی اشتغال دارند .
بخش کشاورزی این شهرستان با تولید ۳۷ نوع محصول زراعی و ۳۱ نوع محصول باغی به ترتیب رتبه های پنجم و سوم را از این نظر در خراسان رضوی در اختیار دارد .
یکی از شاخص ترین محصولات این شهرستان که در ایران و جهان رتبه نخست را به خود اختصاص داده، زعفران است که کشت آن در سطح هشت هزار هکتار از اراضی این شهرستان با تولید سالانه ۳۴ تن صورت می گیرد .

* نگذاشتیم حتی یک شهروند تربت حیدریه از بارش های سیل آسا آسیب جانی ببیند
فرماندار ویژه تربت حیدریه در باره بارندگی های سیل آسای اخیر در این شهرستان به خبرنگار ایرنا گفت: به گواه اداره هواشناسی در سال زراعی جاری شاهد افزایش ۱۴۰ درصدی بارندگی در این خطه نسبت به سال زراعی قبل بوده ایم .
علی رستمی افزود: در مدت ۲۸ روز نخست سال جاری میزان باران در این خطه ۶۶.۲ میلیمتر بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۳۲.۱ میلیمتر اعلام شده، ۱۰۶ درصد افزایش داشت .
وی اظهار داشت: به دلیل خشکسالی های چند ۱۰ ساله اخیر و البته غفلت برخی مسئولان، شاهد ساخت و سازهایی در بستر رودخانه ها بودیم و لایروبی کانال ها نیز آنطور که باید و شاید صورت نگرفت اما در روزهای پایانی سال گذشته و از ابتدای سال جاری تمام اعضای کمیته بحران شهرستان، بی اعتنا به تعطیلی نوروز و با انجام یک سری فعالیت های منظم و یکپارچه کارهایی که ظرف چند سال انجام نشده بود را به نحو مطلوب به سرانجام رساندند و نتیجه آن شد که اجازه ندادیم حتی یک شهروند یا هموطن روستایی در این سیل آسیب جانی ببیند .
رستمی با بیان اینکه از دایره انصاف به دور است اگر نگوییم بارش های سیل آسای اخیر برای منطقه ما نعمت و مزیت بود گفت : افزایش منابع آب زیرزمینی، سرریز شدن آب بندها، تقویت قنات ها، احیای مراتع و به خصوص تقویت بنیه کشاورزی و دامپروری شهرستان از دیگر مزایای این بارش ها بود .
وی اظهار داشت: ما این برکت ها را پس از لطف خداوند، مدیون تدابیر اعضای شورای مدیریت بحران شهرستان می دانیم که مهمترین آن پاکسازی، لایروبی و لایه برداری مسیرهایی به طول ۷۰ کیلومتر بود که امکان داشت با عبور سیل، مشکل آفرین شود .
وی گفت: همچنین دهانه پل ها در جاده های اصلی و فرعی بازبینی و ارزیابی شد، بازدیدهای میدانی از مسیرها، مسیل ها و رودخانه ها انجام شد و هر جا که به مرمت و بازسازی نیاز داشت با نظر کارشناسان مربوطه انجام شد .
فرماندار تربت حیدریه با بیان اینکه در حوزه مناطق روستایی، موضوع بیمه مسکن روستایی ترویج و روستاییان تشویق به انجام این مهم شدند افزود: سد 'نسر' در جلگه رخ نیز که هنوز افتتاح نشده، آبگیری شد و حجم ۵۰۰ هزار مترمکعبی آن پر و حتی سرریز شد .
وی ادامه داد : با بارش های اخیر مراتع این شهرستان سرسبز شد و در بخش منابع طبیعی که به دلیل خشکسالی های چند سال اخیر بسیاری گونه ‌های گیاهی رو به انقراض بود دوباره رشد کرد .

* پیش بینی برداشت ۶ تا ۱۰ هزار تن گندم و جو دیم در تربت حیدریه
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه نیز گفت: هر چند میزان خسارت باران در ۲۸ روز نخست امسال در بخش ‌های زراعت، باغات، آبزیان پرورشی، طیور، دام، ساختمان ها، تاسیسات، منابع طبیعی، قنوات، ادوات و ابزار آلات کشاورزی حدود ۴۷۹ میلیارد ریال برآورد شده است اما این میزان در مقابل مزایای بسیار زیاد آن، ناچیز می باشد که مهمترین آن، احیای کشت دیم در این خطه است .
محمدرضا عباسپور افزود: ۶ هزار هکتار زمین دیم برای کشت غلات در این شهرستان داریم که اگر وضعیت بارندگی در اردیبهشت ماه نیز ادامه یابد، پیش بینی می‌شود ۶ تا ۱۰ هزار تن گندم و جو از این میزان سطح زیرکشت برداشت کنیم .
وی اظهار داشت: در سال زراعی گذشته به دلیل خشکسالی به هیچ وجه کشت دیم در این شهرستان نداشتیم .
عباسپور ادامه داد: از مجموع ۳۰۰ هزار راس دام سبک این شهرستان، ۲۰۰ هزار راس با این شرایط جوی به مدت ۴۵ روز از مراتع تغذیه و تعلیف خواهد شد که هزینه ‌های دامداران را بسیار کاهش می دهد .
وی گفت: نتیجه مثبت دیگر بارندگی های اخیر این است که ۴۵۶ حلقه چاه عمیق کشاورزی موجود در این خطه دستکم برای سه مدار آبیاری نیاز به روشن شدن موتور پمپ ندارند که این امر حدود یک میلیون مترمکعب صرفه‌ جویی آب را در پی خواهد داشت .
وی افزود: مزیت بعدی بارش ها، آب دهی قنات ها و چشمه های کشاورزی است که حدود ۲۰ میلیون مترمکعب افزایش آب دهی از چشمه ها و قنوات را در طول سال شاهد خواهیم بود که دستکم ۱۰ درصد افزایش تولید را در پی خواهد داشت .
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه به مزیت بارندگی ها در بخش زعفران اشاره کرد و گفت: زعفران که محصول محوری این منطقه است به طور معمول پس از عید نیاز به یک آبیاری بهاره دارد که به اصطلاح به آن 'زردآب' می گویند .
وی اظهار داشت: مزیت ' زردآب' این است که طول دوره رویش را زیاد می کند و کمک می کند برگها سبز بمانند که این یک فرایند فیزیولوژی است و هر چه مدت سبزی برگ زیادتر شود، میزان فتوسنتز نیز افزایش پیدا می کند و لذا در آینده پیازهای زعفران درشت تر شده و در میزان تولید آن بیشتر می شود .

* تولید کتیرا و آنغوزه در حوزه منابع طبیعی تربت حیدریه دستاورد دیگر بارش های اخیر
رئیس اداره منابع طبیعی تربت حیدریه نیز به خبرنگار ایرنا گفت: به دنبال بارندگی های امسال امید است با برداشت کتیرا و آنغوزه در بیش از ۲ هزار هکتار با برآورد برداشت ۲ هزار و ۳۰۰ کیلو گرم کتیرا به ارزش هر کیلو ۷۰۰ تا ۹۰۰ هزار ریال و شیره آنغوزه به میزان هزار و ۲۰۰ کیلو گرم به ارزش هر کیلو ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال علاوه بر ایجاد اشتغال، درآمدزایی خوبی برای بخش خصوصی در پی داشته باشد که این ارقام به دلیل تداوم بارش ها، قابل افزایش خواهد بود .
سعیدرضا فلاح، مساحت اراضی منابع طبیعی شهرستان را ۲۵۵ هزار و ۴۵۱ هکتار عنوان کرد و افزود: این بدان معناست که ۷۰ درصد مساحت کل شهرستان را عرصه های منابع طبیعی در بر گرفته که به تفکیک ۸۱۱ هکتار بیشه زار و درختچه، ۹۷ هکتار مراتع خوب و متراکم، ۵۸ هزار و ۱۲۱ هکتار مراتع متوسط و نیمه متراکم، ۱۷۸ هزار و ۷۷۸ هکتار مراتع فقیر و کم تراکم، چهار هزار و ۲۲۸ هکتار بیرون زدگی سنگی و ۵۰۰ هکتار به صورت ذخیرگاه جنگلی گونه ارس می باشد .
وی اظهار داشت: مساحت حوزه های آبخیز شهرستان ۲۷۵ هزار هکتار شامل ۵۰ حوزه و زیرحوزه آبخیز است که تاکنون ۱۰ درصد از اجرای عملیات آبخیزداری شامل عملیات مکانیکی از قبیل بند خاکی، سنگ ملات و گابیون و عملیات بیولوژیک و بیومکانیک از قبیل بذر کاری، کپه کاری، نهال کاری، تراس بندی و بانکت بندی انجام شده است .
وی گفت: با اجرای عملیات آبخیزداری در هر منطقه که موجب استقرار پوشش گیاهی می شود نفوذ آب در خاک حدود ۴۰ برابر مناطق بدون پوشش گیاهی افزایش می یابد و از وقوع سیلاب و فرسایش خاک در اثر بارش های فصلی و بهاری جلوگیری می گردد .
فلاح افزود : از آنجا که در بیش از ۱۵حوزه آبخیز شهرستان طرحهای مطالعاتی تهیه و مصوب شده، لذا با تخصیص ۲۰۰ میلیارد ریال، می توان از وقوع سیل جلوگیری و باعث کاهش ۵۰ درصدی خسارات ناشی از آن در این شهرستان شد و روان آب ها و سیلاب های فصلی را در بالادست حوزه ها مهار و تهدید سیل را به فرصتی در راستای تغذیه سفره های آب زیرزمینی، چاه ها و قنوات تبدیل کرد .

* بارش های بهاری محیط زیست تربت حیدریه را تلطیف کرد
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تربت حیدریه نیز گفت: افزایش نزولات جوی و به تبع آن افزایش پوشش گیاهی در مراتع و اکوسیستم های طبیعی موجب شادابی و سر سبزی درختان و گیاهان، ایجاد فرایند فتوسنتز به صورت مطلوب تر در گیاهان، افزایش میزان اکسیژن و کاهش دی اکسیدکربن در جو شده و شادابی محیط زیست منطقه را به همراه داشته است .
داوود نورمحمدی افزود: پوشش گیاهی مطلوب علاوه بر حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از تبخیر، باعث بهبود کیفیت خاک از طریق افزایش میکرو ارگانیزم های مفید خاک می شود و در نتیجه جلوگیری از فرسایش خاک در ارتفاعات و سطوح شیب دار را به همراه دارد .
وی اظهار داشت : همچنین علوفه و دان در طبیعت به راحتی در اختیار حیات وحش قرار می گیرد و آن ها برای تامین غذای خود مجبور هجوم به روستاها نخواهند شد .
وی گفت : پرشدن آبگیرها و آب بندهای طبیعی و مصنوعی و احیای زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی، احیای چشمه های خشک شده فصلی و همچنین دسترسی آسانتر حیات وحش به آب و افزایش زاد و ولد و بازگشت حیات وحش به زیستگاه های طبیعی خود و احیای اکوسیستم ها را به دنبال دارد که این بستر بر اثر بارش های بهار امسال فراهم شده است .
نورمحمدی با بیان اینکه شهرستان تربت حیدریه ۳۸۵ هزار هکتار اراضی ملی دارد که ۲۲ هزار هکتار از ارتفاعات شمال شرق و جنوب شرق این شهرستان شامل منطقه شکار ممنوع ژرف و بزمای است افزود: گستره منطقه ' ژرف ' ۵۸ هزار هکتار است که در محدوده شهرستان های تربت حیدریه، زاوه و فریمان و حدود ۲۲ درصد از وسعت این منطقه در حوزه استحفاظی تربت حیدریه قرار دارد .
وی اظهار داشت: گونه های شاخصی چون قوچ و میش، کل و بز، گراز، گرگ، کفتار، پلنگ، گربه وحشی و پرندگانی چون کبک، تیهو و انواع پرندگان شکاری در این منطقه زیست می کنند .
به هر حال انتظار می رود آن روی دیگر سکه بارش های بهاری که افزایش دبی رودخانه ها، افزایش منابع آبهای زیرزمینی و آب های ذخیره در پشت سد است نیز در شرایطی که کشور در چند سال اخیر با بحران خشکسالی دست و پنجه نرم می کند، مورد توجه رسانه ها قرار گیرد تا با پرداختن به این موارد علاوه بر افزایش آگاهی عمومی، موجبات کاهش آلام آسیب دیدگان و امید به آینده روشن برای آنها فراهم گردد .
شهرستان ۲۲۵ هزار نفری تربت حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد قرار دارد .