نام های خاطره ساز

بسیاری از ما مشهدی‌ها، با نام‌ محله‌هایی چون ارگ، تپل المحله، چهار باغ، بالا خیابان، پایین خیابان، سراب و ده‌ها نام زیبای قدیمی دیگر خاطرات دور نزدیک بسیاری داریم. از گذشته تا امروز بسیاری از محلات و خیابان‌های شهر در زبان مسن‌تر‌ها و حتی در ذهن جوانان و نوجوانان امروزی به نام‌های قدیمی خود خوانده و شناخته می‌شوند و آنچنان این نام‌ها با گوشت و پوست شهر آمیخته و در هم تنیده شده که جدا کردنش، همانند آن است که بخشی از هویت شهر از آن گرفته شود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد مقدس، مشهد از جمله نقاطی است که ساختار شهری آن براساس محله است. به همین دلیل است که نام برخی از خیابان‌هایش برگرفته از نام محلات است. گرچه بر پیشانی آن خیابان نام جدید هم گذاشته شده باشد، اما عمده مشهدی‌ها و حتی زائران و مسافران، نام آن معبر یا خیابان را به همان نام می‌شناسند. برای مثال خیابان نوغان برگرفته از نام هسته اولیه شهر مشهد یعنی محله نوغان است و یا بسیاری میدان بسیج یا میدان ۱۵ خرداد را با نام فلکه آب یا فلکه ضد می‌شناسند. حال تصور کنید نام‌های معابری که کلی همه ما خاطره داریم و کلی خاطره و سبقه فرهنگی و تاریخی را با خود یدک می‌کشند، یک شبه عوض شوند. این موضوع قطعا از سوی شهروندان قابل پذیرش نیست و همانطور که حسینی پویا، رییس کمیسیون حقوقی شورا نیز در صحن علنی شورا با تغییر نام معابر مخالفت کرده و معتقد است تغییر نام معابر قدیمی که مردم با آن خو گرفته‌اند درست نیست. مخصوصا اسامی خوبی که تغییر آنها بازخورد مثبتی از سوی مردم نداشته است.
***تغییر نام بولوار کوشش در هاله ابهام
بولوار کوشش را هم بسیاری از ما به نام خیابان گاراژدارها می‌شناسیم. اما موضوع تغییر نام بخشی از این بولوار موضوعی است که واکنش‌های زیادی را به همراه داشت. در این رابطه، سید مسعود ریاضی، رییس کمیسیون ویژه توسعه و عمران توس با تاکید بر اینکه نام باید زنگی را در ذهن متبادر کند و افراد با شنیدن هر نام به هویت آن محل پی ببرند، می گوید: ما در دوران جنگ بزرگ شده‌ایم. اما نباید نام شهیدانمان را در این نامگذاری‌ها به اندازه یک شماره پایین بیاوریم. می‌توان اسم یک معبر را شهادت گذاشت نه اینکه خیابان کوشش را دو بخش کرد و بخشی از آن را که در ذهن مردم جا افتاده است به اسم تعدادی از شهدا تغییر داد.
*تغییر نام های تکراری و مشکل زا در دستور کار
مسئول امور نامگذاری معابر شهرداری مشهد با اشاره به اینکه ۳۱ مورد نام خیابان و معبر تکراری در مشهد وجود دارد، اظهار می کند: برای تغییر نام این معابر شهروندان خود پیش قدم شده و درخواست تغییر نام این معابر را داشتند. پس این مهم براساس قدمت و اهمیت معابر، نوع شریان و سایر فاکتورها به مرور زمان در دستور کار قرار می گیرد.
ناهید فربدنیا تغییر در نام‌ معابر مشابه را به نفع مردم خوانده و می گوید: علاوه بر این، آتش‌نشانی، اورژانس یا شرکت پست خود سرمدار درخواست تغییر نام‌های تکراری و مشکل‌زا هستند.
مسئول امور نامگذاری معابر شهرداری مشهد با تاکید اینکه نام‌های قدیمی شهر تغییر نمی‌یابند، خاطرنشان می کند: حتی پیشنهاد تغییر نام برخی از معابر قدیمی و پر شهرت شهر مانند میدان راهنمای نیز به کمیته نامگذاری معابر ارائه شده بود که این کمیته با تغییر نام مواقفت نکرد.
*اصلاح آئین نامه نامگذاری معابر مشهد
فربدنیا بیان می کند: حتی طرحی در منطقه ثامن نیز در دست پیگیری و اجرا قرار دارد که نام‌های قدیمی هسته مرکزی شهر و کوچه خیابان‌های اطراف حرم مطهر را که شهروندان با آن ها خاطره دارند، احیاء کند.
وی در پاسخ به این موضوع که با تغییر نام معابر کسبه متضرر می‌شوند، توضیح می‌دهد: تنها نام زیرنویس معابر تغییر می‌یابد و نام اصلی معابر به هیچ عنوان تغییر پیدا نمی‌کند مانند بولوار میرزاکوچک خان در وکیل‌آباد ۹ که مشابه این نام در منطقه ۵ مشهد نیز وجود دارد.
مسئول امور نامگذاری معابر شهرداری مشهد با تاکید بر اینکه در حال تدوین و تکمیل نقشه سامانه داده‌های مکانی برای معابر اصلی و فرعی هستیم، می افزاید: نام همه معابر در این نقشه پیاده سازی می شود و برای همه مکان‌ها استفاده می گردد.
*اسم شهدای زن مشهدی در دستور کار نامگذاری معابر شهر
فربدنیا با اشاره به نامگذاری معابر به نام مفاخر، توضیح می دهد: نامگذاری مفاخر که شهدا نیز بخشی از مفاخر این آب و خاک به شمار می‌روند، در دستور کار قرار دارد. این نامگذاری برای معابر فرعی است که با حفظ شماره صورت می گیرد و نام به صورت زیرنویس است.
وی در ادامه می گوید: ۱۷هزار شهید مشهدی داریم که تاکنون ۱۰ هزار اسم بر روی تابلوهای معابر فرعی و اصلی نامگذاری شده است.
مسئول امور نامگذاری معابر شهرداری مشهد با اشاره به اینکه عمده نامگذاری معابر به نام شهدا، به درخواست بنیاد شهید صورت می‌گیرد، توضیح می دهد: ۳ مورد از مجموع نامگذاری معابر با اسم شهدا، مختص اسم بانوان شهید است. مانند شهید زینال پور که در کوهسنگی ۲۴ واقع است.
فربدنیا خاطرنشان می کند: نامگذاری برخی دیگر از معابر به اسم شهدای زن انقلاب اسلامی نیز در دست اقدام است.
***
نکته مهم در نامگذاری معابر آن است که در فرآیند اجرای این مهم نظر مردم نیز مداخله داده شود. همانطور که محمد هادی مهدی‌نیا، رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد نیز تاکید کرد باید نظرسنجی از مردم را در فرایند نامگذاری‌ها دخیل نماییم تا از بازخوردهای بعدی در امان باشیم.
نجمه کیشی