زنان؛ الگوهای بنیادین در اصلاح الگوی مصرف آب

• پنجشنبه 6 تیر 1398
• 0 نظر

زنان؛ الگوهای بنیادین در اصلاح الگوی مصرف آب

شهریار تبریز / سحر فکردار: نزدیک به سه دهه است که اول تا هفتم تیرماه هر سال، هفته صرفه‌جویی در مصرف "آب" نام گذاری شده است و فصل گرما و تابستان تداعی کننده مباحثی چون تبخیر، کم‌آبی، صرفه‌جویی و… بوده است.

حالا چند سالی است که آشفته حالیِ دریاچه ارومیه و آسیب‌های ناشی از خشک شدن آن که منجر به تلاش های همگانی برای احیای این دریاچه شده، تبریزی ها را هم نسبت به کمبود منابع آبی حساس کرده است. با این حال همچنان شاهد هدر رفت بخش قابل توجهی از این منابع آبی توسط خانوارها هستیم که برای رفع این مشکل چاره ای جز آموزش نیست.

در این بین، سازمان‌های مردم نهاد به واسطه ساختار و شاکله آن‌ها که متشکل از داوطلبان متخصص در حوزه‌های مختلف هستند این امکان را فراهم می‌کنند تا بتوان با بررسی شرایط موجود در جامعه در راستای بهبود شرایط اجتماعی و فرهنگی و ترویج فرهنگ درست و صحیح استفاده از انواع منابع طبیعی از جمله آب، بهتر عمل کرد.

در حوزه آموزش‌های فرهنگی، اصلاح الگوی مصرف آب و اهمیت سازگاری با اقلیم کم آبی که کشور ما با آن مواجه هست می‌توان نقش موثر سازمان‌های مردم نهاد را شاهد بود چرا که این سازمان‌ها در راستای فرهنگ سازی موثر و دو سویه با مردم، امکان آموزش‌های مستمر و تغییر در رفتار جامعه را برای ما میسر می‌کنند.

این روزها همزمان با هفته صرفه جویی برنامه های فرهنگی مختلفی توسط خانه محیط زیست و توسعه پایدار در نقاط مختلف شهر با جامعه هدف کودک و خانواده برگزار می‌شود.

مسئول آموزش خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی با بیان اینکه فعالیت های این خانه در حوزه آب به دو بخش عمده زنان و کودکان تقسیم شده است، می گوید: پروژه آموزشی «نخستین واژه آب» برای کلاس اولی هاست که هر سال با محتوای آموزشی خاص و بر پایه شیوه های نوین آموزشی مثل بازی، تفکر نقادانه، داستان گویی، برای کلاس اولی‌ها و عام برای همه بچه‌های مدرسه و اولیا و مربیان اجرا می‌شود.

عاطفه مجتهدی با بیان اینکه در آموزش کودکان به هیچ وجه با آنها از بحران‌ها صحبت نمی‌کنیم، ادامه می‌دهد: با کودکان از بحران‌های آبی صحبتی نمی‌شود چرا که امید به زندگی در کودکان از بین می‌رود. حوزه کودکان بر پایه آشنایی با اهمیت آب، افزایش اطلاعات آبی اعم از نحوه تولید، مصرف، بعد از مصرف است.

او همچنین با اشاره به اجرای طرح ملی «بانوی آب» توسط خانه محیط زیست و اهمیت آن، یادآوری می کند: خانه تکانی و مصرف آب، شوینده های شیمیایی و آلودگی سفره های آب و خاک، زباله و آب مجازی، دور ریز غذایی و هدر رفت آب مسئولیت اجتماعی_ایمنی و خانه تکانی از مهمترین بخش های این طرح است.

مجتهدی به اهمیت اجرای این طرح با مشارکت زنان، می گوید: نه اینکه خانه تکانی امری زنانه و جنسیتی باشد بلکه به دلیل نگاه مادرانه زنان است که باعث می شود به کسانی غیر از خود فکر کنند. این مادرانگی است که می تواند نگاه فراگیرتری داشته باشد. قطعا یک زن در ایجاد الگوهای رفتاری شخص در خانواده که اولین و بنیانی ترین جایی است که عادت‌های ما شکل می گیرد تاثیر دارد.

رئیس هیات مدیره خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه بحث خانه تکانی و حوزه زنان برای ما، آب و فاضلاب و نهاد زنان و خانواده ریاست جمهوری آنقدر مهم بود که تصمیم گرفتیم تنها محدود به آخر اسفند و در آستانه سال نو نباشد، خاطرنشان می کند: این طرح به دومین طرح ملی ثبت شده با عنوان بانوی آب تبدیل شد که در تمام سال اتفاق می افتد. گروههای مختلفی از حوزه زنان اعم از زنان خانه دار، زنان شاغل، گروههای مختلف مذهبی، رابطین بهداشت، پایگاه های بسیج مساجد و... را در بر گرفته است.

مجتهدی با تاکید بر اهداف اجرای این طرح، می‌گوید: این طرح با هدف ارتقای سواد آبی برای هر رده و تا هر جایی که ممکن است، اجرا می شود؛ یعنی بدانیم چیزی که مصرف می کنیم از کجا می آید و چگونه به دست ما می‌رسد. خیلی از ما آب را تنها در محدوده بهداشت و شستشو و نوشیدن می دانیم در حالی که آب بسیار عمیق تر و نزدیکتر از چیزی که تصور می‌شود با زندگی ما عجین شده است.

مسئول آموزش خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی یادآوری می کند: امیدواریم بتوایم با این طرح دانش زیست محیطی و بخصوص در مورد آب را در جامعه و به ویژه بین زنان افزایش دهیم و توسط همین زنان نسل‌هایی را پرورش دهیم که با طبیعت و منابع آبی خود مهربانانه تر و مسئولانه تر برخورد کنند.

به نظر می‌رسد هر قدر هم نهادها و اداره‌های مختلف در خصوص مسائل زیست محیطی و اجتماعی وارد کار شود باز هم نمی توانند با موفقیت و بهره‌وری نهادهای مردمی عمل کنند. سازمان‌های مردم نهادی که از دل مردم برآمده اند و برای آنها فعالیت می‌کنند.

این روزهای گرم تابستانی که باز هم آمارها حکایت از افزایش بی رویه مصرف آب و برق دارد و مسئولان مدام از مردم تقاضای کاهش و توجه به میزان مصرف این منابع مهم دارند، شاید سخت نباشد اگر اصلاح الگوی مصرف را جدی تر بگیریم.