رطوبت و ترک خوردگی بلای جان کاخ هخامنشی چرخاب در برازجان
کاخ چرخاب که یکی از کاخهای زمستانی کوروش هخامنشی در شهرستان برازجان بوشهر بوده بعد از گذشت ۳۸ سال از کشف آن به دلیل قرار گرفتن زیر آفتاب و باد و بارانهای جنوب کشور و همجواری با زمینهای کشاورزی در حریم این کاخ در معرض خطر آسیب دیدگی است.
کاخ هخامنشی چرخاب برازجان یا همان کاخ زمستانی داریوش اول هخامنشی سال ۱۳۵۱ در شهرستان برازجان در ۱۵ کیلومتری شهر بوشهر کشف شد. این کاخ از جمله بناهای تاریخی و مفاخر ملی است که به عنوان الگوی پیشرفت معماری و حجاری هخامنشیان را در بدو تشکیل امپراطوری پس از پاسارگاد ساخته شده است.
کاخ برازجان کاخ ناقصی است که به فرمان کوروش با هدف گسترش قدرت او در حاشیه خلیج فارس ساخته شد اما هرگز مسکونی نشد و احتمالا با مرگ وی نیز ساخت آن متوقف شده است. کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار به دست آمده در این کاخ، تداعی کننده پاسارگاد است.
محوطه چرخاب با تاریخی ۲۵۰۰ ساله متعلق به دوران هخامنشی است که بعد از ثبت در فهرست آثار ملی، سالها توسط اداره میراث فرهنگی بوشهر نگهداری می شد اما امروزه وضعیت حفاظت از این اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کمرنگ تر شده است.
همچنین بسیاری از عوامل محیطی در چند سال اخیر باعث تخریب تدریجی محوطه چرخاب شده است که زمانی با سنگهای سفید و سیاه ساخته شده بود. به گونه ای که سنگهای این محوطه تاریخی به دلیل قرار گرفتن در معرض باران و آفتاب ترک خورده است به طوری که در زمان بارش باران روی سنگها، آب باران به درون ترکها رفته و آرام آرام ترک را باز می کند و باعث می شود سنگها به مرور زمان تکه تکه شود. ترکهای ایجاد شده در این آثار تاریخی در سالهای اخیر بوجود آمده است بنابراین اگر از ترک بیشتر سنگها جلوگیری نشود، رفته رفته ترکها زیادتر می شود به همین دلیل کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی خواستار مرمت فوری این ترکها هستند.
شنیده ها حاکی از آن است که چندی پیش قرار بود تیم حفاظتی و مرمت پارسه برای انجام عملیات مرمت این محوطه تاریخی، عازم استان بوشهر شوند اما هنوز این اقدام انجام نشده است.
مدتها پیش سقفی روی تمام محوطه تاریخی چرخاب کار گذاشته شده بود تا از شدت تابش نور خورشید و آسیب باران به آثار تاریخی جلوگیری شود اما سال ۸۵ همان سقف را هم برداشتند. سال گذشته نیز سقفهایی روی پایه ستونهای محوطه ساخته و کار گذاشته شد اما یک مشکل بزرگ داشت. این سقف در داخل گمانه ( ترانشه) قرار گرفته و در زمان باریدن باران آبهای دفعی را به داخل گمانه هدایت کرده و موجب انحراف آب به خارج نمی شود. در حالی که می بایست این سقف همه گمانه را به گونه ای بپوشاند که آب باران دفع شده و وارد گمانه نشود.
غیر از ایجاد ترک روی سنگهای قدیمی محوطه تاریخی کاخ چرخاب، مزارع تنباکو و نخلستان های قدیمی اطراف این محوطه تاریخی یکی دیگر از عوامل تخریب تدریجی کاخ است. به گونه ای که حریم درجه یک این محوطه فنس کشی شده و بیرون از آن زمینهای کشاورزی وسیعی وجود دارد که رطوبت آنها به استحکام بناها و آثار تاریخی به جا مانده از کاخ چرخاب صدمه می زند. این درحالی است که با احتمال وجود آثار تاریخی مدفون شده در زیر محوطه کاخ، رطوبت حاصل از زمینهای کشاورزی در نزدیکی این محوطه باعث فرسایش تدریجی آن آثار می شود.
منبع:خبرگزاری مهر
نظرات