۲۰ درصد گونه‌های خلیج فارس تا پایان قرن از بین می‌روند
تهران- ایرنا- حسن محمدی روز یکشنبه در کارگاه تخصصی راپمی ( محیط‌زیست خلیج‌فارس و دریای عمان ) افزود: همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته با ادامه وضع موجود بیشتر از ۷۰% زیستگاه‌های ساحلی و دریایی خلیج فارس تا پایان قرن ۲۱ برای زیست گونه‌های محلی مناسب نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه ۴۰ سال از تاسیس راپمی می‌گذرد، گفت: از زمان تاسیس راپمی چالش‌های محیط زیست منطقه ما و از جمله جهان عمیق‌تر و پیچیده‌تر شده است، بیش از ۵۵۰ کنوانسیون و قرارداد جهانی محیط زیستی داریم اما با تمام این تشکیلات وضعیت محیط زیست جهان بسیار بدتر از ۴۶ سال پیش که یونپ تاسیس شد است.
محمدی ادامه داد: دو سوم ساکنان زمین دغدغه آب دارند، میلیون‌ها اروپایی هنوز به آب پاک و سالم دسترسی ندارند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ با جهانی تشنه روبه‌رو شویم.
وی اظهارداشت: در سال ۱۹۷۴ که تشکیلات دریایی شکل گرفت اولین دریای منطقه‌ای که با اولویت جهانی پیشنهاد شد خلیج فارس بود.
محمدی به دلایل این پیشنهاد اشاره کرد و گفت: خلیج فارس ویژگی‌های زیست محیطی خاص خودش را دارد، چون یک دریای نیمه بسته است. ۱۵ هزار سال عمر دارد عمق متوسط آن ۳۵ متر است بنابراین نسبت به دریاهای دیگر یک حوضچه محسوب می‌شود، شوری آن بالاست و نوسانات شدید حرارتی را تجربه می‌کند و سالانه ۱۴۰ سانتیمتر تبخیر دارد.
محمدی ادامه داد: همچنین جابه‌جایی آب در خلیج فارس بسیار کند است و هر ۵ سال یک بار این کار انجام می‌شود، بنابراین آلاینده هایی که وارد این حوضه آبی می‌کنیم در طولانی مدت بر روی آبزیان تاثیر منفی به جای می‌گذارد.
وی گفت: مسئله بعدی آلودگی نفتی و اکتشافات و حمل و نقل آن در خلیج فارس است، همچنین حوادث نفتی پیش آمده طی چند سال اخیر مشکلات محیط زیستی زیادی برای این پهنه آبی به وجود آورده است. بیشترین نشت نفت دنیا که ۲۱ مورد است ۷ مورد آن در منطقه خلیج فارس رخ داده بنابراین این پهنه آبی همچنان در این زمینه رکورددار است.
هماهنگ کننده منطقه‌ای راپمی افزود: رشد سریع ناپایدار و بی رویه بر اساس درآمد نفت یکی دیگر از مشکلات موجود در منطقه است. سازمان ملل چند سال پیش منطقه خلیج فارس را یک ناحیه تراکمی نامید و در دنیا رتبه اول را دارد، بنابراین باید تمام برنامه‌ها بر مبنای دو هدف حفاظت محیط زیست خلیج فارس و توسعه پایدار منطقه تهیه و پیاده شود که راپمی به این سمت حرکت کرد.
محمدی ادامه داد: هنوز برنامه‌های راپمی شروع نشده بود که جنگ تحمیلی ایران و عراق آغاز شد. در راستای این جنگ ۵۴۵ کشتی در خلیج فارس غرق شده فاجعه میدانی میدان نفتی نور و نشت آن در خلیج فارس رخ داد که بر اساس آن ۴ میلیون بشکه نفت در سال ۱۹۸۳ وارد این پهنه آبی شد.
وی افزود: صدام آب تالاب بین النهرین را تخلیه و آن را خشک کرد، همچنین در جنگ عراق و کویت در سال ۱۹۹۱ حدود ۱۱ میلیون بشکه نفت در خلیج فارس تخلیه شد، همچنین حمله متفقین به عراق را داریم که بر اساس آن بزرگترین جابجایی خاک در دنیا در این منطقه انجام شد که به علت تعداد خودروها تانک ها و توپ ها بود که خاک های سطحی را جابه جا کرد.
محمدی اظهار داشت: محیط‌زیست خلیج فارس در یک قرن قربانی ۳ جنگ ویرانگر اکولوژیک شد و تمام معادلات ما را به هم زد. بر این اساس تمام بودجه‌ها و برنامه‌ها به ارزیابی صدمات جنگ اختصاص یافت.
وی افزود: امروز ما وارد سه دهه تخریب محیط زیست هستیم که در نتیجه آن شاهد کاهش منابع آبی و بیابانی شدن بخش زیادی از کشور هستیم که ما را با بحران آب و خاک مواجه کرده است.
محمدی ادامه داد: امروزه بین‌النهرین خشک شده است، مکانی که زمانی از لحاظ آبادانی زبانزد بود اما امروزه به گذرگاه و مسیر اصلی بادهای شدید و ریزگردها در منطقه تبدیل شده است. ۹ کانون ریزگردشناسایی شده که بین‌النهرین مهمترین آن در منطقه خلیج فارس است.
وی تاکید کرد: البته هنوز جنگ سوریه و عراق ادامه دارد و تا زمانی که جنگ ادامه داشته باشد بحران ریزگرد با ابعاد گسترده‌تری ادامه خواهد داشت، ما خاک آلود هستیم.
هماهنگ کننده منطقه‌ای راپمی تاکید کرد: همانطور که در نگاه اول دیده می‌شود ریزگرد فقط یک ترکیب گرد و غباری معدنی ساده نیست بلکه شامل سموم زیاد مواد آلرژی زا، فلزات سنگین و آلاینده های زیادی است که گاهی نیز رادیو اکتیو در آن دیده می‌شود. این‌ها موادی خطرناک برای سلامتی انسان و محیط زیست هستند.
محمدی افزود: بر این اساس ۷۸ پارامتر آلاینده را اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل می‌کنیم و صدمات آن را به انسان و محیط زیست مورد ارزیابی قرار می‌دهیم، خوشبختانه دولت ایران امسال ۱۰۰ میلیون یورو برای مقابله با گرد و خاک اختصاص داده که قدم خوبی است اما مقابله با ریزگرد نیاز به یک برنامه جامع و بلندمدت ملی و عزم ملی دارد تا به سرانجام برسد؛ با چند پروژه مالچ پاشی و یا کاشت درخت مشکل حل نمی‌شود.
وی اظهار داشت: همزمان با این سه جنگ بی‌توجهی شدید به محیط زیست و قانون شکنی را در منطقه شاهد هستیم و از سوی دیگر دستکاری مناطق ساحلی، زهکشی، استحصال زمین، خشکاندن تالاب‌ها، تخریب زیستگاه‌ها و ایجاد ابر سازه‌ها، مشکلاتی را برای خلیج فارس و منطقه ایجاد کرده است.
محمدی ادامه داد: در سه دهه گذشته بیش از ۷۰ درصد نواحی ساحلی خلیج فارس دچار تغییرات اساسی شد، در ساخت فرودگاه قطر بزرگترین جابجایی آبسنگ های مرجانی را شاهد هستیم، اجرای پروژه‌های احداث نخل‌های مختلف در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قاتل آبسنگ‌های مرجانی شد، برای اجرای پروژه جهان در دبی ۳۲۰ میلیون متر مکعب شن آب دریا برداشت شد و تا دهها کیلومتر اطراف دبی در دریای آن شن وجود ندارد.
وی گفت: ابرسازه‌ها جریانات سطحی آب را تغییر دادند، تمام این‌ها ضد توسعه هستند. متاسفانه کشورهای اطراف خلیج‌فارس نیز ضوابط و استانداردهای زیست محیطی را تقریباً به حالت تعلیق درآورده‌اند.
هماهنگ کننده راپمی اظهار داشت: هنوز ۳۰ درصد فاضلاب شهری منطقه بدون تسویه در خلیج فارس تخلیه می‌شودف البته این از وضعیت خزر بهتر است چون در خزر این عدد ۶۰ درصد است.
وی ادامه داد: در منطقه ۹ مورد آلودگی‌های شیمیایی وجود دارد، در پنج بندر در منطقه ترکیبات تی بی تی مشاهده شده است و در دو منطقه در بحرین آلودگی شدید نفتی داریم.
نظرات