در دهمين جلسه كميسيون بهداشت و سلامت گياهان (CPM-10) در سال 2015، نماينده فنلاند پيشنهاد داد سال 2020 ميلادي را به عنوان سال بين المللي سلامت گياهان International Year of Plant Health (IYPH)، اعلام كنند. ضمن حمايت همه اعضا از اين پيشنهاد، خواهان پيگيري آن توسط كشور فنلاند شدند. در سال 2016 ميلادي اين درخواست مورد توافق همه اعضا قرار گرفت. مفهوم آن توافق، انجام طيف گسترده‌اي از اقدامات جهت كنترل و جلوگيري از رشد علف‌هاي هرز، آفات و بيماري‌هاي گياهي و همچنين ممانعت از گسترش آن‌ها به نقاط جديد به ويژه از طريق تجارت بين‌المللي است.

مهندس فرزانه رحيمي كارشناس سنجش از دور اداره كل سنجش از دور در گزارشي به شرح اين اقدام و اتفاقاتي كه در ادامه آن رخ خواهد داد، پرداخته است.
به طور كلي تغييرات آب و هوايي، فعاليت‌هاي انساني، تغيير اكوسيستم، كاهش تنوع زيستي، چند برابر شدن سفرها و تجارت بين المللي در دهه گذشته، رشد آفات و گسترش بيماري‌ها در سراسر جهان را سرعت بخشيده است طوري‌كه 80% مواد غذايي مورد استفاده بشر و همچنين 98% اكسيژني كه تنفس مي‌كنيم، از گياهان تامين مي‌شود.

هر ساله بيش از 40% از محصولات غذايي جهان بر اثر آفات و بيماري‌هاي گياهي از بين مي‌رود كه منجر به خسارات سالانه بيش از 220 ميليارد دلاري بر تجارت كشاورزي شده و نه تنها منبع درآمد اصلي جامعه فقير و روستايي را از بين برده بلكه ميليون‌ها انسان را با گرسنگي مواجه كرده است.
بنابر گفته سازمان فائو، همانند سلامت انسان و حيوانات براي گياهان نيز پيشگيري بهتر از درمان است و محافظت از گياهان در برابر آفات بسيار مقرون به صرفه‌تر مي‌باشد. فائو و كنوانسيون حفاظت از گياهان International Plant Protection Convention (IPPC)، فعاليت‌هايي را در رابطه با افزايش سلامت گياهان در 2020 انجام خواهند داد از جمله به اشتراك‌گذاري بهترين روش‌هاي سالم نگه داشتن گياهان همراه با حفاظت از محيط زيست، جلوگيري از گسترش و ورود آفات به مناطق جديد با همكاري دولت‌ها، كشاورزان، دانشگاه‌ها، موسسات تحقيقاتي، جامعه مدني و ساير بخش‌هايي كه در زنجيره غذايي فعاليت دارند مانند بخش خصوصي. بدين منظور با پايبندي به مقررات و معيارهاي بين‌المللي سلامت گياهان و رعايت استانداردها، تقويت شده و مي‌توان ميلياردها دلار صرفه جويي نمود.

پايش ماهواره‌اي آفات گياهان
براي دستيابي به هدف سلامت گياهان از فناوري‌هاي نوين به ويژه در نقاط دور دست جهان، ‌استفاده مي‌شود كه نيازمند همكاري‌هاي بين‌المللي همه ذينفعان است. در رابطه با تلاش جهاني در زمينه كنترل آفات مي‌توان به مديريت و مهار آفت Fall Armyworm اشاره نمود كه با استفاده از فناوري‌هاي نوين سنجش از دور و تصاوير ماهواره‌اي به پايش اين آفت پرداخته و با هشدار زود هنگام، كشاورزان را براي مقابله با آن تجهيز كرده‌اند.

اين آفت بيش از 50 كشور آفريقايي و آسيايي را آلوده و خسارات زيادي به محصولاتي مانند ذرت، برنج، گندم، سويا، كتان و... وارد نموده است. ولي برخي از كشورهاي آفريقايي با كمك تيم‌هاي تحقيقاتي و استفاده از تصاوير ماهواره‌اي، همچنين توليد نقشه‌هاي شاخص پوشش گياهي چون NDVI، LAI و رطوبت خاك به بررسي اين آفت و سلامت گياهان، پرداخته و سيستم هشدار زود هنگام را به اجرا در آورده‌اند.

آفت Fall Armyworm

پايش ماهواره اي آفت Fall Armyworm در مزرعه‌اي در آفريقا با استفاده از ماهواره سنتينل 2 با توان تفكيك 10 متر (تصاوير 1 و 2 به ترتيب با تركيب رنگي كاذب و واقعي) و ماهواره Pléiades با توان تفكيك 2 متر (تصاوير 3 و 4 به ترتيب با تركيب رنگي كاذب و واقعي)

هجوم آفت شب پره به ذخيره گاه‌هاي شمشاد ايران
از گياهان ارزشمندي كه در سال‌هاي اخير مورد هجوم آفت شب پره شمشاد Cydalima perspectalis قرار گرفته است، مي‌توان به درختان شمشاد اشاره نمود. شمشاد (Buxus Hyrcana Pojark) از درختان پهن برگ، براق و هميشه سبز (به علت سمي بودن برگ هاي آن مورد استفاده دام قرار نمي‌گيرد) و از گونه هاي ارزشمند و كمياب جنگل‌هاي هيركاني است كه از آستارا تا علي آباد كتول استان گلستان، گسترده شده است. اين گونه منحصر به فرد كه يك جامعه گياهي مخصوص جلگه‌هاي خزري است در فهرست گونه‌هاي در معرض انقراض اتحاديه بين‌المللي حفظ طبيعت (IUCN) قرار دارد و از سال * 1371 به عنوان ذخائر جنگلي، ممنوع القطع مي باشد.
در حال حاضر تنها چند ذخيره گاه و پارك جنگلي كه در آن درختان شمشاد روئيده، باقي مانده است از جمله در ذخيره گاه جنگلي سي سنگان مازندران، ماشلك نوشهر، ذخيرگاه شمشاد اندرود Andarud در صلاح الدين كلا، لساكوتي در تنكابن، افراچال در ساري، نمك آبرود، لوندويل در آستارا، ذخيره گاه شمشاد خيبوس، شمشادهاي بندرگز، قرن آباد گرگان، پارك جنگلي ميرزاكوچك خان و چند منطقه كوچك ديگر.

اين‌گونه جنگل‌هاي شمشاد انبوه همراه با خزه‌هاي مرطوب، زيستگاه بسيار مناسبي براي حيات و همزيستي با انواع گونه هاي ديگر گياهي و جانوري شناخته شده است و به عنوان بانك ژن بسيار غني، مي‌تواند زمينه تحقيقات گسترده‌اي را فراهم آورد. علاوه بر آن مي‌تواند مانع وقوع سيلاب و فرسايش خاك سطح اين درختان شود كه حاوي مواد بسيار ارزشمندي براي رشد گياهان هستند.

با هجوم آفت شب پره‌ها به اين گياهان ارزشمند، بتدريج تمام گستره اين ذخيره‌گاه ها آلوده و بسياري از آن ها خشك شده‌اند. اين قارچ كه سال‌هاي زيادي در خاك و لاشه برگ زنده مي‌ماند، مي‌تواند از طريق روزنه‌هاي برگ گياهان وارد درخت شده و به تدريج باعث چروكيدگي و خشك شدن كامل درخت گردد. علائم آن در ابتدا بصورت لكه‌هايي روي برگ است كه بتدريج بهم متصل شده و در نهايت باعث خشكيدگي گياه مي شود.

قارچ عامل بيماري، هم به رطوبت و هم به دما نياز دارد. شب پره شمشاد، قدرت پرواز خوبي داشته و قادر است در طول سال مسافت 5 تا 10 كيلومتر را پرواز كند؛ لذا به راحتي به مناطق مجاور مي‌رود و همه درختان شمشاد را آلوده مي‌كند. ولي يكي از دغدغه ها، افزايش روز افزون جمعيت اين آفت در نقاط غير قابل دسترس است؛ بنابراين اين جنگل‌ها بايد با كمك فناوري سنجش از دور و با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي بطور مرتب مورد پايش و نظارت قرار گيرند.

*در  مصوب 1371/7/5 مجلس شوراي اسلامي. ماده قانوني به شرح زير تصويب شد:
ماده 1- از تاريخ تصويب اين قانون، گونه‌هاي درختاني از قبيل شمشاد، زربين، سرخدار، سرو خمره اي، سفيد پلت، چندل، ارس، فندق، زيتون طبيعي، بنه (پسته وحشي)، گون، شيشم، گردو (جنگلي)، بادام وحشي (بادامك) در سراسر كشور جزء ذخاير جنگلي محسوب  و قطع آن‌ها ممنوع است.

در ادامه تصوير ماهواره‌اي بخش‌هايي از ذخيره گاه جنگلي شمشاد ايران را كه از موزائيك تصاوير ماهواره‌اي سه استان گيلان، مازندران و گلستان تهيه شده نمايش داده شده است.