به گزارش«پارما» علي ارواحي در گفت‌وگو با خبرنگار ايمنا با بيان اينكه پيش‌نويس برنامه سيپا تالاب بين‌المللي گاوخوني تهيه شده و هم اكنون درحال بررسي و بازنگري است، اظهار كرد: برنامه سيپا بستري را فراهم خواهد كرد تا سند زيست بومي تالاب گاوخوني با سهولت بيشتري اجرا شود.

وي با اين توضيح كه "سيپا" برنامه‌اي براي انسجام بخشي به فعاليت‌ها و ارتقاي سطح آگاهي، دانش، مشاركت، ارتباطات در حفاظت و مديريت تالاب‌هاست، افزود: اجراي اين برنامه طبق توصيه كنوانسيون رامسر و كنوانسيون تنوع زيستي در دستور كار سازمان حفاظت محيط زيست قرار گرفته و ما در طرح حفاظت از تالاب‌ها تلاش كرديم با استفاده از ظرفيت‌هاي موجود اجراي اين برنامه را پيگيري كنيم.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران با اشاره به تجربه موفق اجراي طرح سيپا در تالاب كاني برازان استان آذربايجان غربي، گفت: اين تجربه در كارگروه‌ها و نشست‌ها به مسئولان محيط زيست استان‌ها منتقل شد كه برخي استان‌ها از جمله اصفهان براي استفاده در احياي تالاب گاوخوني از آن استقبال كردند.

ارواحي خاطرنشان كرد: اجرايي شدن طرح سيپا منوط به برنامه‌ريزي، همگرايي و هم افزايي دست اندركاران و مسئولاني است كه در اين برنامه مسئوليت آنها براي كمك در احياي تالاب تعيين و تعريف شده است.

سند زيست بومي گاوخوني در چهارمحال و بختياري تصويب نشد

وي ادامه داد: هر چقدر بستر مشاركت و هم گرايي بيشتر فراهم شود اجراي مؤثرتر برنامه مديريت زيست بومي تالاب گاوخوني را شاهد خواهيم بود زيرا اين برنامه با رويكرد زيست بومي تهيه شده اما به دليل چالش‌هاي موجود بين دو استان اصفهان و چهار محال و بختياري هنوز اين برنامه آن طور كه شايسته است به مرحله اجرا نرسيده اما اميدواريم طرح سيپا اين بستر را فراهم كند.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران در پاسخ به اين پرسش كه چرا با گذشت بيش از پنج سال تصويب سند زيست بومي تالاب گاوخوني بلاتكليف است؟ گفت: نمي‌توان پاسخ مشخصي به اين پرسش داد زيرا تصميم گيري براي تصويب اين سند بر عهده نهادهاي مربوط در دو استان اصفهان و چهار محال بختياري است.

وي افزود: سند زيست بومي تالاب گاوخوني در شوراي برنامه‌ريزي و توسعه استانداري اصفهان به تصويب رسيد اما در چهار محال و بختياري نه؛ از اين رو برگزاري نشست‌هايي براي رفع ابهامات و تضادها بين مسئولان كليدي اين دو استان ضروري است تا اين سند كامل به تصويب دو استان برسد.

ارواحي با بيان اينكه در سند مديريت زيست بومي تالاب گاوخوني مجموعه اقدامات اولويت دار شناسايي و زمان و مسئوليت اجراي آنها براي احيا تعيين شده است، خاطرنشان كرد: پس از تصويب كامل اين سند نياز است كه دست اندركاران براي اجرا به اولويت بندي اقدامات كليدي‌تر بپردازند و منابعي براي اجراي آنها اختصاص دهند.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران نهادينه كردن مديريت در سطوح محلي را از اهداف اصلي اين سند دانست و تصريح كرد: مسئولان امر در استان‌هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري اگر به اين تشخيص برسند كه براي مثال ساماندهي مسيل‌هاي فصلي بايد در اولويت اقدامات قرار گيرد، پروژه‌هايي تعريف و براي اجراي آن تأمين اعتبار مي‌شود ضمن اينكه محيط زيست استان اصفهان لايروبي بخشي از مسيل‌ها را انجام داده است.

تسهيم منافع در حوضه آبريز زاينده‌رود ضروري است

وي با بيان اينكه در حوضه آبريز زاينده‌رود كه بين دو استان اصفهان و چهار محال بختياري قرار گرفته تسهيم منافع (سهم بندي) امري ضروري است، افزود: منافع بالادست و پايين دست حوضه را بايد در كنار هم در نظر گرفت و به يك وجه مشترك رسيد كه ضمن توجه منافع بالادست و پايين دست به حيات تالاب گاوخوني نيز توجه شود.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران تسهيم منافع، توانمند سازي و افزايش سطح آگاهي مردم محلي از ارزش‌هاي تالاب و اصلاح شيوه‌هاي بهره‌برداري از منابع آبي در حوضه آبريز زاينده‌رود را از جمله راهكارها براي احياي گاوخوني برشمرد و تصريح كرد: در دو استان اصفهان و چهار محال و بختياري بايد اين باور را به وجود آورد كه تالاب از نظر اكولوژيكي ارزشمند است و اگر حيات گاوخوني از بين برود هزينه‌ها و تبعات غيرقابل جبراني به دنبال خواهد داشت.

ارواحي خاطرنشان كرد: در پهنه‌هاي تالابي و زيست بوم‌هايي كه با بحران رو به رو شدند پديده‌هاي مانند خيزش ريزگردها و مهاجرت مردم از آن مناطق را شاهد بوديم. در برخي نواحي خشكيدن يك تالاب به مشكلات آب و هوايي منطقه و حتي در مواردي به كاهش سطح نشاط مردم منجر شد زيرا آن خدمات و كاركردهايي كه تالاب داشت از بين رفته بود.

وي ادامه داد: اگر به مجموعه ارزش‌ها و كاركردهاي تالاب باور داشته باشيم آن زمان مشكل تالاب، مشكل همه قلمداد مي‌شود از اين رو نياز است در پروژه‌ها و فعاليت‌ها بازنگري كنيم.

بهره‌برداري‌ها متناسب با منابع حوضه، بهينه و پايدار شود

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران با تاكيد بر اينكه بهره برداري‌ها بايد متناسب با منابع موجود در حوضه آبريز، بهينه و پايدار شود، گفت: ايجاد تعادل بين حفاظت از تالاب و بهره برداري‌هاي پايدار هدف برنامه مديريت زيست بوم است براي مثال امروز گسترش بهره برداري در بخش كشاورزي در بالادست استان اصفهان و استان چهارمحال و بختياري را شاهد هستيم اين بهره برداري با روش كنوني شرايط مطلوبي را براي احياي تالاب گاوخوني فراهم نمي‌كند از سوي ديگر معيشت مردم محلي به كشاورزي وابسته است.

ارواحي با بيان اينكه هدف ما حذف كشاورزي نيست بلكه سازگاري كشاورزي و بهره برداري با منابع آب موجود در حوضه است، اظهار كرد: از اين رو نياز است با عزم جدي در سطح گسترده به كشاورزان و مردم محلي آموزش داده شود و از مزيت اقتصادي آن نيز بهره ببرند.

پيشنهاد استفاده از تجربه طرح احياي درياچه اروميه در زاينده رود

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران به اجراي پايلوت كشاورزي پايدار در برخي تالاب‌ها از جمله در 150 روستاي حوضه درياچه اروميه اشاره و خاطرنشان كرد: اين تجارب مي‌تواند در اختيار دولت قرار گيرد چه در حوضه درياچه اروميه و چه در ساير تالاب‌هاي كشور؛ اجراي اين پايلوت در 150 روستا به تنهايي تضمين كننده احياي درياچه اروميه نيست زيرا هنگامي مي‌توان از پايداري شرايط درياچه اروميه اطمينان يافت كه اين تجربه در همه روستاهاي اطراف اين درياچه اجرا شود.

ارواحي با بيان اين نكته افزود: اگر اين تجربه در حوضه آبريز زاينده رود و گاوخوني مورد استفاده قرار گيرد و به سراسر پهنه‌هاي كشاورزي تعميم يابد كمك مؤثري به احيا تالاب خواهد بود.

وزارت نيرو حقابه گاوخوني را از آب صرفه‌جويي شده در كشاورزي تحويل دهد

وي خاطرنشان كرد: اتفاق خوبي كه در درياچه اروميه توسط ستاد احياي اين درياچه رخ داد اين بود كه سالانه مصرف آب در بخش كشاورزي كاهش يافت و وزارت نيرو اين آب را به درياچه اروميه اختصاص داد؛ ستاد احياي درياچه اروميه اين موضوع را بخوبي پيگيري كرد و امروز وضعيت بهتري را در اين درياچه شاهد هستيم؛ وزارت نيرو حقابه تالاب گاوخوني را نيز از ميزان آب صرفه جويي شده در بخش كشاورزي تحويل دهد.

ارواحي تصريح كرد: مهم‌ترين امر اين است كه همزمان با آموزش كشاورزان براي كاهش مصرف آب، شيوه‌هايي اجرا شود تا كشاورز مزاياي اقتصادي آن بهره ببرد.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران گفت: همزمان اين سياستگذاري از سوي دولت ضروري است در حوضه زاينده رود سطح زير كشت توسعه نيابد و منابع آبي كه صرفه‌جويي مي‌شود در پايين دست به تالاب گاوخوني اختصاص يابد.

گاوخوني ظرفيت لازم براي برخورداري از حمايت‌هاي بين‌المللي را دارد

ارواحي گردشگري و طبيعت گردي جامعه محور را يكي از ظرفيت‌هاي درآمدزا در تالاب‌ها برشمرد و گفت: توجه به اين ظرفيت از يك سو سبب حفاظت از تالاب مي‌شود و از سوي ديگر منافع مالي آن به طور مستقيم به مردم محلي مي‌رسد از اين رو مردم خودشان به حفظ تالاب حساس مي‌شوند زيرا زندگي و بهبود معيشت آنها در گرو حيات تالاب است؛ اجراي برنامه سيپا در اين زمينه بسيار كمك كننده خواهد بود.

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران در پاسخ به اين پرسش كه آيا مي‌توان مانند طرح احياي تالاب هامون از حمايت‌هاي بين‌المللي براي احياي تالاب گاوخوني نيز استفاده كرد؟ گفت: حيات گاوخوني يعني حيات زاينده رود و حيات زاينده رود يعني تمدن، تاريخ و فرهنگ؛ تالاب گاوخوني در گذشته از ويژگي‌هاي منحصر به فردي برخوردار بوده است از اين رو ظرفيت مناسبي براي حمايت‌هاي بين‌المللي دارد اما هنگامي مورد حمايت قرار خواهد گرفت كه دست اندركاران اداره كل محيط زيست استان اصفهان براي احياي اين تالاب طرحي را تهيه، هدف گذاري و ارسال كنند تا پس از سپري شدن فرآيندهاي لازم، مانند تالاب هامون از حمايت‌هاي بين المللي براي احياي برخوردار شود.