بحران آب روزگار سختی را رقم خواهد زد/ سیاست های بخشی نگر باعث از بین رفتن آب و خاک شده است
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست در خصوص روزهای سخت بحران آب در آینده نزدیک هشدار داد.
وی با تاکید بر این که متوسط بارندگی ایران با 80 میلیون جمعیت حدود 200 میلی متر است، درحالی که پیش از این با 35 میلیون جمعیت، این مقدار حدود 250 میلی متر بوده است، اظهار داشت: «ما در خصوص مسئله آب با دو مشکل مواجه هستیم. مشکل اول این است که سیاستگذاران ما باور ندارند که ایران کشور کم آبی هست و پذیرش این موضوع برای شان سخت است.»
رئیس سازمان محیط زیست در خصوص مشکل دوم گفت: «دیگر این که هنوز به تصمیم نرسیده ایم که با کم آبی چه کنیم؟ ما باید با کم آبی بسازیم. انتخاب اجباری ماست و هیچ راه دیگری نداریم.»
کلانتری درباره راه هایی نظیر تولید آب برای تولیدکشاورزی از دریا اظهار داشت: «این کار برای آب شرب و صنعت توجیه دارد ولی برای تولید کالای کشاورزی توجیهی ندارد. به عنوان مثال برای تولید هر کیلوگرم گندم به دو مترمکعب آب نیاز داریم و تولید این آب در لب ساحل نیم دلار است که برای دو مترمکعب می شود یک دلار در حالی که قیمت جهانی آن بیست سنت است. بنابراین تولید گندم بی هیچ هزینه دیگری فقط با همین قیمت آب به صرفه در نمی آید.»
کلانتری با اشاره به سابقه تمدن هفت هزار ساله ایرانی که حول آب و با ریشه بر آن شکل گرفته است، تصریح کرد: «تصمیم گیری بر اساس آب یک تصمیم عقلانی و انتخابی اجباری است اما این که کجا مصرف شود به تصمیم حاکمان بستگی دارد و تصمیم گیرندگان روزگاری سخت و محدودیت های خودش را خواهد داشت و باید از آرزوهای شان را عدول کنند مخصوصاً اگر می خواهند جمعیت اضافه شود.»
رئیس سازمان محیط زیست یکی از مشکلات مسئله آب را اختصاص آب برای مصارف زیست محیطی عنوان کرد و گفت: «ما قبلا به این دلیل که مازاد آب داشتیم، این کار را نمی کردیم. اما حالا در کم آبی باید سالانه بین 15 تا 20 میلیارد متر مکعب برای این قضیه آب اختصاص دهیم وگرنه باید با پیامدهای آن مواجه شویم. که گرد. مثلا غبار دشت خوزستان و هامون از پیامد همین است.»
معاون رئیس جمهور با تاکید بر لزوم بازتوزیع آب، اظهار داشت: «مسئله کم آبی باعث مهاجرت شده است و این روند حتی احتمالا افزایش داشته باشد. »
کلانتری در خصوص فرسایش خاک در این چند دهه اخیر گفت: «سیاست های غلط بخشی نگر باعث از بین رفتن خاک شد. مثلا تعداد دام زیاد شد، مراتع و پوشش گیاهی از بین رفت. بعد از آن مراتع را شخم زدیم، تتمه پوشش گیاهی نابود شد و در نهایت بر کشت دوم اصرار کردیم، آیش از بین رفت و خاک نابود شود.»
وی افزود: «وقتی می گوییم 16 تن در سال فرسایش خاک داریم، یعنی هفت دهم میلی متر از عمق خاک. این از نظر اکولوژیکی فاجعه است چون چهل سال طول می کشد تا یک میلی متر خاک تشکیل شود و ما حاصل کار طبیعت را در مدت یک سال و نیم هدر می دهیم.»
رئیس سازمان محیط زیست با انتقاد از این که در برنامه ها و سیاستگذاری ها حقوق نسل های بعد رعایت نمی شود، گفت: «مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در سال 93 به این مسئله اشاره داشتند و تاکید کردند که محیط زیست مال این دولت و آن دولت نیست بلکه برای نسل های بعدی است اما متاسفانه برغم صحبت های ایشان در سیاستگذاری های بخشی، اثرات فرابخشی دیده نمی شود.»
معاون رئیس جمهور با اشاره به مفهوم توسعه پایدار، تصریح کرد: «ما الان داریم از حساب نسل بعد خرج می کنیم. متاسفانه مجلس یا با تصویب پیشنهادهای غلط دولت و یا با طرح های من در آوردی باعث می شود که نهادهای ذی ربط برای این که در کوتاه مدت باید پاسخگو باشند، ضوابط بلند مدت را زیرپا بگذارند. یکی از اصول توسعه پایدار حفظ حقوق نسل های بعدی است. با کمال تاسف در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها ما به هیچ عنوان به این نسل عمل نمی کنیم.»
کلانتری با تاکید بر لزوم نظارت نهادهای بالا دستی مانند شورای نگهبان، اظهار داشت: «وقنی چنین تصمیماتی اخذ می شود، نهادهای بالادستی مانند شورای نگهبان باید وارد عمل شوند و این قبیل قوانین مصوب را به دلیل نادیده گرفتن توسعه پایدار و حقوق نسل ها رد کند و جلوی اجرای آن را بگیرد.»
رئیس سازمان محیط زیست افزود: «متاسفانه خطر هنوز از جانب مسئولین ما احساس نشده و هنوز به این نتیجه نرسیده اند که سیاست های گذشته نه تنها جواب نمی دهد بلکه باعث تخریب بالاست. اگر فشار برای خودکفایی هفتاد درصدی در برخی محصولات ادامه پیدا کند، فاجعه به بار می آید.»
رئیس سازمان محیط زیست در بخشی دیگر از صحبت های خود درباره برنامه این سازمان درباره احیای تالاب ها گفت: «احیای تالاب ها دستور مستقیم رئیس جمهور بوده و تا کنون در مورد چهل تالاب بزرگ کشور بر سر تعیین حق آبه با وزارت نیرو به تفاهم رسیده ایم.»
کلانتری از تشکیل شورای عالی تالاب ها از ابتدای امسال خبر داد و افزود: «تا آخر سال در مورد نود درصد تالاب ها با وزارت نیرو به تفاهم می رسیم و این وزارت خانه موظف می شود حق آبه این تالاب ها را بدهد. البته در خصوص تالاب گاوخونی و جازموریان به دلیل سدهایی که زده شده است هنوز مشکل داریم.»
وی با اشاره به مشکلات زیست محیطی ایجاد شده در خصوص رودخانه هایی که خشک می شدند و به مقصد نمی رسیدند، گفت:«وظیفه تقسیم آب بر عهده وزارت نیرو و وزیر است. طبق قانون در گام اول آب شرب و صنعت که حدود شش الی هفت درصد آب مصرفی کشور است باید به صورت صد در صد تامین شود، سپس مابقی آب فی السبیه باید تقسیم شود و نمی شود گفت چون آب کم داریم، مثلا آب کشاورزی تامین شود اما حق آبه رودخانه ها و سهم آب محیط زیست در نظر گرفته نشود، این خلاف قانون است.»
معاون رئیس جمهور درباره اقدامات صورت گرفته در مورد هامون گفت: «طی تفاهم پنج ساله با اتحادیه اروپا که از امسال آغاز شده است، این اتحادیه مبلغ ده میلیون یورو برای امسال داده اند تا معاش حاشیه هامون از آن جدا شود و به این دریاچه فشار وارد نشود.»
رئیس سازمان محیط زیست احیای دریاچه ارومیه را ناشی از دید استراتژیک و تصمیم بزرگ شخص رئیس جمهور دانست و تاکید کرد: «رئیس جمهور در خصوص دریاچه ارومیه تصمیم بزرگی گرفت. هزینه احیای این دریاچه یک تا یک و نیم میلیارد دلار بود اما هزینه عدم احیای آن بیش هزار میلیارد دلار هزینه در بر داشت و به همین دلیل ما چاره ای جز احیای این دریاچه نداشتیم.»
وی با اشاره به نظرات برخی کارشناسان مبنی بر ممکن نبودن احیای دریاچه ارومیه گفت: «این نخستین پروژه احیا در جهان بود که به موفقیت رسید و این نتیجه برنامه ریزی های دقیق کارشناسان ایرانی با محوریت دانشگاه شریف بود.»
رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به پیامدهای انسانی عدم احیای دریاچه ارومیه اظهار داشت: «اگر این احیا اتفاق نمی افتاد، آن منطقه باید تخلیه می شد و حدود دو میلیون نفر جابجا می شدند. این در حالی است که کل نفراتی که در هشت سال جنگ در مناطق جنگ زده جابجا شدند، هفتصدهزار نفر بود. علاوه بر این که جابجایی این دو میلیون نفر، حدود ده میلیون نفر را نیز تحت تاثیر قرار می داد.»
رئیس سازمان محیط زیست در خصوص اینکه امر احیای دریاچه ارومیه در چه مرحله ای است، گفت: «این دریاچه تثبیت شده و اکنون در مرحله احیاست. امسال تقریبا تمام کار اجرایی آن تمام شده است و یک سوم آب رودخانه زاب که به دجله می ریخت، برخواهد گشت و با این 650 میلیون متر مکعب مصرف کشاورزی ای که در زمان سد سازی های غیر متعارف انجام شد، جبران می شود.»
کلانتری موضوع دیگر مورد تاکید رئیس جمهور را مسئله آلودگی هوا عنوان کرد و افزود:«مسئله آلودگی هوا یکی محورهای دستور چهارگانه رئیس جمهور به سازمان محیط زیست است و این سازمان در این زمینه هم برنامه دارد.»
وی یکی از اقدامات صورت گرفته در این زمینه را اندازه گیری ازن سطح پایین ذکر و تصریح کرد: «این فاکتور که از عوامل مخفی اما مهم و خطرناک آلودگی هواست، تا سه سال پیش اصلا در دستور اندازه گیری نبود. در حالی که برغم بی بو و بی رنگ بودن آن بسیار خطرناک است و ربطی هم به فصول سرد سال ندارد و مثلا امسال تابستان به دلیل همین فاکتور یازده روز ناسالم داشتیم.»
کلانتری فرهنگ نحوه مصرف مردم در کلانشهرها را عاملی مهم در آلودگی هوا ارزیابی کرد و گفت: «اگر مردم می خواهند هوای سالم داشته باشند، در فصول سرد سال در مصرف گاز صرفه جویی کنند و در نظر داشته باشند که هوای سالم از دو درجه گرم تر بودن دمای خانه مهمتر است. همچنین از مردم خواهش می کنم تا الگوی مصرف خود را تغییر دهند. هشتاد درصد آلودگی هوای کلانشهرها مربوط به مردم است و بیست درصد آن منشا تکنولوژیکی دارد.»
وی در خصوص دیگر اقدامات انچام شده در خصوص کنترل آلودگی هوای کلانشهرها گفت: «در هیئت دولت تصویب شد تا سال 1400 تمام پمپ بنزین ها به مجهز به فیلتر کهاب شوند. همچنین از سال 98 تولید و واردات موتورسیکلت کاربراتور ممنوع شده است زیرا در فصل سرد سال هر موتورسیکلت به اندازه 8 ماشین بنزینی آلودگی تولید می کند. علاوه بر این در خصوص بنزین پیشرفت خوبی داشته ایم و بنزین با کیفیت یورو 4 و یورو 5 تولید می کنیم و از ابتدای امسال هم ابلاغ کرده ایم که دیگر خودروسازان ماشین هایی که یورو4 مصرف می کنند را تولید نکنند وگرنه شماره نمی شود. البته خودروسازان می خواستند در این زمینه مردم را به خاطر هزینه مالی که متحمل می شدند، گول بزنند که خوشبختانه جلویش گرفته شد.»
وی در خصوص ماشین های دیزلی هم گفت: «مشکل دیگر ما در زمینه آلودگی هوا ماشین های دیزلی هستند که هم کیفیت سوخت پایینی دارند و هم اسقاطی هستند. این کامیون ها و اتوبوس های دیزلی در فصل سرد سال باعث شصت درصد آلودگی هوا هستند. در این خصوص هم تصمیم بر این شد که در زمان اینورژن از ورود این ماشین ها به شهرها جلوگیری شود. علاوه بر این به همت وزارت نفت کیفیت گازوئیل از 700 ppm به زیر 100 ppm رسیدیم که پیشرفت چشم گیری است و از وزارت نفت در این خصوص تشکر می کنم.»
رئیس سازمان محیط زیست در بخش دیگر گفتگو با برنامه رادیویی زمین 360 به موضوع محیط بانان پرداخت و اظهار داشت: «تعداد محیط بانان سازمان محیط زیست 50 درصد چیزی است که باید باشد. طبق قوانین بین المللی هر کشوری موظف است 17 درصد از همه اقلیم هایش را به صورت حفاظت شده نگه دارد تا حقوق نسل های آینده رعایت شود و وظیفه حفاظت از این اراضی بر عهده محیط بانان است.»
وی افزود: «تا سه سال پیش محیط بانان با 440 ساعت کار و دریافتی متوسط یک میلیون و چهارصد هزار تومان شرایط خوبی نداشتند اما خوشبختانه الان وضعیت بهتر شده و متوسط دریافتی محیط بانان به چهار میلیون تومان رسیده است که از کارمندان غیر محیط بان سازمان محیط زیست بیشتر است.»
معاون رئیس جمهور با تاکید بر اهمیت زمین های حفاظت شده گفت: «اینها منبع ژنتیکی نسل های آینده هستند. حفاظت این منبع به عهده کلیه جامعه جهانی هست زیرا که حتی هر میکروبی که امروز وجود دارد، ممکن است در آینده مفید باشد. محیط بانان باید این منبع ژنتیکی را حفظ کنند.»
کلانتری افزود: «از آنجا که سازمان به هفت هزار محیط بان نیاز دارد، اولین کاری که در خصوص محیط بانان کردیم این بوده است که تا ده سال آینده مجوز استخدام سالانه 250 محیط بان را گرفته ایم. در گام دوم دستور داده ایم به غیر از محیط بانانی که در پست های مدیریتی حضور دارند، بقیه محیط بانان به پاسگاه ها برگردند.»
وی سومین اقدام سازمان در خصوص محیط بانان را اقدام حقوقی عنوان کرد و اظهار داشت: «اکنون محیط بانان مثل نیروی انتظامی و نیروهای مسلح هستند و مورد آموزش های مربوطه قرار می گیرند.»
کلانتری افزود: «خوشبختانه با آموزش هایی که به محیط بانان داده ایم، در دو سال گذشته هیچ محیط بانی جان خود را از دست نداده است و آمار کشته شدگان از شکارچیان غیر مجاز و قاچاقچیان نیز خیلی پایین آمده و فقط دو نفر جان خود را از دست داده اند.»
رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به سختی ها و مشکلاتی که بر سر تهیه امکانات لجستیکی محیط بانان هست، اظهار داشت: «بودجه سازمان محیط زیست، 750 میلیارد تومان است، در حالی که سازمان صدا و سیما 8000 میلیارد تومان. برای سازمان محیط زیست با چنین بودجه ای سخت است که سالانه صد میلیارد تومان برای خرید تجهیزات محیط بانان هزینه کنیم، چون دیگر نمی توانستیم حقوق بدهیم. برای همین با بانک ها وارد مذاکره شدیم و بانک ملی دو سال است که به این سازمان برای خرید تجهیزات وام می دهد.»
عیسی کلانتری در بخش پایانی صحبت های خود گفت: «از حساسیت های مردم نسبت به محیط زیست متشکرم. در آتش سوزی های اخیر چند جان باخته داشتیم که مصوب شده ذیل ماده بیست قانون حوادث غیر مترقبه آنها را تحت پوشش قرار دهیم. آرزوی ما این است که 80 میلیون محیط بان داشته باشیم و هر ایرانی برای حفظ محیط زیست تلاش کنند، چون محیط زیست، برای همه هست و همه باید برای حفظ آن تلاش کنند، نه فقط سازمان محیط زیست. مردم می توانند با صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف به حفظ محیط زیست کمک کند. صدا و سیما نیز می تواند موضوع حفظ محیط زیست را آموزش دهد و در این زمینه ایفای نقش کند»
نظرات