حقوق سالمند در خانواده (۱)
شهریار تبریز: سایر اختلال هایی که معمولا در دوران پیری شایع می‌شوند عبارت است از: ترس از مرگ، احساس تنهایی، ناکامی، خستگی، استرس، افکار خودکشی، تغییر در الگوی خواب. البته همانطور که می‌دانید این اختلال‌ها غیر از بیماریهای جسمانی هستند که معمولا سالخوردگان با آنها دست و پنجه نرم می کنند. بیماری‌هایی نظیر ناراحتی‌های قلبی، دیابت، ناراحتی های گوارشی، عروقی و فشارخون و ...، اما از بین اختلال های روان شناختی، افسردگی، به عنوان معمولی ترین مسائل احساسی و عاطفی در سنین سالمندی بروز می کند و معمولا در این سنین از دست دادن علاقه و انرژی، بی خوابی زیاد، ابراز شکایت و سرزنش خود در قالب افسردگی نمایان می‌شود. متأسفانه مواردی مانند مرگ همسر، اختلال در انجام وظایف و از دست دادن آزادی نیز از دلایل بروز افسردگی در سالمندان است و تاسف بیشتر این است که احتمال موفقیت در خودکشی در سالمندان افسرده به مراتب بیشتر از جوانان گزارش شده است.
همچنین اختلالات اضطرابی نیز می تواند در سالمندان همچون هراس، وحشت زدگی و یا حتی علائمی از بیماریهای غدد داخلی، تنفسی، قلبی و عروقی را ایجاد کند که در این مواقع مراجعه افراد سالمند به مراکز بهداشتی و درمانی ضروری است.
همه این موارد نشان می‌دهند که ما به عنوان فرزندان یا نوه‌ها و حتی به عنوان اطرافیان افراد سالمند لازم است به آنها در به دست آوردن روحیه بهتر کمک کنیم.
اما چگونه؟
برخی از این راهکارها را با شما در میان می گذاریم:
سالمند کودک نیست
متأسفانه برخی از ما با سالمندان مانند کودکان رفتار می کنیم به آنها امرونهی می کنیم و فراموش کرده ایم که سالمند ناتوانی که با او طرف هستیم شأن و مرتبه خاصی دارد که در رفتار با آنها باید مراقب به خطر نیفتادن آن شأن و مرتبه باشیم. در بسیاری موارد وقتی صحبت از مراقبت و نگهداری از پدر و مادر سالمندمان به میان می آید، گمان می کنیم چون آنها را دوست داریم، این مراقبت بسیار ساده است. برای همین با یک نگرش سنتی با آنها که پا به سن گذاشته اند، رفتار می کنیم؟ رفتارهایی که گاهی مناسب سن والدین سالمندمان (چه سالم و چه بیمار یا معلول) نیست. گاهی اوقات ما سعی داریم همان طور که از فرزندمان مراقبت می کنیم، با آنها برخورد کنیم و فراموش می کنیم که ما هرگز نمیتوانیم والد پدر و مادر خود باشیم و مراقبت از آنها مهارت های خاصی نیاز دارد. نکته مهم این است که این مهارت‌ها که باید در تک تک رفتارهای ما نمود داشته باشد، آموختنی هستند اما بیشترمان این مهارت ها را بلد نیستیم و صرفا با مهر و محبت هم نمی توان این مهارت‌ها را در خود ساخت. شاید اگر به طریقی یاد می گرفتیم که چه طور با فرد سالمند خانواده رفتار کنیم، این همه گلایه و نارضایتی در خانواده مان به وجود نمی آمد.
پیشنهاد بدهید نه دستور
اگر میخواهید به سالمندان برای شرکت در کلاس ها با دوره‌ها، یا وقت گذراندن با همسالان خود، توصیه‌هایی داشته باشید این توصیه‌ها حتما باید به شکل پیشنهاد به آنها داده شود نه به شکل دستور. آزادی عمل را از آنها نگیرید و فقط آنها را تشویق و ترغیب کنید تا برنامه ریزی‌های جدیدی برای خود داشته باشند. تجربه نشان می‌دهد که دستور دادن و حکم صادر کردن برای سالمندان، آنها را افسرده و ناامید خواهد کرد و حتی باعث خواهد شد که مقاومت کرده و حالت دفاعی به خود بگیرند و بخواهند جایگاه قبلی خود را به رخ شما کشیده یا دوباره بدان بر گردند. در حالی که توان آن را هم ندارند
و سرانجام نامیدتر و افسرده شوند.
انتقال حس مفید بودن
- دوره سالمندی هم مانند هر دوره دیگری در زندگی خصوصیات و دغدغه‌های مربوط به خود را دارد به طور خلاصه، شاید بتوان تنها یک نکته مهم را در مورد رفتار با سالمندان اشاره کرد. آن نکته مهم این است که ما باید همواره در ذهن خود یادآوری کنیم که این سالمند (پدر، مادر یا هر عضو دیگر خانواده) به دلیل ضعف قوای جسمانی و آسیب پذیری در برابر بیماری‌ها به شدت نگران و مضطرب است که مبادا سلامت او به مخاطره بیفتد. از سوی دیگر و علاوه بر این نگرانی، به خاطر تغییر شرایط زندگی و کم مشغله‌ترشدن نسبت به گذشته‌ها، این افراد تا حدی دچار کاهش اعتماد به نفس می شوند. بنابراین همواره در تلاش اند و با این درگیری ذهنی می کوشند که به خود و اطرافیان بگویند هنوز هم مانند گذشته فرد مؤثری هستند.
- اکثر سالمندان توانمندی‌های خاصی دارند. اگر به آنها این فرصت و موقعیت را بدهیم که توانایی خود او را به نوجوانان و کودکان محله با فامیل بیاموزند، احساس مفید بودن آنها را افزایش داده‌ایم.
- نکته مهم این است که پیر شدن و کهنسالی اصلا چیز بد و منفوری نیست، بلکه مرحله شما زندگی است که باید به خوبی تجربه و از آن گذر شود. افراد سالمند مانند یک صندوقچه پر از جواهر هستند. این جواهرات همان تجربه ها و داشته های معنوی و فهم و شناخت آنها از زندگی است. اگر قفل این صندوقچه بامحبت باز شود جواهرات موجود در آن می‌تواند سخاوتمندانه در اختیار اطرافیان قرار گیرد اما اگر به صندوقچه آسیبی وارد بباید شاید هرگز جواهرات آن هم رو نشود و مورد استفاده در نگیرد.
برگرفته از کتاب فرهنگ شهروندی/ راهنمای تسهیل گران/ پایه نهم
لینک اصل خبر در سایت شهرداری تبریز
نظرات