شکل گیری ناحیه نوآوری در مشهد

با پیشرفت و گسترش تکنولوژی و تغییرات ایجاد شده در نحوه زندگی افراد، شکل شهرها و هر آنچه که پیرامون زندگی شهرنشینی امروزی است باید خود را با این تغییرات وقف دهد و در غیر اینصورت شهرها پویایی خود را از دست داده و پس از مدتی نخواهند توانست جمعیت جوان و فعال خود را، که به دنبال نحوه و سبک زندگی همگام با تکنولوژی هستند، حفظ کرده و در نتیجه محکوم به رکود و بعضا نابودی خواهند بود.
امروزه تکنولوژی همه ابعاد زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده که یکی از مهم ترین این بخش ها مساله مشاغل و تاثیر آنها بر اقتصاد شهرها است، اقتصادی که در شرایط حاضر، باید پویا و متکی به خود باشد. مدیران شهری دیگر نمی توانند به طرق سنتی شهر را اداره کرده و توقع توسعه نیز داشته باشند.
از سوی دیگر نیز رسیدن به اقتصادی پویا با ایجاد بستری برای اشتغال در حوزه های فناورانه و حرکت های رو به نوآوری امکان پذیر خواهد شد که این مهم خود نیازمند توجه مسئولان و تصمیم گیران حوزه های شهری به شکل گیری این بستر و همراهی با فعالان حوزه های نواوری است.
این مساله در مورد شهری مانند مشهد که یکی از کلان شهر های مهم کشور محسوب می شود نیز به طور کامل مصداق دارد و بر همین مبنا رشد و توسعه بسترهای نوآوری در این شهر به میزان گسترش کالبد شهر، دارای اهمیت است، به همین خاطر این مساله در سال های اخیر مورد توجه مدیریت شهری قرار گرفته است.
از مصادیق توجه به این مساله مهم ساخت مراکز نوآوری است که یکی از بزرگ ترین و مهم ترین آنها در حال حاضر با همت و جدیتی بیش از پیش در محل کارخانه ی کوکای سابق در حال ساخت است، کارخانه ی نوآوری مشهد که به طور قطع خواهد توانست یک تهدید را تبدیل به فرصت کند، تهدیدی که برای سال ها با رها کردن زمین کارخانه کوکا زندگی اهالی منطقه را تحت تاثیر قرار داده بود این روزها خون تازه ایی در رگ های خود احساس می کند و به زودی خواهد توانست محل تحقق ایده های فناورانه جوانان بوده و به بالندگی هرچه بیشتر شهر کمک کند.
در بین تمام امتیازات فضای این کارخانه آنچه مورد توجه و دارای اهمیت می باشد نزدیکی آن به یکی از مهم ترین مراکز علمی کشور است، چنانچه ذکرشد محل کارخانه نوآوری مشهد به عنوان بستر مهم حضور شرکت های دانش بنیان و پژوهشگران و محققان شهر در محل کارخانه ی کوکای سابق قرار داشته و فاصله کمی با دانشگاه فردوسی مشهد دارد، این سهولت دسترسی کارخانه تولید دانش به مرکز شکل گیری ایده یا همان دانشگاه، خواهد توانست تاثیر مهمی در سهولت دسترسی و ارتباط میان این دو محل داشته باشد و این هم جواری مبارک فرصت هم افزایی بیشتر و ایجاد بستری مناسب برای نوآوری را فراهم می کند.
تصور چنین ارتباطی این مساله را به ذهن متبادر می کند که ناحیه شکل گرفته با محوریت این دو مرکز مهم علم و فناوری می تواند قابلیت بسیاری در تبدیل به یک ناحیه نواوری داشته باشد و این همان گام بلند دیگری است که مدیریت شهری به دنبال تحقق آن است.
اهمیت نواحی نوآوری
در دنیای امروزی نواحی نوآوری دارای اهمیت بسیاری هستند و می توان از آنها به عنوان مهد و بستر نوآوری و اقتصاد نام برد، مساله ایی که از مدت ها قبل مورد توجه کشورهای پیشرفته دنیا قرار داشته و محل های مختلفی به آن اختصاص داده شده است، هرچند لزوما تعیین محدوده ایی با این نام نخواهد توانست اهداف لازم را ایجاد کند بلکه ایجاد شبکه روابط میان افرادی که در این فرایند نقش دارند، دارای اهمیت است و این افراد شامل بازیگران اقتصادی و نواوری هستند.
محمد مهدی کریمی مدیرکل آمار و پژوهش معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد در خصوص اهمیت نواحی نواوری در دنیای کنونی می گوید: از جمله دلائل اهمیت این نواحی می توان به تاثیر آنها در تقویت شهرها برای ایجاد شغل های سازگار با نیروهای متغیر اقتصادی و بهبود اقتصاد شهری، حمایت از کارآفرینان با ایجاد فضا، تسهیلات و کاهش هزینه های تکنولوژی، ایجاد شغل های بهتر و قابل دسترس تر و افزایش درآمدهای شهرداری ها و دولت از طریق افزایش مالیات و در نتیجه کمک به سرمایه گذاری های زیر ساختی اشاره کرد.
او با اشاره به اینکه این نواحی موتور بالقوه ایی برای توسعه پایدار هستند می افزاید: از سوی دیگر این نواحی خواهد توانست با تراکم شغل و جمعیت و استفاده از کلیه فضاها و ساختمان های خود به شکل یک آزمایشگاه زنده و حتی در مواردی استفاده از انرژی های تجدید پذیر تاثیرات مهمی در کاهش آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی که یکی از دغدغه های شهرهای امروزی است، کمک شایانی کنند.
تصویب لایحه اجرای اولین ناحیه نواوری شرق کشور در مشهد
مدیریت شهری در کلان شهر مشهد با در نظر گرفتن این موضوعات با تصویب ایجاد ناحیه نوآوری این شهر به عنوان اولین ناحیه نوآوری شرق کشور در صد و هشتمین صحن علنی شورای اسلامی شهر به دنبال تحقق شکل گیری چنین فضایی در اطراف محل کارخانه نواوری و دانشگاه فردوسی است.
ایدا مهربان سرپرست معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی در این باره اظهار می کند: زمین چند ضلعی کارخانه کوکا و کوچه های اطراف ان به نوعی تصور گسترش علم از انشعاب های اطراف این کارخانه را ایجاد می کند و پس از احداث این کارخانه و شکل گیری ارتباط آن با مرکز علمی دانشگاه فردوسی شاهد محدوده ایی خواهیم بود که پژوهشگران می توانند به راحتی در ان فعالیت کنند.
او در خصوص محدوده ناحیه نواوری ( زون) ادامه می دهد: این پروژه در دو فاز به نتیجه خواهد رسید، فاز اول آن پیرامون کارخانه نوآوری و حدفاصل دانشگاه از بلوار صارمی تا ضلع شمالی بلوار پیروزی است که بعد از تهیه آئین نامه مربوط وارد مرحله ی اجرایی خواهد شد، فاز دوم آن نیز ضلع جنوبی بلوار پیروزی تا بلوار فکوری و امتداد بلوار سرافرازان تا بولوار دلاوران خواهد بود که اجرایی شدن آن منوط به ایجاد دسترسی دانشگاه فردوسی از بلوار پیروزی و هم پیوندی این دانشگاه با این بولوار است.
گفتنی است از شروط استقرار این واحدهای فناوری و ایجاد زیر ساخت های لازم عدم ایجاد مزاحمت برای ساکنان منطقه و رضایت آنهاست همچنین در اجرای این طرح کاربری ساختمان ها صرفا به صورت موقت تغییر خواهد کرد و در نهایت این ناحیه می تواند به کانون مهمی برای فعالیت استارت اپ ها، شتاب دهنده ها، مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان و سایر عناصر اکوسیستم استارتاپی و نوآوری تبدیل شده و نقش مهمی برای شبکه سازی میان بازیگران مختلف این عرصه و ایجاد مدل های منتاسب تری از محصولات و خدمات ارائه و نقش مهمی در توسعه اقتصادی شهر مشهد ایفا کند.

لیلی رحمانی