۳ آبان ماه سالگرد افتتاح سد امیر کبیر اولین سد چند منظوره ایران /...
کلنگ احداث سد بتنی دو قوسی امیرکبیر (سد کرج) اولین سد چند منظوره ایران، پس از انعقاد قرارداد با شرکت مهندسی بین‌المللی هارزا (طراح و مشاور سد) و شرکت ساختمانی موریسن نودسن (عملیات اجرایی) در سال ۱۳۳۷ بر زمین زده شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای تهران، در سال ۱۳۲۸ مطالعات سد امیرکبیر آغاز و در سال ۱۳۳۶ عملیات احداث آن شروع و در پایان ۱۳۳۸ آبگیری و نهایتا در تاریخ سوم آبان ۱۳۴۰ بهره برداری از نیروگاه آبی سد کرج ( امیر کبیر فعلی) آغاز گردید . این سد از نوع بتنی دو قوسی با حداکثر ارتفاع ۱۸۰ متر از پی به ضخامت ۳۰ متر در کف و ۸ متر در تاج می باشد. حجم طراحی مخزن در تراز نرمال معادل ۲۰۵ میلیون مترمکعب و مساحت دریاچه در این تراز به ۴ کیلومترمربع می رسد .
این سد بر روی رودخانه «کرج» با حوزه آبریزی به مساحت ۷۶۴ کیلومتر مربع و با متوسط جریان آب سالانه به میزان ۴۷۲ میلیون مترمکعب در استان تهران و در فاصله ۶۳ کیلومتری شمال غربی تهران و در کیلومتر ۲۳ جاده کرج – چالوس، در شمال شهرستان کرج قرار دارد .
هدف از احداث این سد، کنترل سیلاب‌های بهاری و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از سیل، تامین آب شرب تهران سالانه به میزان ۳۴۰ میلیون مترمکعب، تنظیم آب برای مصارف آبیاری و کشاورزی اراضی پایین دست و تولید انرژی بر قآبی جهت کمک به شبکه سراسری برق به ویژه در ساعات اوج مصرف به میزان سالانه ۱۵۰۰۰۰ مگاوات ساعت می باشد.
درباره دیگر ویژگی‌های این سد مهم از جمله مقاومت آن به نقل از روزنامه اطلاعات مورخ سوم آبان ۱۳۴۰ چنین آمده است:
«ضخامت سد در پایین در حدود ۳۰ متر است و تامین مقاومت کافی (حتی با توجه به آثار زلزله) با این ضخامت کم در نتیجه استفاده از آخرین روش‌های تکنیک نوین میسر شده است. حجم بتن مصرف‌شده در سد بزرگ ۷۰۵۰۰۰ مترمکعب و در جمع تاسیسات کلاً بالغ بر ۷۵۰۰۰۰ مترمکعب می‌شود.
بر اساس همین گزارش تمام سیمان استفاده شده در ساخت این سد از کارخانه سیمان تهران تهیه شده بود و دریاچه پشت آن در هنگام افتتاح حدود ۱۴ کیلومتر طول و ۲۰۵ میلیون متر مکعب گنجایش داشت. همچنین سد کرج در ابتدای کار با یک خط انتقال نیرو به طول ۵۴ کیلومتر و کشش ۱۳۲ هزار ولت نیروی برق حاصل را به تهران منتقل می‌کرد. این خط دارای ۱۰۷ برج فولادی بود و از سد کرج تا حدود رودخانه کن و پس از آن به طرف کارخانه شماره ۲ طرشت بنگاه برق سرازیر می‌شد . همچنین کلیه ماشین آلات و تجهیزات به کاررفته در سد و تاسیسات مربوط به آن از طریق مناقصه، از کشور‌های مختلف اروپا و آمریکا و ژاپن خریداری شده بود .
بنا به گزارش روزنامه اطلاعات، در روز افتتاح سد کرج، جمع کل مخارج سد و تاسیسات مربوط و خرید اراضی دهکده‌هایی که در دریاچه‌های پشت سد غرق و دهکده تازه‌ای که به جای آن برای اسکان اهالی این دهات ایجاد شد، بالغ بر ۴۵۰ ملیون تومان بود که ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان آن در اوایل کار از طرف اداره کمک‌های فنی پرداخت و بقیه از اعتبارات سازمان برنامه تامین شد، ثلث کل هزینه نیز به ارز بوده است . از مبلغ ۴۵۰ میلیون تومان نزدیک به ۳۵۰ میلیون تومان صرف ساختن سد و نیروگاه و انتقال نیرو به تهران شد، ۴۳ میلیون تومان برای خرید ماشین‌های ساختمانی به کاررفته هزینه و قرار شد قسمتی از آن‌ها در ساختمان سد دز و نیز بقیه طرح‌های عمرانی به کار رود . جاده انحرافی ۲۴ میلیون تومان و هزینه خرید اراضی و آباد کردن دهکده تازه در حدود ۲۰ میلیون تومان خرج برداشت و بقیه که مشتمل بر ۳۰ میلیون تومان بود، نیز صرف هزینه‌های مهندسی، اداری و متفرقه مثل مالیات و گمرک و بیمه‌های گوناگون شد .
گفتنی است، سد امیرکبیر که عملیات اجرایی آن توسط ۳۰۰۰ نفر مهندس، کارمند فنی و اداری، کارگران ایرانی و یکصد متخصص خارجی انجام شده بود ، در ساعت ۹ صبح روز چهارشنبه سوم آبانماه سال ۱۳۴۰ افتتاح و به بهره‌برداری رسید.
لینک اصل خبر در سایت شركت آب منطقه‌ای تهران
نظرات