ایجاد کتابخانه اداره کل روابط عمومی شهرداری مشهد با هدف توسعه همه ...

در جهان کنونی به قول دی اچ لارنس، نویسنده انگلیسی «جهان دانش است و نه تجربه»، اگر افراد نتواند خود را با دانش روز هماهنگ کنند، به زودی این تنها وسیله ارتباط با جهان را نیز از دست می دهد.
امروزه کتاب و کتابخوانی و میزان گرایش به مطالعه، یکی از شاخص های توسعه به شمار می رود. گرچه کشورهای در حال توسعه نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند، اما کمتر از ۳۰ درصد کتاب های مصرفی جهان را تولید می کنند و کمتر از این نسبت نیز به مطالعه می پردازند، این در حالی است که کشورهای پیشرفته یا توسعه یافته که حدود ۲۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند، ۷۰ درصد کتاب های مصرفی جهان را تولید می کنند.
مشکل کتاب در جهان سوم، تنها به کمبود تولید و نشر کتاب محدود نمی شود، بلکه مشکل اساسی این است که حتی اگر کتاب های زیادی هم در این کشورها منتشر شود، میزان افراد استفاده کننده از این کتاب ها بسیار پایین است.
توماس کارلایل، نویسنده اسکاتلندی، کتابخانه را «دانشگاهی برای همه می نامد» و برخی نیز به دلیل اهمیت فزاینده آن در پیشرفت حیات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، کتابخانه را به قلب جامعه تشبیه کرده و زندگی افراد را وابسته به آن می دانند.
به وجودآوردن فرهنگ مطالعه در جامعه، مستلزم تدوین و اجرای برنامه هایی است که عادت به مطالعه را رونق می بخشد بنابراین برای رسیدن به شرایط مطلوب چاره ای جز ایجاد عادت به کتابخوانی از دوران کودکی وجود ندارد. کتاب باید والاترین جایگاه را در گستره های فردی و اجتماعی دارا باشد؛ اما در حال حاضر به دلایلی گوناگون، کتاب از چنین موقعیتی به شایستگی در جامعه ما برخوردار نیست و هنوز مطالعه به عنوان یک نیاز دائمی برای همگان مطرح نیست.
یکی از ضرورت های موجود در هر سازمان وجود کتابخانه است زیرا سازمان ها به منظور هدایت دانش فردی در جهت اهداف سازمانی، باید محیطی برای اشتراک، انتقال و تقابل دانش در میان اعضا خود به وجود آورند.
در راستای نیل به این هدف، کتابخانه اداره روابط عمومی شهرداری مشهد در سال ۱۳۷۰ در محل ساختمان شهرداری مرکز به مدیریت روابط عمومی تاسیس شده است. این کتابخانه در بدو تاسیس دارای هزار و ۷۵۰ جلد کتاب با موضوعات عمومی بود اما در سال ۱۳۸۲ با توجه به افزایش منابع کتابخانه و استقبال اعضا، کتابخانه به محل بزرگتری نقل مکان کرد و با توجه به گستردگی دامنه فعالیت ها و نیاز مبرم به نرم افزار کتابداری، نرم افزار کتابخانه ای «کاوش» خریداری شد و هم زمان کار فهرست نویسی کتب کتابخانه براساس رده بندی کنگره انجام شد تا دسترسی به اطلاعات کتابخانه آسان و میسر شود و به روز رسانی آن نیز تاکنون ادامه داشته است.
در سال ۱۳۹۹ نیز آخرین نسخه به روز رسانی نرم افزار کتابداری تحت عنوان «فراکاوش» خریداری شد که در مقایسه با نسخه های قبل دارای امکانات متعدد و متنوعی از جمله افزودن جست و جوی گوگلی به سایر رویکرد های جستجو، افزودن فایل پی دی اف کتاب، ارتقای ورود اعضا، امکان خروج و امانت تعداد زیادی از مدارک در یک فیلد که منجر به صرفه جویی در زمان و کاربری آسان می شود، امکان انتقال مدارک به پایگاه های دیگر و امکان عملیات انتقال، سهولت دسترسی به نتایج جست و جو و نمایش اطلاعات ثبتی و امانتی مدارک، افزایش کیفیت گزارش ها و... است.
همچنین به منظور توسعه همه جانبه شاخصه های کتابخوانی و کتابداری در تیر ماه سال ۱۳۹۵ کتابخانه مرکزی اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل شهرداری مشهد به طبقه منهای یک تالار شهر مشهد منتقل شده است و در سال ۱۳۹۷ نیز کلیه منابع مدیرت توسعه و پژوهش اعمم از کتاب ها طرح ها پایان نامه ها به کتابخانه منتقل شد و با ثبت این منابع امکان دسترسی و استفاده مراجعان به این منابع امکان پذیر شد.
در حال حاضر براساس آمار منابع کتابخانه، بالغ بر ۲۶ هزار و ۱۵۹ جلد کتاب با اولویت موضوعات تخصصی مدیریت شهری، شهرسازی، عمران، مدیریت و تعدادی منابع عمومی با موضوعات روانشناسی، تاریخ، ادبیات، جغرافیا و مجموعه قوانین در کتابخانه شهرداری موجود است که این آمار نشان دهنده رشد چشمگیر کتابخانه است. همچنین در این کتابخانه بالغ بر هزار و ۲۳۲ عنوان پایان نامه و طرح های پژوهشی وجود دارد.
همچنین به منظور توسعه فرهنگ مطالعه، عضویت همکاران پس از بازنشستگی تمام نشده و همکاری و خدمات رسانی به صورت دائم برای آنان و خانواده هایشان امکان پذیر است.
میانگین امانت کتاب در ماه بیش از ۶ هزار جلد است که نشان از تقویت کتابخانه و افزایش سرانه مطالعه مفید میان کارکنان است علاوه بر این آمار، این مجموعه بخش قابل توجهی را به جوابگویی مراجعین، دانشجویان، فرزندان همکاران، اساتید و محققان در بخش مرجع اختصاص می دهد.
استفاده از سالن مطالعه از دیگر امکانات جانبی کتابخانه است که همه روزه پذیرای همکاران، محققان، دانشجویان و فرزندان همکاران برای استفاده است.
از دیگر فعالیت های جانبی کتابخانه می توان به افرودن کتاب های دانلودی به کتابخانه اشاره کرد که با توجه به شیوع ویروس منحوس کرونا، در راستای افزایش فرهنگ مطالعه، چنانچه نسخه الکترونیک کتابی موجود باشد، در صورت تقاضا از طریق لینک برای افراد ارسال می شود و همکاران برای دستری به فهرست منابع کتابخانه می توانند به آدرس الکترونیکی Lib.mashhsd.ir مراجعه کنند.
یکی از مهم ترین اهداف کتابخانه شهرداری مشهد، جمع آوری، حفاظت، نگهداری و ساماندهی منابع، اشاعه اطلاعات، ارائه خدمات بهینه و... است. این کتابخانه تخصصی، به عنوان پشتیبان علمی و اسنادی پروژه نمایشگاه دائمی تاریخ و توسعه شهر مشهد است.
اگر تاریخ تحول زندگانی انسان را مورد بازنگری قرار دهیم، به این نکته بر خواهیم خورد که تحولات اجتماعی از جامعه کشاورزی به سمت جامعه صنعتی و در نهایت جامعه اطلاعاتی می رود. اطلاعات به عنوان دوره ای مهم در جامعه اطلاعاتی محسوب می شود و نیاز به کتابخانه ها بیش از پیش اهمیت پیدا می کند.
کتابخانه ها یکی از موسسات آموزشی برجسته ای هستند که دانش و منابع را برای اقشار جامعه بر طبق نیازهایشان فراهم کرده و نقش مهمی را در آموزش به جامعه ایفا می کنند و افراد برای دسترسی به اطلاعات، ایجاد اطلاعات، به روز رسانی و توسعه توانایی های خود باید به این مکان مراجعه کنند.
حوریه جمالی پور