روسیه؛ یک فرصت برای نجات جنگل های ایران
برگزاری همایش منطقه ای تغییر اقلیم در تهران فرصت مناسبی بود تا باارزیابی تاثیر تغییرات آب و هوایی بر منطقه و کشور ، حساسیت جامعه در قبال این موضوع افزایش یابد و سازو کارهای مناسب برای کاهش آثار زیانبار آن مورد بررسی قرار گیرد.
در این همایش که اواخر آْذرماه به ابتکار سازمان هواشناسی ایران برای چهارمین بار در تهران برگزار شد، دهها تن از متخصصان هواشناسی و مسئولان مرتبط از کشورهای مختلف جهان به ویژه کشورهای منطقه حضور داشتند و وزیر راه و ترابری سخنران اصلی روز افتتاح آن بود که در رابطه با محیط زیست سخن گفت.
وی در این سخنرانی به نقش سد سازی در کاهش آب دریاچه ارومیه، اثرات منفی تخریب جنگل ها در برهم زدن نظام آب و هوایی کشور و کوتاهی کشورهای منطقه در جلوگیری از ایجاد گرد و خاک سخن گفت و بر لزوم استفاده از فناوری های جدید در تولید انرژی و روش های علمی در بارور کردن ابرها برای جلوگیری از تغییر اقلیم تاکید کرد.
موضوع آتش سوزی جنگل های شمال از دیگر مباحث مورد اشاره حمید بهبهانی بود، اما این جمله که 'خدا لعنت کند کسی که اره برقی را آفرید' بی شک تاثیر گذار ترین پیام وزیر راه و ترابری است که از کرسی این همایش بین المللی اعلام شد.
برگزاری همایش در رابطه با موضوعات مهم اقدامی پسندیده است که می تواند علاوه بر ایجاد حساسیت بین مقامات، امکان آشنایی متخصصان و عموم مردم با اقدامات انجام شده در ایران و جهان را در رابطه با موضوع همایش فراهم کند.
به گفته بهرام صناعی، رییس سازمان هواشناسی کشور در مدت تعیین شده بیش از هزار مقاله از کشورهای مختلف جهان برای ارایه در کنفرانس به دبیرخانه ارسال شده بود که از میان آن ۶۰ مقاله پذیرفته شد که ۳۲ مقاله به صورت پوستری و ۲۸ مقاله در قالب سخنرانی ارایه شدند.
موضوعات مطرح شده در کنفرانس به لحاظ اهمیتی که در زندگی عموم مردم دارد از اهمیت فوق العاده برخوردار است و همین موضوع انتشار بخش مهمی از این مقاله ها را برای جلب توجه عموم به اثرات زیانبار تغییر اقلیم ضروری کرده است.
برخی طرفداران محیط زیست ضمن تقبیح استفاده از کالا و خدماتی که تولید آنها منجر به تخریب محیط زیست می شود، اعتقاد دارند که استفاده کنندگان این نوع کالاها نیز در تخریب محیط زیست مقصرند.
دکتر بهبهانی نیز در سخنان خویش از تخریب جنگل ها به عنوان بزرگترین مشکل کشور یاد کرد که نقش مهمی در تغییر اقلیم دارد، چراکه جنگل ها علاوه بر تلطیف هوا، عامل اصلی در جلوگیری از فرسایش خاک، تقویت رطوبت زمین و جلوگیری از بروز گرد و خاک هستند که در سال های اخیر، شاهد رشد بیش از حد این پدیده در کشور هستیم.
به گفته کارشناسان، تخریب جنگل در ایران بیشتر با هدف ایجاد زمین های کشاورزی و یا بهره برداری از چوب آن انجام می شود. آتش سوزی جنگل نیز که به تازگی ۵۰ هکتار از جنگلهای گلستان را نابود کرد، از دیگر عواملی است که جنگل ها را تهدید می کند.
به عقیده کارشناسان، با اتخاذ تدابیر امنیتی به راحتی می توان از تخریب جنگل با هدف تبدیل آن به مزارع جلوگیری کرد. در این زمینه، لازم است مقامات ارشد کشور در کنار مقامات محلی بدون هیچگونه گذشتی به کمک اداره جنگل ها و مراتع بشتابند و افرادی که جنگل را تخریب و خود را مالک مزرعه می دانند به احیای جنگل مجبور سازند.
احیای جنگلها و بهره برداری مناسب از آن با هدف استفاده از الوار درختان اکنون در تمامی کشورها رایج است و صنایع چوبی ایران نیز که زمانی در منطقه سرآمد بود، برای ادامه حیات خود به استفاده از چوب نیاز دارد.
متخصصان صنایع چوبی فعالیت شرکت های بهره بردار از جنگل ها تحت نظارت متخصصان را برای اصلاح جنگل و جوان سازی درختان ضروری می دانند و تاکید دارند که بهره برداری از جنگل ها با رعایت اصول علمی نه تنها باعث تخریب آنها نمی شود بلکه برای ادامه حیات جنگل ضروری است.
از سوی دیگر، قاچاقچیان چوب بیشترین نقش را در تخریب جنگل ها دارند. این افراد برای کسب سود بیشتر به صورت معمول بهترین درختان را قطع می کنند که با توجه به شرایط کار و نبود تخصص لازم سبب قطع و تخریب تعداد زیادی درخت در جنگل می شوند و برش های غیر علمی و غیر اقتصادی درختان نیز ارزش افزوده ناشی از قطع این درختان را به حداقل می رساند.
کاهش حاشیه سود و افزایش مخاطره از مهمترین عوامل در جلوگیری از رشد قاچاق کالا از جمله چوب است که در این رابطه وزارت راه و ترابری می تواند نقش محوری داشته باشد و با تمهیدات این وزارتخانه، ایران می تواند به مرکز بزرگی برای تولید و عرضه صنایع چوبی منطقه و حتی جهان تبدیل شود بدون اینکه جنگل های ایران آسیب ببنند.
ایران در کنار روسیه قرار دارد که بزرگترین تولید کننده چوب جهان است. براساس برخی آمار میزان برداشت از جنگل های روسیه به بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب در سال می رسد. این درحالی است که برخی کارشناسان، روسیه را متهم می کنند که به دلیل ناتوانی در برداشت از جنگل ها، زمینه ساز تخریب بسیاری از جنگل های منطقه سیبری شده است.
براساس برآوردهای کنونی مساحت جنگل های این کشور حدود ۷۰ میلیون کیلومتر مربع است که مساحتی حدود ۴۰ برابر کل مساحت ایران را شامل می شود.
برهان الدین ضیایی رییس شرکت هماهنگی صاحبان صنایع چوب ایران در این زمینه ضمن تایید ناتوانی روسیه در بهره برداری مناسب از جنگل های این کشور، به فعالیت گسترده شرکت های چینی، ژاپنی،کره ای و دهها شرکت دیگر ا ز کشورهای جهان در صنعت چوب این کشور اشاره کرد.
به گفته وی، کشور کانادا نیز که خود از جنگل های گسترده برخودار است اکنون برای بهره مندی از جنگل های روسیه اقدام به ایجاد واحدهای تولید الوار در این کشور کرده و کشور فنلاند به عنوان مرکز اصلی واردات چوب روسیه و عرضه آن به بازار بزرگ اروپا عمل می کند.
در مجموع، جنگل های روسیه ثروتی عظیم و بی پایان است که دائما تجدید می شوند و فرصتی گرانبها پیش روی ایران برای توسعه صنعت چوب و ترانزیت الوار به کشورهای مختلف جهان قرار داده است.
به عقیده کارشناسان رفع موانع موجود و ایجاد تسهیلات لازم برای واردات چوب روسیه نه تنها مانع از تخریب جنگل ها در ایران می شود، بلکه نیاز کشورهای منطقه به چوب را نیز مرتفع خواهد کرد. چنین کاری، بخودی خود مانع از تخریب جنگل های منطقه می شود.
ضیایی که دبیری انجمن تخصصی صنایع همگن تولید کنندگان صنایع چوب استان تهران را نیز به عهده دارد، با اشاره به کاربرد گسترده صنایع چوبی در زندگی انسان، ایجاد ارزش افزوده بالا، گسترش رفاه اجتماعی و ایجاد اشتغال فراوان را از مزایای مهم توسعه صنایع چوبی در کشور یاد کرد.
وی با اشاره به تاریخچه چند هزار ساله صنایع چوب ایران گفت: ایران در سال هایی نه چندان دور از کشورهای مهم در صنعت چوب بود به گونه ای که آثار هنرمندان ایرانی در قالب در و پنجره ، سرستون و مجسمه به بسیاری از کشورهای جهان صادر می شد و صنایع دستی چوبی که به دست استادان ایرانی در قالب معرق، منبت، خاتم و مشبک کاری ساخته شده اند اکنون تزیین بخش منازل و موزه های بسیاری از کشور ها جهان و به ویژه منطقه هستند.
به گفته این فعال حوزه صنعت چوب، درختان جنگل های ایران از نوع پهن برگ هستند که چوب آنها از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و در تولید صنایع چوبی با ارزش افزوده چوب حاصل از این نوع درختان کاربرد فراوان دارد.
به عقیده وی، جایگزینی چوب روسی با ارزش افزوده بالا به جای چوب ایرانی در تولید صنایع چوبی و مقابله جدی با قاچاق چوب جنگل های ایران به عنوان پشتوانه صنایع چوب نقش ارزنده ای در توسعه این صنعت خواهد داشت و فرصت های صادراتی گسترده پیش روی تولید کنندگان صنایع دستی چوبی و مبل قرار خواهد داد.
در این زمینه، وزارت راه و ترابری در کنار کمک به ایجاد فرودگاه های ویژه آتش نشانی، با ایجاد جاده های دسترسی به اعماق جنگل و گسترش ناوگان حمل و نقل ریلی در انتقال چوب از داخل جنگل به مراکز فرآوری می تواند نقش محوری ایفا کند .
ایجاد بندر مناسب برای تخلیه و بارگیری چوب در بنادر شمالی کشور و کمک به تشکیل نظام انبارداری، فرآوری، بسته بندی و صادرات مجدد چوب در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تحت امر وزارت راه و ترابری از جمله دیگر اقداماتی است که می تواند ایران را به مرکز صادرات مجدد چوب روسیه و توزیع داخلی آن تبدیل کند.
همکاری دولت های روسیه و ایران برای زمینه سازی فعالیت فعالان چوب ایران در بهره برداری از جنگل های روسیه نیز از جمله خواسته های مهم فعالان صنعت چوب ایران است که امید است با انجام رایزنی های لازم مقدمات آن در آینده نزدیک فراهم شود.
منبع:ایرنا
نظرات