پایان تخریب محیط زیست توسط پروژه ها
رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت : هیچ طرح اجرایی بزرگ بدون ارزیابی زیست محیطی درکشور از سال 96 تاکنون شروع نشده است.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: در این بخش وظایف ما بسیار گسترده است و تمام کشور باید تحت پایش قرار بگیرد و از اجرای پروژه های بزرگی که مطالعات زیست محیطی ندارند، جلوگیری کنیم. این مژده را به مردم می دهم که از سال 1396 هیچ طرح اجرایی بزرگی در مملکت بدون ارزیابی زیست محیطی شروع نشده است این درحالی است که پیش از آن و به ویژه در دهه های نخست پس از انقلاب، پروژه ها مطالعات زیست محیطی نداشتند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در 30 سال پس از انقلاب، مسایل زیست محیطی در پروژه های بزرگ اعم از دولتی یا خصوصی، جایگاهی نداشت، گفت: به تدریج با تصویب قوانین مختلف همه وادار شدند که در پروژه هایی که می خواهند اجرا کنند، به موازات مطالعات فنی طرح ها، مطالعات زیست محیطی نیز انجام دهند تا اجرای طرح ها حداقل خسارت های زیست محیطی را داشته باشد؛ به عنوان مثال در گذشته هیچ کدام از سدهایی که اجرا شده بودند، پیوست مطالعات زیست محیطی نداشتند.
وی افزود: در نتیجه اجرای این پروژه ها، با ریزگردها، گرد و غبارها، خشکی ها ، ازبین رفتن منابع ژنتیکی، خشک شدن تالاب ها و ... مواجه شدیم. همه این ها در اثر نبود مطالعات زیست محیطی و به عبارت دیگر سیاست توسعه بدون پایداری، رخ داد. پس از شروع برنامه ششم توسعه قانونا دستگاه ها، دولت و بخش خصوصی از اجرای پروژه های بزرگ بدون مطالعات زیست محیطی منع شدند و هرگز پروژه ای که به محیط زیست آسیب بزند شروع نمی شود.
معاون رییس جمهور همچنین با اشاره به وظایف سازمان محیط زیست در حوزه محیط طبیعی، اظهار کرد: در حوزه محیط طبیعی بر اساس پروتوکل های بین المللی باید حدود 17 درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده قرار بگیرد که تا به امروز 19 میلیون و 100 هزار هکتار و به عبارت دیگر 12 درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده در راستای حفظ منابع ژنتیکی برای نسل های بعد، قرار گرفته است.
وی یادآور شد: یکی از وظایف سازمان محیط زیست، حفاظت از حقوق نسل های بعد است؛ مناطق حفاظت شده باید دست نخورده باقی بماند و منابع ژنتیکی اعم از ژنتیک حیوانی، ژنتیک گیاهی و جانوری، حفظ شود؛ در اینجا ما وظایف اجرایی داریم که از این مناطق حفاظت کنیم و درحال حاضر با حدود 3400 محیط بان و نزدیک به 700 پاسگاه محافظت صورت می گیرد.
کلانتری با تاکید بر اینکه با افزایش آگاهی مردم، خودشان حافظ محیط زیست شدند، گفت: در غیر این صورت تنها با 3400 محیط بان و حدود 150سرباز از پس حفاظت از منابع برنمی آمدیم.
به اعتقاد مجلس توسعه پایدار کلمه غربی بود که باید حذف می شد
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به چالش های محیط زیست در جهان سوم به ویژه کشورهای نفتی گفت: در این کشورها چالش های محیط زیست خیلی بیشتر از سایر نقاط جهان هست. تا سال 1380ما در راستای توسعه پایدار حرکت نمی کردیم چراکه توسعه پایدار را در کشور به رسمیت نشناخته بودند.
معاون رییس جمهور ادامه داد: به یاد دارم در سال 1376 که برنامه سوم را تقدیم مجلس کردیم من مسوول آب کشاورزی بودم و برای اولین بار کلمه توسعه پایدار را در راهبردها مطرح کردیم. در آن زمان مجلس گفت توسعه پایدار کلمه ای غربی است و باید حذف شود، درحالی که توسعه پایدار شامل چهار اصل می شود بدین شرح که فعالیت ها اقتصادی باشد؛ فعالیت ها نباید نظم اجتماعی را برهم بزند؛ فعالیت نباید محیط زیست را به هم بریزد و در نهایت حقوق نسل های بعد باید محترم شمرده شود.
کلانتری با تاکید بر اینکه توسعه پایدار ضد هیچ نظام، دین یا کشوری نیست اما پرهزینه است، گفت: وقتی جاده، کارخانه یا بندری احداث می شود با حفظ شرایط توسعه پایدار هزینه ها 20 تا گاهی 100 درصد افزایش پیدا کند؛ ما درصدد فرار از این هزینه اضافی بودیم چراکه محیط زیست را در حد شکاربانی می دیدیم، قبل از انقلاب تا سال 1350 سازمان شکاربانی داشتیم که بعدا سازمان محیط زیست تشکلیل و در عرصه بین المللی نیز وظایف محیط زیستی افزایش پیدا کرد.
بزرگترین چالش محیط زیست، رویارویی منافع بلندمدت و کوتاه مدت است
وی تصریح کرد: امروز مراقبت از کارخانه ها و واحدهای تولیدی که آلاینده نباشند و مراقبت از بخش کشاورزی، خدمات و صنعت وظیفه سازمان محیط زیست است و طبق قانون باید عمل کرد اما بزرگترین چالش ما این است که منافع بلندمدت درمقابل منافع کوتاه مدت قرار می گیرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه اکثر دولت های جهان منافع کوتاه مدت را به منافع بلند مدت ترجیح می دهند، گفت: به عنوان مثال ترجیح می دهند کارخانه ای تولید داشته و هوا ناسالم باشد تا اینکه تولید نباشد و هوا سالم بماند. در این موارد چالش فراوان داریم.آلودگی هوای اخیر هم یکی از همین مسایل بود؛ اگر می خواستیم هوا سالم بماند به ناچار باید از حمل و نقل ماشین های سنگین و تولید کارخانه هایی که با مازوت کار می کنند، جلوگیری می کردیم اما از طرف دیگر حکومت ها می گویند که باید حمل و نقل داشته باشم گرچه آلاینده باشد.
کلانتری ادامه داد: این تضادها، چالش های بزرگ محیط زیست در کشورهایی چون ایران و کشورهایی که ساختار آن با صنعت نفت شکل گرفته است، هست. مدیریت تضاد منافع کوتاه مدت و بلند مدت مهم است. برای جلوگیری از آلودگی هوا به ویژه در هوای ساکن و سرد، باید از حمل و نقل شبانه تهران جلوگیری کنیم اما شهرداری می گوید اگر حمل و نقلی نباشد، ساخت و ساز متوقف می شود؛ حمل و نقل نباشد کارخانه تعطیل و کالا انباشته می شود.
معاون رییس جمهور افزود: در این شرایط باید محدودیت هایی را تعیین کنیم به عنوان مثال به جای هشت ساعت حمل و نقل شبانه، چهار ساعت باشد؛ مجبوریم مازوت در کارخانه ها و نیروگاه ها بسوزانیم، پس ببینیم کجا مازوت بسوزانیم؟ میبینیم مردم زمانی ناراضی تر می شوند که برق قطع شود.
9درصد برق تولیدی از مازوت است
کلانتری با تاکید بر اینکه اکنون پنج هزار مگاوات از حدود 60 هزار مگاوات برق از طریق سوخت مازوت تولید می شود؛ بر این ااساس حدود 9 درصد برق بوسیله مازوت تولید می شود. در ستاد کرونا مصووب شد در نیروگاه هایی که در حاشیه شهرهای بزرگ هستند، مازوت سوزانده نشود، اگر گاز کم هست ممکن است حدود یک الی دو ساعت نیروگاه روزانه تعطیل شود اما در نیروگاه هایی که با شهرها فاصله دارند، در مناطق کم جمعیت هستند یا در مناطق کویری با تراکم جمعیت کم، می توان مازوت سوزانده شود که خسارت کمتری به همراه دارد. بدینگونه شرایط را مدیریت می کنیم.
معاون رییس جمهور با اشاره به اینکه همه کارخانه ها آلاینده نیستند بر استفاده از فیلتر در کارخانه های سیمان تاکید کرد و گفت: اگر کارخانه های سیمان از فیلتر استفاده نکنند، زندگی مردم سیاه می شود. کارخانه هایی که فیلتر نمی گذارند و آلاینده هستند در شرایطی که هوا سرد و سنگین است و باد نمی وزد، تعطیل می شوند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آلایندگی خودروها نیز اظهار کرد: خوشبختانه از ابتدای سال جاری غیر از 12 هزار خودرو که سال گذشته تولید و انبار شده بود و مقرر شد به عنوان خودروی تولید سال 98 فروخته شود، سایر خودروهای سواری از استاندارد یورو5 برخوردارند.
کلانتری همچنین به دیگر دستاورد دولت تدبیر و امید اشاره کرد و گفت: در تولید بنزین و گازوئیل استاندارد دستاورد بزرگی داشتیم. تولید بنزین و گازوئیل استاندارد در سال 1392، صفر لیتر بود. امروز بیش از 150 میلیون لیتر در روز بنزین و گازوئیل استاندارد تولید و بخشی از آن را صادر می کنیم.
جلوگیری از قتل عام مردم با بنزین تولیدی سال 92
رییس سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: اگر این کار انجام نمی شد، کلان شهرها قابل زیستن نبود. اگر امروز بنزین و گازوئیل تولیدی سال 92 توزیع می شد، قتل عام مردم از آلودگی هوا به مراتب بیشتر از کرونا بود. این دستاورد بسیار بزرگی است که امروز یک لیتر بنزین تولیدی کمتر از استاندارد یورو4 نداریم.
کلانتری همچنین با اشاره به برنامه دولت مبنی بر نوسازی خودروها و ناوگان حمل و نقل عمومی، اظهار کرد: حدود 70 درصد کامیون های کشور عمر بالای 30 سال دارند و فرسوده هستند؛ این کامیون ها حتی گازوئیل استاندارد هم مصرف کنند، آلاینده هستند. قرار بود از سال 1395 نوسازی شروع شود و بر همین اساس در سال 95، 10 هزار دستگاه نوسازی شد اما پس از آن با تحریم های رییس جمهور آمریکا مواجه شدیم.
وی یادآور شد: حتی تولید داخل کامیون حدود حداقل 100 هزار دلار هزینه دارد و برای واردات کامیون نیز 150 تا 200 هزار دلار ارز مورد نیاز است. پس از تحریم با کاهش درآمدهای ارزی مواجه شدیم. برای نوسازی 300 هزار دستگاه کامیون حداقل حدود 40 میلیارد دلار ارز تخصیص دهیم بنابراین تحریم ها مانع نوسازی ناوگان حمل و نقل چه در بخش باری و چه در بخش مسافر شد.
معاون رییس جمهور با تاکید بر اینکه امروز حدود 60 درصد اتوبوس های تهران فرسوده هستند و باید به ذوب آهن بروند، گفت: 60 درصد آلایندگی خوای تهران که در فصل زمستان به شدت آلاینده هست، مربوط به خوددروهای دیزلی اعم از کامیون، مینی بوس و اتوبوس است. خودروهای بنزینی در فصل گرما آلاینده هستند نه در فصل زمستان.
کلانتری ادامه داد: 20 درصد آلاینده ها مربوط به نیروگاه ها و پالایشگاه ها است و 20 درصد هم مربوط به بخش های دیگر. در فصل گرما، آلاینده ازون را داشتیم؛ در گذشته اطلاعی از شاخص ازون نداشتیم؛ تقریبا در فصل تابستان ازون سطح پایین آلاینده است؛ ازون سطح بالا نعمت و برکت است که جلوی اشعه های ماوراء بنفش و مادون قرمز را می گیرد اما ازون سطح پایین مسموم کننده است.
مهار بخارات بنزین برای جلوگیری از تولید ازون سطح پایین
وی ادامه داد: تا دو سال پیش دستگاه سنجش آلاینده ازون را نداشتیم، بنابراین جزو شاخص ها نبود اما از سال گذشته این آلاینده وارد لیست شاخص ها شد و بر همین اساس برای جلوگیری از حلال های فرار در پمپ بنزینن ها برنامه ریزی می کنیم و در حال راه اندازی سیستم کهاب در پمپ بنزین ها هستیم تا بخارات بنزین که یکی از عوامل اصلی تولید ازون سطح پایین هست، مهار شود.
کلانتری تاکید کرد: تلاش می شود تا حداکثر دو سال دیگر همه پمپ بنزین ها جلوی تبخیر بنزین را بگیرند و در نتیجه تولید ازون سطح پایین کاهش پیدا می کند.
پایان مساله ریزگردهای داخلی تا دو سال آینده
رییس سازمان حفاظت محیط زیست درمورد ریزگردها با منشاء داخلی و خارجی نیز گفت: دو سال دیگر تقریبا ریزگرد با منشاء داخلی نداریم. هم اکنون در فصل پاییز و زمستان با ریزگردهای داخلی و در فصل بهار و تابستان با ریزگردهای با منشاء خارجی مواجه هستیم.
کلانتری تصریح کرد: 370 میلیون دلار در سه سال و نیم گذشته از صندوق توسعه ملی اعتبار دریافت کردیم و با همکاری دستگاه های مختلف از جمله سازمان جنگل ها و مراتع، وزارت نیرو وزارت جهاد کشاورزی توانستیم ریزگردهای با منشاء داخلی را به ویژه در مناطقی که دچار بحران بودند مانند خوزستان تثبیت کنیم.
وی درمورد منشاء داخلی ریزگردها، گفت: منشاء داخلی خشک شدن تالاب ها در پی ساخت سدها در گذشته بدون مطالعات زیست محیطی بود. این سدها جلوی سیلاب ها را گرفت، بدین صورت بیابان ها رها شد و آبی به تالاب های بزرگ و کوچک نرسید؛ به ترتیب خشک شدند مانند دریاچه ارومیه. دریاچه ارومیه نیز به همین صورت خشک شد.
معاون رییس جمهور ادامه داد: سدها را ساختیم، آب ها را مهار کردیم، به دریاچه و تالاب ها آب نرسید و وقتی خشک شدند تبدیل به ریزگردها و گرد و غبارهای نمکی شدند. اکنون حدود سه سال است که ریزگرد با منشاء داخلی نداریم. اگر ریزگردی باشد منشاء خارجی دارد و در فصل بهار و تابستان می بینیم.
کلانتری با اشاره به اینکه با عراق برای رفع مشکل ریزگردها به نتیجه نرسیدیم، گفت: دولت متمرکز عراق نتوانست به وظایف خود عمل کند. اکنون درحال مذاکره هستیم. عراقی ها نیز این بهانه را داشتند که کشور بالادست سد ساخته، آب را مهار کرده و تالاب های عراق نیز خشک شده است.
وی ادامه داد:در عراق حدود 80 هزار کیلومتر مربع تالاب بود که بخش عمده ای از آن ها به علت ساخت سد در کشور بالادست خشک شده است.
معاون رییس جمهور درمورد تاثیر مالچ پاشی بر مهار ریزگرد، گفت: مالچ پاشی مربووط به شن روان است نه ریزگرد. اکنون به اجبار در برخی موارد که شهر یا روستایی در معرض تهدید است با مالچ پاشی موافقت می کنیم و حداکثر سالانه بیش از 10 هزار هکتار مالچ پاشی انجام نشد چراکه مالچ مانند قیر رقیق است که حدود سه چهار سال هم ماندگاری دارد.
کلانتری تصریح کرد: برای رفع مشکل ریزگردها برنامه گسترده ای را در پیش گرفتیم؛ 30 میلیون هکتار منبع ریزگرد داخلی شناسایی شد و با نهال کاری، مالچ های غیر نفتی و عمدتا با رساندن آب به این مناطق شروع به تثبیت آن ها کردیم. برای نخستین بار در دولت تدبیر و امید برای تالاب ها حقابه تعیین کردیم.
حقابه تالاب معادل حقابه کشاورزی است
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه حقابه تالاب معادل حقابه کشاورزی است، گفت: اگر آورد رودخانه ای کم شود معادل کاهش میزان حقابه تالاب از حقابه کشاورزی نیز کم می شود و اینگونه نیست که دیگر مانند سال های گذشته تا 100 درصد حقابه تالاب قطع شود که آب کشاورزی تامین باشد.
کلانتری با تاکید بر اینکه تا کنون برای 35 تالاب حقابه مشخص شده، اظهار کرد: درصددیم حقابه سایر تالاب ها را به زودی مشخص کنیم، گفت: در این صورت وزارت نیرو مکلف می شود همانگونه که آب کشاورزی را تاکین می کند، آب حقابه های و تالاب ها و مناطق زیست محیطی را نیز تامین کند.این موضوع کمک بسیاری به رفع مشکل ریزگردها با منشاء داخلی کرده است.
معاون رییس جمهور با اشاره به اینکه تعیین حقابه زیست محیطی به رفع مشکل ریزگردها با منشاء داخلی کمک کرده است، تصریح کرد: چهار سال پیش در شهر تبریز غبارهای نمکی باعث افزایش فشار خون مردم شده بود.با احیای دریاچه و زیر آب رفتن بخش عمده ای از نمک ها، گرد و غبارهای نمکی زیر آب مدفون شد.
رییس سازمان محیط زیست همچنین با تاکید بر اینکه مسوولیت فاضلاب کشور با وزارت نیرو، مسوولیت آب گرفتگی ها با شهرداری ها و مسوولیت پایش و نظارت با سازمان حفاظت محیط زیست است، تصریح کرد: آب گرفتگی ها با فاضلاب متفاوت است. آب گرفتگی ها دو شبکه مجزا از فاضلاب است و شهرداری ها موظف به جمع آوری هستند که برای این امر نیاز به کمک منابع درآمدی دارند.
کلانتری ادامه داد: زمانی که سیلاب هست باید سیلاب به بیرون از شهرها هدایت شود تا وارد شهر نشود و این امر وظیفه وزارت نیرو است اما شهرداری وظیفه دارد که درصورت آب گرفتگی در شهر، جلوی آن را بگیرند.
معاون رییس جمهور در نهایت از مردم درخواست حمایت کرد و گفت: از مردم ایران تقاضا می کنم از حفاظت از محیط زیست کشور به ویژه حفاظت از حیات وحش، حمایت کنند تا حیوانات بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. لینک اصل خبر در سایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان
نظرات