ایجاد جریان فرهنگی فردوسی و شاهنامه کار بزرگ ...

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای اسلامی شهر مشهد، سیدمسعود ریاضی در نطق پیش از دستور صد و سی و یکمین جلسه علنی شورا اقدامات انجام شده و پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه توس را در سه دسته هنری، عمرانی و فرهنگی اجتماعی دسته بندی کرد و گفت: پروژه‌های حوزه عمرانی توس در سه گام اصلی ایده‌پردازی، طراحی و استخدام مشاور و اجرا انجام شد.

همه می‌دانیم برای اجرای یک پروژه در شهر از سال‌ها قبل مراحل مطالعات، بررسی، ایده‌پردازی و اولویت‌بندی به انجام می‌رسد اما در خصوص پروژه‌های توس مجالی برای اجرای به ترتیب این پروسه وجود نداشت و از ابتدا ناگزیر به تعیین اولویت ها، طراحی، انتخاب مشاور و رسیدن به فاز اجرا بودیم. خوشبختانه امروز شاهد آن هستیم که روی زمین اتفاقات خوبی روی داده و علاوه بر پروژه جلوخان با ۷ هکتار مساحت و نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان هزینه به انضمام یک پارکینگ مناسب و فضاهای پیرامونش، مسیرهای دسترسی ایجاد شده برای اتصال جلوخان به کهندژ و هارونیه تکمیل شد که فضای گردشگری شهر تاریخی را کامل کرد.

وی افزود: یکی از اهداف و آرزوهای ما در کمیسیون همین اتفاق بود که امروز به بار نشسته است و بابت آن خوشحالیم. همچنین پروژه ساماندهی کشف رود که از محدوده منفصل توس آغاز و تا شرق‌مشهد ادامه می‌یابد با شرایط مناسب روند اجرایی خود را سپری می‌کند که می‌تواند چشم‌انداز گردشگری زیبایی به منطقه توس ببخشد. در مسیر رسیدن به منطقه گردشگری نیز اتفاقات خوبی در جریان است از جمله در سه راه شاهنامه پروژه اصلاح هندسی در پیش داریم و در باغ راه شاهنامه نیز با استخدام مشاور در صدد اصلاح وضعیت آن هستیم.

رئیس کمیسیون توسعه و بهسازی توس شورای شهر مشهد ادامه داد: همچنین اهالی روستای چهار برج یک قطعه زمین ۷۰۰۰ مترمربعی اهدا کرده‌اند تا یک سالن ورزشی در آن احداث شود. قراردادهای اجرایی آن نیز در سال جاری منعقد خواهد شد. علاوه بر آن برای محدوده تاریخی سفالگان هم مشاور استخدام شده است. این موارد اتفاقاتی بود که در حوزه عمرانی اجرا شده است.
حوزه هنری توس
ریاضی با تاکید بر اینکه در حوزه هنری نیز اتفاقات در خور توجهی به وقوع پیوسته گفت: بنده به طور جدی اعتقاد دارم یکی از وظایف مدیریت شهری در حوزه فرهنگی، ایجاد جریان است. اتفاقات کوتاه مدت مانند برگزاری جلسات را می‌توان به جرقه توصیف کرد اما جریان سازی در حوزه فرهنگی به مانند شعله ور کردن مشعل است. خوشبختانه در توس به کمک و همت کمیسیون فرهنگی شورا و معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری یک جریان فرهنگی ایجاد کردیم. نکته جالب در مورد رمان بینوایان اثر ویکتور هوگو آن است که تاکنون تنها ۵۴ فیلم سینمایی بر اساس آن تولید شده است. ۲۲ مجموعه تلویزیونی و ۱۰ انیمیشن و تعداد زیادی تئاتر و نمایشنامه و سمفونی و مواردی از این دست نیز متاثر از این اثر تولید و اجرا شده. لذا وقتی می‌گوییم هنر و مسائل فرهنگی باید جریان داشته باشند چنین حال و هوایی مدنظر است.

به گفته وی، از فواید این جریان نیز می توان به درآمدهای کشور ژاپن حاصل از صنعت تولید انیمیشن اشاره کرد که معادل بیست برابر درآمد نفتی کشور ما در حال حاضر است. یادآوری این عدد ضروری است که درآمد سالیانه ما از محل فروش نفت تنها ۱۰ میلیارد دلار است. مثال واضح دیگر شرکت والت دیزنی است که تنها با تولید چهار انیمیشن در سال ۵۰ درصد درآمد سالیانه صادرات نفت ما را تولید میکند. پس اگر ادعا داریم هنر نزد ایرانیان است و بس احتمالاً پیش از اینها این چنین بوده و امروز چندان نمی توان بر این مدعا پایبند بود و اگر می‌خواهیم به جایگاه سابق خود بازگردیم باید بر اعتلای جریان های فرهنگی اهتمام ورزیم.

ریاضی در ادامه گفت: در خصوص رویدادهای فرهنگی پیرامون موضوع شاهنامه و فردوسی در دوره ۴ ساله شورای پنجم اتفاقات مطلوبی رخ داد از جمله طراحی و ساخت بیش از ۱۰ مجسمه بسیار فاخر با موضوعات شاهنامه، که در قالب سمپوزیوم ها و جشنواره های مختلف هنرمندان بنام کشورمان دعوت ما را پاسخ گفته و پای کار تولید مجسمه آمدند که شور فراوانی در این زمینه ایجاد شد. طبیعتاً این جریان ایجاد شده در آینده نیز ادامه خواهد داشت. ما تم پارکی نظیر آنچه امروز در جلوخان بوجود آمده را در مشهد کم داشتیم و همین فضا قابلیت تولید محتوا و اثرگذاری بر رمان، شعر، موسیقی و سایر موارد را خواهد داشت. وقتی آثار شعرای گذشته را بررسی می کنیم در می یابیم که همه آنها از شاهنامه تاثیر گرفته اند به عنوان مثال وقتی خیام می گوید «آن قصر که جمشید در او جام گرفت، آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت» و آنجا که مولوی می فرماید «شیرخدا و رستم دستانم آرزوست» یا در جای دیگری سعدی میفرماید «چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت برآن تربت پاک باد» همه تحت تاثیر این گنجینه گرانبها هستند اما این جریان وقتی به دوره ما رسیده قطع شده و در دوره معاصر در ادبیات و تئاتر و سینما و سایر جلوه‌های هنری آن فروغی که باید نداشته است.

رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس شورای شهر مشهد تصریح کرد: اما خوشبختانه در حال حاضر با مضمون شاهنامه هم فیلم سینمایی تولید شده و هم تئاتر هایی در حال اجرا است و هم کنسرت موسیقی با این مضامین طراحی و اجرا شده و کارهای مختلف هنری در این جریان در حال اجراست و ما نیز خوشحالیم که در تقویت این جریان سازی نقش کوچکی داشته و نخودی در این آش انداخته ایم.

به گفته ریاضی در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز کارهای خوبی انجام شده از جمله جشنواره نقالی کودکان و نوجوانان، که سرمایه گذاری برای آینده به شمار می‌رود. خوشحالیم که زنگ شاهنامه به صورت پایلوت در دبستان های مشهد طراحی و اجرا شد اما متاسفانه کرونا روند این جریان را کند کرد و اگر با این شرایط مواجه نبودیم تاکنون توسعه بیشتری را باعث شده بود. هر روز برای بنده کلیپ هایی از کودکان و نوجوانان در حال شاهنامه خوانی و نقالی ارسال می‌شود و این مضمون هر روز بیش از گذشته در حال ترویج است.
ما همواره دوست داشتیم شاهنامه از سطح متخصصان و کارشناسان و شاهنامه شناسان به میان جریان عادی مردم برسد که با این جریان این آرزو محقق شد.
برگزاری همایش بین المللی راه ابریشم و جلسات کارشناسی مرتبط با آن، دعوت از متخصصان حوزه شاهنامه و تاریخ راه ابریشم و جلسات گفتگو در این باب اقدام دیگری در این حوزه بود. مسابقات و کمپین‌های ورزشی نیز تحت عنوان توس، فردوسی و شاهنامه به اجرا درآمد و اگر بحث کرونا مطرح نمی‌شد اتفاقات بسیار ارزنده تری نیز محقق می‌شد. مهندس آل شیخ معاون وقت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد برنامه ریزی کرده بودند تا روزی به عنوان فردوسی از جانب یونسکو در شهر پاریس برگزار شود که به دلیل کرونا این اتفاق لغو شد.
#ثبت_جهانی_توس
وی در خصوص کمپین تا ثبت جهانی توس گفت: پیگیری شعار ثبت جهانی توس فرصتی به دست می دهد برای ایجاد بستر مناسب گردشگری و حفاظت از میراث به جا مانده در شهر تاریخی توس و کمک به معرفی بیشتر این آثار. پیش از این برخی از میراث تاریخی و هویتی ما از جمله قنوات گناباد یا آسبادهای نشتیفان به ثبت جهانی رسیده اما اهتمامی برای ثبت جهانی توس وجود نداشت. البته که ثبت جهانی آسیاب های بادی بسیار راحت تر و کم حاشیه تر است و شاید به همین دلیل کسی به صرافت ثبت جهانی توس نیفتاده بود. در اوایل وقتی پیگیر این قضیه بودیم مسائلی از جمله معارضات در مسیر و منطقه و دکل های برق و نظایر آن بعنوان مشکل مطرح می شد که ما درخواست دادیم این موارد به طور رسمی با بیان ادله فنی ابلاغ شود تا به دنبال برطرف کردن آنها باشیم.

وی ادامه داد: در پاسخ به این درخواست ما مقرر شد یک مشاور به ما معرفی شود تا ما از خدمات آن استفاده کرده و تکلیف خود را در خصوص ثبت جهانی توس بدانیم. در ابتدا اعلام شد که هزینه تهیه طرح مطالعاتی ثبت جهانی توسط مشاور ۶۰ میلیون تومان است که شهرداری پای کار بود اما این هزینه یک بار به ۱۲۰ میلیون تومان و یکبار به ۶۰۰ میلیون تومان افزایش یافت و ما همچنان آمادگی پرداخت این مبلغ را داشتیم.
با این وجود هنوز و همچنان هیچ مشاوری برای اجرای امور مطالعاتی ثبت جهانی توس به ما معرفی نشده است. وقتی متوجه مقاومت‌ها در برابر ثبت جهانی توس شدیم تصمیم گرفتیم تهدید ثبت نشدن توس را به فرصتی برای دیده شدن و توجه بیشتر به آن تبدیل کنیم و از این رو ثبت جهانی نشدن توس تبدیل به یک پویش مردمی شد.

ریاضی در ادامه اقدامات انجام شده در این راستا را تشریح کرد و گفت: با شعار #تا_ثبت_جهانی_توس و برنامه های متنوعی مانند مسابقات ورزشی و… اجرا شد. با اتفاقات پیش آمده در باب این پویش شاید بتوان گفت امروز دیگر توس نیازی به ثبت جهانی ندارد و اصلاً وهن مقام و نام و جایگاه فردوسی است که بخواهیم کسانی برای ثبت آن اقدامی انجام دهند. توس و فردوسی شناخته شده است و همه آن را می شناسند با اتفاقات پیش آمده نیز توجه عموم مردم کشور به آن جلب شده البته ما همچنان پیگیر ثبت جهانی توس هستیم اما خوشبختانه خود فردوسی و توس امروز تبدیل به یک ترند جهانی شده است.
مشکل فقدان طرح شهری
رئیس کمیسیون توسعه و بهسازی توس شورای شهر مشهد در باب مشکل خدمات رسانی به محدوده منفصل توس گفت: از سال ۱۳۹۲ که توس به مشهد پیوسته فاقد طرح شهری است. در روزهای ابتدایی تاسیس کمیسیون در پاسخ به این سوال که چرا به توس بی توجهی می شود سه دلیل عمده را بیان می‌کردیم اول بی توجهی به توس و عدم شناخت آن از جانب مدیران و مردم. دلیل دوم بروکراسی پیچیده بود که طراحی شده بود با هدف به نتیجه نرسیدن. و دلیل سوم نبود همت کافی برای توسعه توس بود. امروز اما با صراحت بیشتر می توانیم بگوییم که عرضه لازم برای توسعه توس وجود ندارد. چگونه می توان باور کرد در جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۲ محدوده توس به شهر مشهد الحاق شود اما با گذشت ۸ سال عرضه تهیه طرح شهری برای آن را نداشته باشیم و یا طرح راهبردی این محدوده نیز تصویب نشده باشد.

به گفته ریاضب، حتی مرز بین دو کشور در این مدت قابل تعیین و تصویب بود اما محدوده توس که داخل مرزهای کشور و زیر گوش خودمان در کلان شهر مشهد است هنوز از تعیین مرزهای آن ناتوانیم. اگر این نقیصه بی عرضگی نام ندارد پس چیست؟
امیدواریم این انتقاد صریح شنیده شود و به وجدان آقایان بر بخورد تا توس نهایتاً به سر منزل مقصود برسد.
خدایا چنان کن سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار