معماری اسلامی در بناهای شهر قم رنگ فراموشی گرفته است
هنر معماری اسلامی همانند آینه‌ای برای انعکاس آمال و آرزوهای ملت مسلمان است که تمدن اسلام و اساس اعتقادات روحی آنها را در کنار زندگی مادی مورد تأکید قرار می‌دهد ولی با تمامی این اوصاف هم اکنون در سیما و منظر شهر قم رو به فراموشی است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) معماران مسلمان همواره در تلاش بوده اند با حفظ اعتقادهای دینی و اسلامی خود، جلوه‌ای از ابعاد روحی برخاسته از درونشان را در قالب معماری اسلامی نمایش دهند.
از سوی دیگر، حقایق ثابت در معماری اسلامی نشانگر تمدن و پیشرفت انسان و بازتاب مبانی روحی در زندگی مادی او است.
قم یکی از شهرهایی است که معماری اسلامی از زمان‌های گذشته به شکل ویژه‌ای در آن متجلی بوده است و این معماری را می‌توان به زیبایی در مساجد، مدارس و ساختمان‌های قدیمی مشاهده کرد.
معماری اسلامی در بناهای قدیمی قم جلوه گری می‌کند
معماری اسلامی به کار رفته بر روی سقف‌ها، دیوارها و یا ستون‌های بناهای قدیمی قم اغلب برگرفته از زبان قرآن است و عمق و غنای تمدن اسلام را با بهره گیری از روح معنویت نشان می‌دهد و همچنین اعتقاد به توحید و ایمان به تعالیم اسلام را به عنوان اندیشه زیبایی‌شناسی در دین اسلام، تجلی می‌بخشد.
بارگاه حرم حضرت فاطمه معصومه(س) همچون نگینی زیبا در مرکز قم یکی از برجسته ترین آثار معماری اسلامی - ایرانی است که یادگارهای گرانبهایی را از قرون متمادی در بر دارد.
ظرافت گچ بری‌های به کار رفته در بنای امام زاده شاهزاده احمد قاسم از بهترین و زیبا ترین نمونه‌های هنر گچ بری در دوره قدیم قم و اوج تجلی این هنر است.
تیمچه بزرگ قم نیز از آثار ارزشمند هنر معماری دوران اسلامی ایران است که توسط هنرمند برجسته عصر ناصری طراحی شده است.
از آن جایی که شهر قم به عنوان ام القرای جهان اسلام اهمیت بسیاری دارد توجه به معماری اسلامی در ساخت بناهای جدید در شهر قم اهمیت بسیاری دارد و لازم است مسئولان و کارشناسان معماری بر این امر توجه ویژه ای داشته باشند.
متاسفانه در سال‌های اخیر کم توجهی به معماری اسلامی در شهر قم به وفور به چشم می‌خورد تا آنجایی که این امر حتی در ساخت چترهای سایبان حرم حضرت معصومه(س) نیز دیده می‌شود و ستون‌های نسبتا بزرگ این چتر‌ها که با ارتفاعی نزدیک به ۱۶ متر در چهار سمت صحن عتیق تعبیه شده است به حریم بصری این مکان مذهبی و تاریخی خدشه وارد کرده است.
معماری اسلامی در برخی از پروژه‌های شهری قم رعایت نمی‌شود
شهردار قم نیز چندی پیش با اشاره به اینکه برخی از پروژه های شهری قم می‌تواند نماد معماری اسلامی و ایرانی باشد بیان کرد: در برخی از پروژه‌ها معماری اسلامی و ایرانی رعایت نمی‌شود.
محمد دلبری گفت: پروژه‌ها باید به گونه‌ای باشد که معماری اسلامی و ایرانی را به جهانیان نشان دهد در حالی که در برخی از پروژه‌ها به این امر توجهی نمی‌شود.
وی ادامه داد: در برخی از این پروژه‌ها کوتاهی و بی سلیقگی‌هایی صورت گرفته است.
دلبری تصریح کرد: قم دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی در عرصه معماری ایرانی و اسلامی است و بی بهرگی از این پتانسیل بالا و به کار بردن سبک دیگران شایسته نیست.
شهردار قم تاکید کرد: چنانچه به ظرفیت‌هایی که در عرصه معماری در ایران وجود دارد بها داده شود قطعا از دیگر کشورها موفق‌تر عمل خواهیم کرد.
ضوابط معماری اسلامی در مقررات ملی ساختمان تعیین نشده است
با توجه به اهمیت بکارگیری معماری اسلامی در ساختمان سازی لازم است که مقرراتی برای این امر در نظر گرفته شود در حالی که بسیاری از ساختمان سازی‌ها به دلیل عدم وجود ضابطه معین، بر اساس الگوهای غربی انجام می‌شود.
در این رابطه رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم به خبرنگار مهر گفت: شهر قم باید در زمینه رعایت معماری اسلامی در کشور الگو مناسبی باشد.
مهندس امین مقومی با تأکید بر رعایت معماری اسلامی در شهر قم افزود: با توجه به اینکه قم به عنوان ام القرای جهان اسلام شناخته شده است رعایت معماری اسلامی در این شهر ضرورت بسیاری دارد.
وی گفت: در گذشته معماری اسلامی در اماکن دینی و مذهبی قم همچون مساجد، حسینیه‌ها و بقاع متبرکه به کار می‌رفت و مدارس علمیه یکی از مکان‌هایی بود که معماری اسلامی در آن جلوه ویژه‌ای داشت.
وی با بیان اینکه که معماری اسلامی با روح تمدن اسلام تطبیق دارد افزود: دورانی که معماری اسلامی در اوج رشد و شکوفایی خود بود، ارتباط معنوی شایسته‌ای با نیازهای انسان، شرایط زندگی و اجتماعی زمان خود برقرار می‌کرد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان قم با اشاره به اقدام‌های این سازمان در خصوص فرهنگ سازی رعایت معماری اسلامی در ساخت و سازهای قم گفت: دراین زمینه، در نشریه علمی و تخصصی پنجره که از سوی سازمان منتشر می‌شود مطالبی درج شده و برای کلیه مهندسان عضو سازمان ارسال می‌شود تا بتوان به این وسیله راهی مفید و موثر را طی کرد.
وی با اشاره به اینکه کلیات ضوابط معماری اسلامی توسط سازمان تهیه و تدوین شده است افزود: کمیته معماری اسلامی در سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم فعال است و بر معماری اسلامی نظارت می‌کند.
مقومی در پایان با بیان اینکه معماری اسلامی محصول جامعه خواهد بود بیان کرد: تاکنون اصول و ضوابط معماری ایرانی - اسلامی در کشور مشخص و تدوین نشده است تا بتوان آن را در مقررات ملی ساختمان درج کرد و سازندگان و مالکان را نیز ملزم به اجرای آن کرد.
ضوابط معینی در بکارگیری معماری اسلامی در شهر قم مشخص نشده است
کارشناسان معتقدند ضوابط معینی در بکارگیری معماری اسلامی وجود ندارد تا بتوان آن را در ساخت بناها به کار برد و این امر موجب شده است شهر قم روز به روز از معماری اسلامی فاصله بیشتری بگیرد.
یک کارشناس معماری در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: بستر سازی سیر انسان از کثرت به وحدت ویژگی بارز معماری اسلامی در قم است.
احسان موسوی گفت: معماری اسلامی از ظاهر و باطنی زیبا برخوردار است و روح را تغزیه می‌کند.
وی بیان کرد: معماری اسلامی علاوه بر درون گرا بودن، برون گرا نیز هست و بیرون ساختمان به اعتبار درون آن شکل می‌گیرد.
وی ادامه داد: متاسفانه ضوابط معینی در بکارگیری معماری اسلامی در شهر قم وجود ندارد.
موسوی با اشاره به اینکه معماری‌های به اصطلاح امروزی که در شهر قم در حال اجرا هستند به معماری اصیل و سنتی لطمه زده است افزود: نباید به بهانه به روز شدن، به نما و اصالت معماری خود لطمه وارد کرد.
نظرات