برگزاری وبینار آموزشی شوری زدایی خاک در اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان
به گزارش«پارما» از اداره آموزش و مشارکت های مردمی حفاظت محیط زیست استان اصفهان، به مناسبت روز جهانی خاک؛ 14 آذر برابر با 5 دسامبر و با شعار "جلوگیری از شوری خاک، افزایش بهره وری خاک"، وبینار آموزشی با عنوان «شوری زدایی خاک» با حضور دکتر ایرج حشمتی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان و تدریس دکتر علیرضا مرجوی عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان برای کارکنان حفاظت محیط زیست و دستگاه های اجرایی استان، سمن های زیست محیطی و مدیران اچ اس ای واحدهای صنعتی به صورت برخط برگزار شد.
شوری خاک، شوری زدایی خاک و افزایش بهره وری خاک از سرفصل ها و رئوس مطالب این دوره آموزشی بود.
" دلیل اصلی اینکه روز 5 دسامبر برابر با 14 آذرماه به عنوان روز جهانی خاک در دنیا گرامی داشته شده و برنامه های متنوعی در این روز انجام می شود این است که خاک به عنوان یکی از بخش های تنوع زیستی است که به نوعی در حمایتش نقش دارد. ارزشمندترین منبع حیات، تنوع زیستی است و تنوع زیستی خود از سه سطح تنوع گونه، تنوع ژن و تنوع اکوسیستمی تشکیل شده است. اکوسیستم به عنوان محل زیست حیات وحش و جانداران است و بخشی از آن با موضوع خاک ارتباط دارد و امروزه بر اساس آمارهای منتشر شده بیش از یک چهارم تنوع زیستی دنیا وابسته به خاک است. تغییرات اقلیمی و افزایش دما باعث افزایش تبخیر آب های سطحی می شود و خاک علاوه بر اینکه باعث می شود بخشی از آب را برای استفاده های بهینه در بخش کشاورزی بتوانیم در زیر زمین نگهداری و حفظ کنیم که این موضوع به امنیت غذایی برای همه زیستمندان کره زمین کمک می کند، از سوی دیگر از سیلاب ها و فرسایش هایی که ممکن است به وجود آید و آسیب های زیادی را به دنبال داشته باشد جلوگیری می کند. طبق اصل وحدت زیست محیطی در علم اکولوژی؛ همواره یک تغییر یک تغییر را به همراه ندارد، بلکه می تواند تغییرهای بسیار زیادی را به دنبال آورد، به عنوان مثال برداشت های بی رویه آب و از جمله توسط کشاورزان با پمپاژ بوسیله چاه های عمیق باعث می شود سطح آب های زیرزمینی کاهش پیدا کرده و موجب فرونشست زمین گردد و این پدیده نفوذپذیری خاک را کاهش می دهد، روان آب ها جاری می شوند و فرسایش خاک را به دنبال خواهد داشت. شوری خاک یکی از مهمترین عوامل کاهش تولیدات کشاورزی است و فائو در سال 2012 در مورد این پدیده که یک پدیده پیش رونده است اعلام کرده که حدود 11 درصد از اراضی جهان تحت تأثیر بحث شوری خاک قرار گرفته است. بر اساس آمارهای جهانی کشور ایران بعد از هند و پاکستان در صدر کشورهایی قرار گرفته که با مشکل شوری خاک و آسیب های ناشی از آن مواجه هستند و چیزی در حدود 4 میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض این پدیده قرار گرفته است. در خصوص دلایل اصلی این موضوع در کشور ایران در بخش عوامل طبیعی؛ بارندگی کم، تبخیر زیاد، جنس تشکیلات زمین شناسی و آب های شور از دلایلی هستند که می توانند باعث شوری خاک شوند. این عوامل هیچ گاه در اختیار انسان نیست و ما نمی توانیم میزان بارندگی کشور را تغییر دهیم و یا میزان تبخیر نیز در دست ما نیست، بنابراین از یک سو ما تحت تأثیر شدید عوامل طبیعی هستیم که ناگزیر باید نسبت به آن مدارا داشته باشیم و از سوی دیگر در بخش عوامل انسان ساخت یا غیرطبیعی؛ با آبیاری بی رویه با آبهای شور، عدم آشنایی با اصول کشاورزی به ویژه در زمین های شور، استفاده از کودهای شیمیایی نامناسب، روش کشت نامناسب و تسطیح نامطلوب اراضی تشدید شوری خاک را در کنار عوامل طبیعی به ارمغان می آوریم. بنابراین، این موضوع به عنوان یکی از موضوع های اصلی کشور است. از سوی سازمان UNDP به پنج محور اصلی برای موضوعات زیست محیطی اشاره شده که در وهله اول آب، در بخش دوم آلودگی هوا، محور سوم فرسایش خاک، محور چهارم مصرف بی رویه انرژی و در بخش آخر از دست دادن تنوع زیستی است. امروزه به دلیل اینکه مدت زمان تشکیل یک سانتیمتر مکعب خاک بین 100 سال و بر اساس برخی منابع تا 10 هزار سال طول می کشد، بنابراین ما خاک را جزو منابع غیرقابل تجدید تلقی می کنیم. از سوی دیگر هزینه پاکسازی یک متر مکعب خاک را در حدود بین 50 تا 5 هزار دلار تخمین می زنند که می تواند بسیار بالا باشد. شما مدیران اچ اس ای واحدها ببینید که در خصوص اهمیت خاک و جلوگیری از آلودگی خاک چه نقش هایی دارید و چه آثار و مخاطراتی را می تواند آلودگی خاک داشته باشد. در بحث شوری خاک و در بحث آبشویی خاک که یکی از روش های به روز کردن و قابلیت بارورسازی خاک است، ببینید یک خاک شور با چه میزان آب و در چند مرحله باید غرقابی شود و برای زه آب های حاصل از آن چه اتقاقاتی می افتد، مانند اتفاقی که برای مزارع نیشکر در خوزستان رخ داده است و آسیب ها و مشکلات عدیده ای که به دنبال خواهد داشت. من در این مطالب سعی کردم از نگاه محیط زیست مسئله خاک را توضیح دهم و امیدواریم با تدریس دکتر مرجوی نگاه ما نسبت به موضوع خاک وسیع تر و اندیشمندانه تر شود و به عنوان یک فرد بتوانیم در راستای حفظ خاک، افزایش بهره وری خاک و جلوگیری از شوری خاک گامی مثبت برداریم. "
لینک اصل خبر در سایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان
نظرات