نطق پیش از دستور حمید ضمیری، رئیس کمیسیون شهرسازی ...

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای اسلامی شهر مشهد مقدس، حمید ضمیری، ناطق پیش از دستور بیست و نهمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد مقدس بود؛ متن نطق به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و درود به روح شهدا، امام شهداء و آرزوی طول عمر برای مقام معظم رهبری و با عرض تبریک و تهنیت اعیاد مبارک شعبانیه خدمت حضار محترم

فرارسیدن روز پاسدار و جانباز را هم خدمت یکایک بزرگواران تبریک عرض می‌نمایم.

امروز، امانتی بسیار ارزشمند و گرانقدر به اعضای شورای اسلامی شهر مشهد مقدس و تمامی مدیران، مسئولان و متولیان امر سپرده شده است؛ امانتی معنوی و تاریخی که آن امانت مضج شریف و منور امام‌رضا(ع) است.

در نایابی که در عالم هستی بی‌همتاست و به واسطه وجود مبارکش، مشهد مقدس ارزشمندترین مکان در کشور ماست.

میراث معنوی که میلیون‌ها عاشق در سراسر جهان آرزوی زیارت و مجاورت با او را دارند و لذا برماست که تمام تلاش خود را جهت حفاظت و صیانت از این میراث معنوی و ارزشمند انجام دهیم؛ تلاشی روزافزون، بی‌منت و صادقانه.

بر هیچکس پوشیده نیست منشاء وجودی شهر مشهد مقدس، بارگاه ملکوتی و منور آقاست و لذا هر آنچه در این شهر اتفاق میفتد، باید همخوان و متناسب با خاستگاه اصلی شهر و در راستای منویات و نظرات مولایمان و احیاء ارزش‌های اسلامی باشد.

مهمترین طرح شهرسازی در کشور، طرح تفصیلی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی است؛ طرحی که توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب و توسط دستگاه‌های اجرایی، از جمله شهرداری، اجرا می‌گردد.

طرحی که باید در راستای احیای معنویت و اخلاق و ارزش‌های اسلامی و حفاظت و صیانت از مضجع شریف مولایمان تهیه و تصویب شده باشد.

امروز اولویت اصلی ما، احیاء و باززنده‌سازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی است؛ اولین طرح تفصیلی خاص بافت پیرامونی حرم مطهر در سال 1374 تصویب و طی چندین نوبت بازنگری گردید. طرحی که در نهایت، رویکرد آن، نوسازی و حذف بافت قدیمی و جایگزینی مجتمع‌های بزرگ اقامتی و تجاری بود.

اکثر علماء، بزرگان، اندیشمندان، صاحبنظران و مجاوران از رویکرد اصلی این طرح ناراضی بودند؛ طرحی که منجر به تخریب تعداد زیادی از اماکن مذهبی واقع در بافت پیرامونی گردید و به همین واسطه، طرح جدیدی تهیه و در سال 1399 تصویب و در سال 1400 ابلاغ گردید.

طرحی که به دنبال ارتقاء منزلت و جایگاه حریم قدسی و در راستای هم‌پیوندی معنوی و از بین بردن گسست فرهنگی بافت پیرامونی و حریم قدسی است؛ طرحی که با محوریت امر زیارت تهیه شده، افزایش قابل توجه سرانه‌های خدماتی مورد نیاز مجاوران و زائران در آن به وضوح دیده می‌شود و جانمایی کاربری‌های خدماتی، عمدتا در اراضی متعلق به دولت و متولیان عمومی بافت پیش‌بینی شده و نه در املاک خصوصی مجاورین و اشخاص.

تغییر رویکرد تجاری‌سازی از مجتمع‌های تجاری و مال‌ها به تجاری خطی زیارت‌محور و کاهش 50 درصدی سطح زیربناء تجاری در آن پیش‌بینی گردیده است.

حفظ کلیه ابنیه مذهبی، از جمله مساجد و حوزه‌های علمیه باقیمانده در بافت پیرامونی، از رویکردهای طرح بوده؛ تعیین حداثکر ارتفاع 5 یا 6 طبقه جهت حفظ حریم منظری حرم مطهر رضوی پیش‌بینی شده و همانگونه که امروز می‌گوییم به هیچ‌عنوان نباید حرم مطهر مرکزیت خود را از دست داده و به حاشیه رانده شود، همان‌گونه می‌گوییم، حرم مطهر رضوی نباید در بین انبوهی از ساختمان‌های حجیم، پوشیده و احاطه گردد.

ضوابط سیما و منظر و نماسازی منطبق بر معیارهای اسلامی در این طرح تدوین شده، انسجام‌‌بخشی به محوریت تشرف و مسیرهای تاریخی گسسته شده گذشته، در آن پیش‌بینی گردیده، امتدادیافتن محورهای تشرف تا خارج از محدوده 360 هکتاری بافت پیرامونی پیش‌بینی شده است.

افزایش سهم فضای سبز درخت‌محور در این طرح پیش‌بینی شده و پرهیز از برهم خوردن نظام محلات و مداخله حداقلی از دیگر رویکردهای طرح است.

البته همانند هر طرحی، ممکن است در این طرح نیز ایراداتی وجود داشته باشد که در فرآیند اجرا باید اصلاح گردد؛ ممکن است سوال شود آیا برخی از این ضوابط، سختگیرانه نیست؟ چرا باید ارتفاع ساختمان‌ها، کاسته گردد؟

چند نمونه از ضوابط و محدودیت‌های حفاظتی برخی از آثار و بافت‌های تاریخی دنیا را که به هیچ عنوان از لحاظ ارزشمندی با جایگاه مضجع منور رضوی قابل قیاس نیست، صرفا جهت اطلاع اعلام می‌دارم.

تاج محل در هندوستان، تا فاصله 500 متری از بنا، هیچگونه ساخت‌وسازی مجاز نیست؛ فاصله 500 تا 750 متری، احداث یک طبقه بنا، فاصله 750 متری تا یک کیلومتری، احداث 2 طبقه بنا، برج‌سازی که نمای پیش‌زمینه تاج محل را مختل کند، ممنوع است. این موارد تنها برخی از محدودیت‌های وضع شده برای «تاج محل» است.

بافت تاریخی رم، ارتفاع حداکثری مجاز ساختمان‌ها 24 متر است به منظور پایین بودن از مجموعه مذهبی شهر؛ حفظ 300 ساله سیما و منظر شهری، عدم صدور مجوز تخریب و ساخت ساختمان‌های جدید به مدت 300 سال، استفاده از ماشین‌های تک‌نفره و استفاده از تکنولوژی‌های جدید ایمنی و امداد، متناسب با عرض کوچه‌ها و اولویت با پیاده‌راه‌ها، برخی از محدودیت‌ها در بافت تاریخی «رم» است.

در منطقه گردشگری «بالی اندونزی» حداکثر ارتفاع مجاز ساخت و ساز، 15 متر است تا در تناسب با ارتفاع درخت نارگیل باشد؛ شرایط را به نحوی تنظیم کرده‌اند که اگر از بالا به شهر نگاه کنیم، درختان دیده می‌شوند.

اگر ما هم برای بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی ارزش قائلیم، باید یکسری ضوابط حداقلی را رعایت کنیم؛ همه ما مدافع حق هستیم، اولین حق بر عهده تمام مجاورین و مسئولین، حقوق آقا امام‌رضا(ع) است و باید با رفتار و گفتار و برنامه‌ریزی‌های خود، حرمت و احترام ایشان را نگاه داریم و ارزش‌های اسلامی را در این شهر پیاده و شان و منزلت مضجع شریف رضوی را حفظ کنیم.

دومین حق، مربوط به محبان امام‌رضا(ع) در سراسر گیتی است؛ افرادی که انتظار دارند در شهر مولای خود کرامت، اخلاق، انسانیت، معنویت و عدالت را ببینند؛ کسانی که درصورت تشرف دوست دارند در اقصی نقاط شهر، چشمشان به مرقد مطهر آقا و مولایشان بیفتد. مجاورینی که با نگاه به مرقد شریف امام‌رضا(ع) و عرض ارادت، روز خود را متبرک می‌کنند. تمام این موارد بر عهده ماست و باید رعایت شود.

سومین حق، مربوط به کسانی است که در بافت پیرامونی، سرمایه‌گذاری و یا قصد سرمایه‌گذاری دارند؛ اگر از ایشان بپرسید اولین هدف شما از سرمایه‌گذاری در این بافت چه بوده، پاسخی نخواهید شنید مگر عشق به امام‌رضا(ع) و خدمت‌گذاری به زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی و در مرحله بعد، بحث انتفاع مطرح است؛ باید ضمن رعایت ضوابط جدید طرح، انتفاع سرمایه‌گذاران رعایت گردد.

از حدود 143 پروژه‌ سرمایه‌گذاری منجر به ایجاد حقوق مکستبه در بافت پیرامونی، حدود 90 پروژه متعلق به شهرداری، آستان قدس رضوی، بانک‌ها، نهادها و موارد مشابه است که قطعا در راستای اجرای طرح جدید، همراهی خواهند نمود؛ در باقی پروژه‌های متعلق به اشخاص حقیقی و خصوصی، با اعطاء امتیازات پیش‌بینی شده در طرح جدید و در صورت لزوم، اعطای امتیازات دیگر، از طرف دولت محترم، انتفاع و حقوق آنها باید حفظ گردد.

حدود 26 سال از آغاز طرح‌های تهیه شده برای بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی می‌گذرد ولی شرایط، همچنان نامطلوب، غیرقابل توجیه و بعضا بلاتکلیف است؛ انتظار اعضای شورای اسلامی شهر مشهد مقدس این است، حال که مجلس، دولت و استاندار و تولیت معزز امام‌رضا(ع) و همه مسئولین و شهردار، هم‌نظر و از دلسوختگان و عاشقان علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) هستند، به فوریت و با هم‌افزایی و مشارکت در جهت اجرای طرح و احقاق حقوق برآیند.

استاندار محترم کمیته راهبری بافت پیرامونی را احیاء نموده و تمام توان و امکانات دولت، به ویژه شرکت بازآفرینی شهری ایران و سایر دستگاه‌ها را در جهت اجرای کامل طرح، طی یک برنامه میان‌مدت 4 ساله بسیج نمایند.

شهردار مشهد مقدس که خود فردی ولایی و ارزشی است، حداکثر توان و ظرفیت شهرداری را در جهت اجرای طرح بافت پیرامونی به کار گرفته، موجبات رضایت مولایمان و مجاوران و زائران را فراهم آورد.

شورای اسلامی شهر نیز با تمام توان در جهت همراهی با متولیان اجرای طرح بافت پیرامونی آماده است.

انشاءالله امانتدارانی صدیق، سلیم‌النفس و صحیح‌العمل باشیم.