نگاهی به وعده رئیس جمهور در نخستین سفر استانی/ چرا اهواز، چرا فاضلاب؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون) به نقل از ایرنا، بحران سیل سال ۹۸ در خوزستان اگر چه با ورود گسترده نیروهای جهادی از سراسر کشور صحنه‌هایی از اتحاد و همدلی ملی را به نمایش گذاشت ولی از دل سیل ۹۸ آتش فاضلاب اهواز که سال‌هاست به جان این شهر افتاده و با کم‌کاری دولت های قبل با مشکل جدی روبه رو بود، این بار با دستور رهبر معظم انقلاب برای تخصیص ۵۰ میلیون یورو ارز از صندوق ذخیره ارزی کشور برای رفع مشکل آب و فاضلاب اهواز به موضوعی ملی تبدیل شد.
چرا اهواز، چرا فاضلاب؟
روند احداث شبکه فاضلاب اهواز از سال ۱۳۷۲ در این شهر آغاز و تا اواسط سال ۱۴۰۰ یعنی پس از حدود ۲۸ سال از آغاز احداث این طرح تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است که نیمی از این شبکه اجرا شده نیز به دلیل به کارگیری لوله های بتنی فاقد کیفیت مناسب دچار شکستگی های متعدد بود که بالازدگی فاضلاب در خانه ها، معابر و مناطق مختلف شهر اهواز جلوه ای زننده را برای این شهر رقم می زند و این موجب شده بود که در تمام طول سال حدود سه هزار نقطه اهواز با بالازدگی فاضلاب روبه رو باشد.
بی توجهی دولت های گذشته در تامین اعتبار مورد نیاز برای اصلاح، توسعه و تکمیل نهایی شبکه فاضلاب اهواز که منجر به بروز بیماری های مختلف، مرگ کودکان بر اثر سقوط در کانال های روباز فاضلاب و بالازدگی فاضلاب در منازل شده بود، این موضوع را به یکی از مهمترین مطالبه ها و عامل نارضایتی مردم مقاوم خوزستان کرده بود که در نهایت با ورود رهبر معظم انقلاب به موضوع، بارقه های امید برای حل فاضلاب را در مردم این دیار زنده کرد.
با تاکید رهبری معظم انقلاب برای به کارگیری همه امکانات برای رفع مشکل فاضلاب اهواز، شناسایی نقاط بحرانی و فوق بحرانی شبکه موجود فاضلاب با بیشترین حجم آبگرفتگی در قالب طرح ضربتی علاج بخشی به فاضلاب اهواز تدوین و با تعریف دهها جبهه کاری اصلاح این نقاط در دستور کار دولت وقت قرار گرفت ولی تزریق قطره چکانی ارز و اعتبارات موجب شد تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم تنها ۲۵ جبهه کاری برای اصلاح شبکه فاضلاب در اهواز فعال شود که این روند با روی کار آمدن دولت مردمی متحول شد.
نخستین وعده دولت سیزدهم چه بود و به کجا رسید؟
غافلگیر شدیم
"باور کردنی نبود، صبح جمعه را با غافلگیری شروع کردیم، رییس جمهور جدید ما را غافلگیر کرد، چه طور ممکن بود؟!، با خودم می گفتم چطور ممکن است آقای رییسی به اهواز سفر کرده باشد و به محله ما بیابد؟! چون همین دیروز مراسم رای اعتماد دولت در تلویزیون پخش شده بود" اینها را عبدالعلی ۶۲ ساله از ساکنان کوی ملت(کوروش) اهواز جایی که آیت اله رییسی در اولین سفر استانی خود در آن محله حاضر شده بود، می گفت. او که مشغول خرید از مغازه کوچک میوه فروشی محله بود از آن روز می گوید و ادامه می دهد:" وقتی آقای رییسی با جمعیت زیادی که همراهش بود وارد محله ما شد، با اینکه او را در تلویزیون دیده بودیم ولی چون باور نمی کردیم که رییس جمهور به این محله محروم بیاید فکر می کردم که شاید اشتباه می کنم ولی اشتباه نکردم و خود آقای رییسی بود". "رییسی امیدمان را زنده کرد و امیدوارم خدا کمکش کند تا ناامیدمان نکند".
کم کم اطراف مان شلوغ می شود، یکی از گرانی ها گلایه می کند و خواسته اش از رییس جمهور کنترل گرانی است و دیگری اشتغال و تکمیل فاضلاب و تامین آب را مطالبه می کند. بحث فاضلاب که مطرح می شود یکی از بالازدگی فاضلاب در خانه اش می گوید دیگری خاطره سقوط کودکش به درون جوی های روباز فاضلاب را و اینکه اگر یکی از همسایه ها نبود امروز پسرم زنده نبود.
به رییسی امید داریم
عبدالصمد که چهره آفتاب سوخته و چروکیده اش و محاسن سفید رنگش نشان می‌دهد که حدود ۷۰ سالی سن دارد با کمی تندی و فارسی دست و پا شکسته که غلظت عربی آن مانع از فهمیدن برخی جملاتش می‌شد، می‌گفت: "آقای رییسی که آمد فکر کردیم او هم آمده چند عکسی بگیرد و برود مثل مسوولان دیگر، فاضلاب امان مردم را بریده، منصفانه اش این است که کارهایی شده ولی هنوز تا رسیدن به اینکه فاضلاب از خیابان های ما جمع شود خیلی راه داریم."
از سر و وضع و فارسی روانی که حرف می زند معلوم بود تحصیل کرده است؛ خودش را عنایت معلم یکی از مدارس کوی علوی معرفی می کند و می گوید:"دولت های قبل کاری برای حل مشکل مردم این منطقه نکردند! من خودم و کل خانواده ام به آقای رییسی رای داده‌ایم چون رییسی مردمی است و به او امید داریم. دارد تلاش می کند شب و روز هم ندارد اما مشکلات این محلات اهواز اینقدر زیاد است که اگر چه شاید سال ها زمان نیاز داشته باشد و توقع حل سریع این مشکلات بی جا باشد ولی دیگر تحمل این فاضلاب سخت شده است".
دعا می‌کردیم باران نبارد
دستش را حدود نیم متری از سطح زمین قرار می دهد و می گوید:" هر بار که بارندگی در اهواز بیاید تا اینجا خانه‌های این محله زیر آب می رود". دستش را تا ارتفاع یک متری بالاتر می آورد و می گوید:"سال ۹۸ تا اینجا زیر آب رفتیم، هر چه داشتیم از بین رفت، با وجود ورود تیم های امدادی، گروه های جهادی و آتش نشانی برای جمع آوری آب ها، یک ماه کل این محله زیر آب بود". اینها را احمد ۳۴ ساله از اهالی بلوار معلم اهواز که خود در یکی از شرکت های تاکسی اینترنتی کار می کند، می گوید. او ادامه می دهد:" با این وضعیت فاضلاب هر بار زمستان که می شود، دعا می کنیم باران نبارد، چون چند میلیمتر باران در اهواز مساوی با غرق شدن خانه های ما در فاضلاب است".
امسال را با سال های گذشته مقایسه می کند و ادامه می دهد:"امسال هم بگویم آب گرفتگی نداشتیم که دروغ است. آب گرفتگی داشتیم و آب هم داخل برخی خانه ها شد ولی به شدت سال های گذشته نبود. سال های گذشته تا چند هفته کل محله زیر آب بود، اما امسال نه که آب جمع نمی شد ... نه! ولی آب که جمع می شد به چند ساعت نمی رسید که بچه های شهرداری و آتش نشانی با پمپ جمع می کردند".
حاشیه اهواز را دریابید
اهواز که به عنوان سومین کلانشهر کشور از نظر وسعت دارای ابعاد جغرافیایی وسیعی است همچنان به دلایل مختلف بر وسعت آن افزوده می‌شود و این در حالی است که در بیشتر این افزایش وسعت هیچ ضابطه ای در آن رعایت و هیچ زیرساختی ایجاد نشده است و حالا با پرجمعیت شدن این محله ها، نبود زیرساخت ها به ویژه فاضلاب مشکلات خود را به خوبی نمایان کرده است.
وقتی هسته مرکزی اهواز و مناطقی که قیمت زمین و خانه‌های آن با تهران مقایسه می شود با مشکل فاضلاب و بالازدگی آن روبه رو باشد، طبیعی است که آتش فاضلاب در مناطق حاشیه ای این شهر برافروخته تر باشد. با حرکت از محله های مرکزی اهواز به سمت مناطق حاشیه ای این شهر زخم فاضلاب عمیق تر می شود. ملاشیه، گلدشت، عین ۲، علوی و سیاحی تنها تعدادی از ۴۹ محله محروم و کم برخوردار اهواز است که سال هاست با مشکل فاضلاب روبه رو هستند.
سری به محله گلدشت می زنیم، تا مرکز اهواز حدود نیم ساعتی فاصله دارد، چسبیده به زمین های کشاورزی که پیشروی خانه ها به سمت زمین‌های کشاورزی و تغییر کاربری آن با وجود سخت گیری‌های اخیر برای جلوگیری از ساخت و ساز غیرمجاز همچنان ادامه دارد. یکی از اهالی ما را به انتهای یکی از خیابان های فرعی آنجا می برد جایی که در انتهای محله کانالی به عرض ۲ متر و طول چند کیلومتر زمانی تامین کننده آب زمین‌های کشاورزی بوده و به دلیل نداشتن شبکه جمع آوری فاضلاب تمام فاضلاب این منطقه به سمت این کانال هدایت شده است و حالا این شبکه کار شبکه فاضلاب را انجام می دهد، مملو از فاضلاب که چند کیلومتر جلوتر در زمین وسیعی رها می‌شود.
اهالی منطقه همدیگر را می شناسند و خبر حضور افراد غریبه به سرعت پخش می شود. "ریاض" جوان لاغر اندام ۴۰ساله ای است که از لباس و صورت گچی‌اش معلوم بود که گچ کار است و کار را برای حرف زدن از مشکلات نیمه‌کاره رها کرده بود. هنوز سر و صورتش گچی بود و زبری دست هایش نرمی گچ دستش را بی اعتبار می کرد. می گوید در خیابان اصلی گلدشت زندگی می کند و در بلوار اصلی آن که قرار بوده بلواری احداث شود الان به جای بلوار محلی برای رها کردن زباله و روان شدن فاضلاب ها شده است. می گوید: "خداوند پس از ۹ سال به ما بچه ای عنایت کرد و اسمش را حسین گذاشتیم، یک روز حسین سه ساله من برای بازی وارد خیابان می شود و درون یکی از چاله هایی که فاضلاب در آن جمع شده می افتد غافل از اینکه ارتفاع آن چاله بیش از یک و نیم متر است"، یک سالی از آن اتفاق می گذرد و انگار دوباره در هنگام تعریف ماجرا دوباره برایش تازه شده است، مکثی می کند و ادامه می دهد "صاحب اسم نجاتش داد"، بغضش را که فرو می برد می‌گوید: "خدا به ما رحم کرد، اگر زن همسایه او را ندیده بود مثل بچه های دیگری که در این سال ها جان خود را در کانال های فاضلاب از دست داده اند، ما هم عزادار می شدیم".
او ادامه می دهد:" به خدا مردم دلداده نظام و رهبری هستند. خیلی از این افراد محله های محروم از جمله پدر خودم در زمان جنگ تحمیلی رزمنده بودند، جانباز هستند، شهید داده‌اند. از آقای رییسی، استاندار و هر کسی که مسوول حل مشکل این منطقه است می خواهیم که مناطق حاشیه ای اهواز را فراموش نکنند".
کارون رودخانه فاضلاب‌ها
سوالی که پیش می آید این است که حالا که شبکه فاضلاب اهواز با آن همه مشکل تنها حدود ۴۰ درصد آن اجرا شده و تلاش ها برای وارد مدار شدن تصفیه خانه های اهواز تا پیش از این نتیجه نرسیده است، سرنوشت حجم فاضلاب تولیدی در این شهر چه می شود؟ جواب ساده است، به سمت رودخانه کارون هدایت می شود. به گفته مدیرکل محیط زیست خوزستان روزانه به طور متوسط ۲۰۰ هزار مترمکعب پساب فاضلاب در محدوده شهرستان اهواز وارد رودخانه کارون می‌شود که این میزان فاضلاب از ۱۴ کانون در شرق اهواز و ۱۰ کانون در غرب اهواز به کارون وارد می شود.
محمد جواد اشرفی می‌افزاید: تمامی شهرستان‌هایی که در محدوده رودخانه کارون و دز قرار دارند پساب فاضلاب را به درون این رودخانه‌ها تخلیه می‌کنند. پساب کشاورزی از دیگر مواردی است که در رودخانه‌های کارون و دز تخلیه می‌شود و کانون پساب های متمرکز کشاورزی شرکت های هفتگانه کشت و صنعت نیشکر هستند. در خوزستان ۶۱ بیمارستان وجود دارد که از این تعداد ۱۸ بیمارستان در حوزه رودخانه های کارون و دز قرار دارند و از این تعداد چهار بیمارستان تصفیه خانه ندارند و پساب آنها مستقیم وارد رودخانه می شود.
او می گوید: حجم ورود فاضلاب به کارون به قدری است که زمانی که جریان رودخانه کند می شود، بوی نامطبوعی از رودخانه کارون استشمام می شود که امیدواریم با راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز از ورود ۱۱۲ هزار مترمکعب فاضلاب به کارون از ۱۱ کانون این شهرستان در شبانه روز جلوگیری خواهد شد.
اهواز با بیشترین ایستگاه پمپاژ خاورمیانه
موقعیت خاص جغرافیایی، بالا بودن سطح آب، شیب تقریبا صفر شهر، ارتفاع کم تاسیسات شهری از رودخانه و همچنین جنس خاک شنی و روان اهواز موجب شده تا اهواز از نظر توپولوژی و زمین شناسی خاص‌ترین شهر ایران لقب بگیرد. موضوعی که موجب شده تا هدایت جریان آب سطحی ناشی از بارندگی و همچنین فاضلاب شهری به صورت خودکار اتفاق نیفتد و این موجب شده تا اهواز با حدود ۱۸۵ ایستگاه پمپاژ دارای بیشترین تعداد ایستگاه پمپاژ نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه را دارا باشد. به همین دلیل آماده به کار بودن ایستگاه های پمپاژ در زمان های بحرانی مانند بارش شدید باران عامل مهم در جلوگیری از آب گرفتگی معابر در اهواز است.
مدیر آب و فاضلاب اهواز می گوید: "در سال‌های گذشته با هر بار بارندگی حدود ۳۰ پمپ در ایستگاه‌های پمپاژ سوخته و از مدار خارج می‌شد که از مدار خارج شدن این ایستگاه ها یکی از دلایل اصلی آب گرفتگی معابر اهواز در فصل بارندگی بود. سال ۹۹ برخی مناطق به ویژه در غرب اهواز مانند خیابان‌های زکی زاده، انقلاب و ولیعصر(عج) پس از هر بارندگی تا ۱۵ روز زیرآب بودند ولی وضعیت این خیابان ها در بارندگی امسال قابل مقایسه با گذشته نیست."
سعید دشتی زاده با اشاره به وجود ۱۸۶ ایستگاه پمپاژ در اهواز می افزاید: " تعمیر و بازسازی ۱۷۰ ایستگاه پمپاژ، خرید ۷۰ دستگاه پمپ جدید، لایروبی ۲۵۰ کیلومتر از شبکه فاضلاب، بازسازی اساسی سه ایستگاه مهم فاضلاب در غرب اهواز شامل ایستگاه های ولیعصر(عج)، زکی زاده و الهادی و همچنین اصلاح زیرساخت برق ۱۱۰ ایستگاه پمپاژ موجب شد تا آبگرفتگی معابر اهواز در بارندگی اخیر به حداقل کاهش یابد".
فاضلاب و تلاش بی‌سابقه در اهواز
فاضلاب اهواز که پس از بارندگی های سیل آسای سال ۹۷ و ۹۸ و بروز مشکلات متعدد برای مردم به صدر اولویت مسوولان استانی و کشوری تبدیل شد، در گام اول اصلاح شبکه فرسوده آن که عامل بخش مهمی از بالازدگی فاضلاب و تجمع آب های سطحی در این شهر داشت در دستور کار قرار گرفت. بالغ بر ۱۸۰ نقطه بحرانی و فوق بحرانی شناسایی و با تقسیم کار میان شهرداری اهواز و آب و فاضلاب خوزستان برای اصلاح این نقاط در دستور کار قرار گفت. اگر چه اصلاح این نقاط از دولت قبل آغاز شده بود ولی تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم تنها ۲۴ جبهه کاری فعال در اهواز وجود داشت. با روی کار آمدن دولت سیزدهم تعداد این پروژه ها چند برابر شد و در مدت اندکی پس از سفر رییس جمهور و تزریق اعتبارات به این طرح تمام جبهه های کاری در اهواز فعال شد.
رییس شورای اسلامی شهر اهواز با بی سابقه خواندن کارهایی که آبفای خوزستان در حال انجام در اهواز است می گوید: طرح ضربتی علاج بخشی به شبکه فاضلاب اهواز به عنوان طرح مشترک میان آبفا و شهرداری که در این شهر اجرایی و در دولت سیزدهم شتاب داده شد، آثار مثبت خود را در بارندگی های فصل باران در اهواز نشان داد. اصلاح شبکه فاضلاب در ۱۸۰ نقطه به طور همزمان در این شهر بی سابقه است.
سیاوش محمودی بازدیدهای میدانی اعضای شورای شهر در زمان بارندگی و هم ساعاتی پس از بارندگی ها از سطح شهر را مورد اشاره قرار می دهد و می افزاید: "اگر چه در این بارندگی ها برخی نقاط اهواز با آب گرفتگی روبه رو شدند ولی حجم این آب گرفتگی ها قابل مقایسه با سال های قبل نبود. منصفانه بگویم، اقدام های موثر انجام شده توسط شرکت آب و فاضلاب خوستان و شهرداری اهواز موجب شد تا در بارندگی های اخیر در هیچ نقطه ای گزارشی از ورود آب به منازل مردم گزارش نشود که قابل تقدیر است.
او می گوید: آب گرفتگی معابر اهواز در حداقل زمان ممکن رفع می شد و کمتر از ۱۰ تا ۱۵ ساعت شهر به حالت عادی بر می گشت و این در حالی بود که در سال های گذشته با چنین حجمی از بارش های امسال تنها شهرک دانشگاه ۱۵ روز در محاصره آب بود.
دولت پیگیر سیزدهم
فاضلاب اهواز آنچنان توسط مدیران ارشد دولت به صورت مستمر پیگیری می‌شود که برای کسانی که اخبار این موضوع را پیگیری می کنند این تصور ممکن است پیش بیاید که انگار دولت جز حل مشکل فاضلاب هیچ کار دیگری ندارد. علاوه بر رییس جمهور که در دومین روز کاری دولت سیزدهم با سفر به خوزستان و حضور در کارگاه فاضلاب اهواز موضوع را از نزدیک بررسی کرد، تاکنون سفرهای متعددی توسط معاون اول، معاون اجرایی رییس جمهور و وزیر نیرو برای پیگیری وعده رییس جمهور برای تکمیل فاضلاب اهواز در ۲ سال آینده به خوزستان انجام شده است.
علاوه بر وزیر نیرو که به ویژه در فصل بارندگی به صورت هفتگی موضوع فاضلاب اهواز را به صورت ویدیو کنفرانس پیگیری و دستورات لازم برای رفع موانع اجرای طرح های فاضلاب خوزستان صادر می کرد، ماهانه حداقل یک بار جلسه‌ای با حضور محمد مخبر معاون اول رییس جمهور برای پیگیری مصوبه های سفر رییس جمهور به خوزستان در بخش آب و فاضلاب در تهران و با حضور مسوولان خوزستان برگزار می شود ضمن اینکه در استان نیز این موضوع به طور تقریبی هر دو هفته یکبار نشستی برای بررسی آخرین پیشرفت طرح های فاضلاب اهواز و شهرهای مختلف استان توسط استانداری خوزستان برگزار می‌شود.
تحقق رویای ۲۰ ساله تصفیه‌خانه شرق اهواز
برای اهواز که به دلیل عبور رودخانه از میانه آن به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شده است، دو تصفیه خانه یکی در شرق و دیگری در غرب پیش بینی شده است که به دلیل اینکه بار جمعیتی شرق اهواز بیشتر از مناطق غربی آن است، احداث تصفیه خانه شرق اهواز در اولویت قرار گرفت و کلنگ احداث تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز با ظرفیت تصفیه ۱۱۲هزار مترمکعب در شبانه روز برای پوشش جمعیتی ۵۵۰ هزار نفر در مساحتی حدود ۱۱ هزار مترمکعب در سال ۸۸ به زمین زده شد.
ساختمان این تصفیه خانه سال ۹۷ توسط دولت دوازدهم بهره‌برداری رسید ولی به دلیل نبود اتصال خطوط و تجهیزات در عمل این تصفیه خانه وارد مدار نشد. حالا پس از اعلام تاریخ های مختلف برای بهره برداری از تضفیه خانه شرق اهواز در دولت قبل و عملی نشدن این وعده ها، این دولت سیزدهم بود که رویای ۲۰ ساله مردم اهواز را با هشت ماه کار شبانه روزی و تزریق اعتبارات در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ محقق کرد.
استاندار خوزستان در آیین بهره برداری از این تصفیه خانه، ظرفیت اولیه آن را ۶۰ هزار مترمکعب فاضلاب و ارتقای آن تا ۱۱۲ هزار مترمکعب در شبانه روز تا چند ماه آینده بیان کرد و افزود: ساختمان تصفیه‌خانه فاضلاب شرق اهواز در دولت قبل به بهره‌برداری رسید اما بهره بردای آن نیاز به نصب کلکتورها، ایستگاه پمپاژ و خط خروجی داشت که با تحقق این کار، تصفیه خانه در عمل وارد مدار شد.
صادق خلیلیان همچنین با وعده دادن از بهره برداری تصفیه خانه غرب اهواز تا ۲ سال آینده ادامه داد: سیستم تصفیه فاضلاب در این تصفیه خانه به روش اس.بی.آر یا همان راکتور ناپیوسته متوالی است که یک فرآیند هوازی تصفیه فاضلاب که اصلاح کیفیت فاضلاب به گونه‌ای است که آسیب به محیط زیست و اکوسیستم را به حداقل می‌رساند.
جمع آوری فاضلاب کل شرق اهواز، جلوگیری از ورود فاضلاب به رودخانه کارون، اضافه شدن روزانه ۱۱۲ هزار متر مکعب آب به چرخه کشاورزی و صنعت شهر اهواز، احیای هفت هزار هکتار زمین کشاورزی بایر در اهواز، اشتغال زایی ۳۵ هزار نفر در زمینه کشاورزی که توسط این آب احیا می شود، جمع آوری برکه ها و دریاچه های فاضلاب تصفیه نشده در حواشی شهر اهواز، استفاده از ظرفیت پساب حاصل از تصفیه خانه به منظور توسعه کمربند سبز و تثبیت خاک و مهار کانون های گرد و غبار منطقه و جمع آوری مرداب فاضلاب روبه روی شرکت صنایع فولاد و رفع مشکل زیست محیطی از جمله دستاورهای این تصفیه خانه است که نشان از اهمیت آن دارد.
حل مشکل فاضلاب اهواز یکبار برای همیشه
همکارانش می‌گویند که مدیری جهادی است، شبانه روز نمی شناسد و واقعا پا به پای او دویدن سخت است. قبل از ساعت ۷ به اداره می‌آید و ساعت ۱۲ شب زودترین زمانی است که به خانه می رود. یک روز در آبادان و خرمشهر است و روز دیگر در شادگان و مسجد سلیمان و دهدز برای پیگیری مشکل آب و فاضلاب. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان که از مدیران باسابقه آبفای کشور است و توانسته در کمتر از یکسال از مدیریت خود با حمایت دولت سیزدهم کارهای بزرگی را در این استان رقم بزند.
محمدرضا کرمی نژاد می گوید: "در کل کشور آب و فاضلاب موضوعی چالشی است ولی این موضوع به دلایل مختلف در خوزستان مضاعف است. من در دولت های مختلف مدیر بوده ام و واقعا همه دولت ها علاقه مند بوده اند تا مشکل آب و فاضلاب اهواز را حل کنند ولی می توانم اذعان کنم که عزم و تلاش دولت سیزدهم برای حل مشکل آب و فاضلاب خوزستان به ویژه اهواز را هیچ دولتی نداشته است. دولت اراده کرده است که مشکل فاضلاب اهواز را یکبار برای همیشه طی ۲ سال حل کند و انصافا برای تحقق این وعده تمام مجموعه دولت پای کار آمده و اعتباراتی به این طرح اختصاص داده که بی سابقه است".
او می‌افزاید: دستاور سفر رییس جمهور به خوزستان برای آب و فاضلاب اهواز ۶ مصوبه داشت که سه مصوبه در بخش آب و سه مصوبه در بخش فاضلاب بود. تکمیل فاضلاب اهواز با اعتبار ۹۲ هزار میلیارد ریال، تکمیل شبکه فاضلاب سایر شهرهای خوزستان با اعتبار ۶۰ هزار میلیارد ریال و همچنین تکمیل پنج تصفیه خانه مهم فاضلاب، سه مصوبه مهم سفر رییس جمهور به خوزستان در بخش فاضلاب است".
کرمی نژاد ادامه می دهد: " نکته مهم این است که این اعتبارات تنها برای ماه های اول نبود و همچنان با قدرت نقدینگی مورد نیاز طرح ها تامین می شود؛ ماهانه یک تا دو جلسه برای پیگیری پیشرفت طرح های فاضلاب مصوبه سفر رییس جمهور با حضور معاون اول رییس جمهور برگزار و موضع بررسی می شود. می توانم بگویم اگر سفر رییس جمهور به خوزستان نبود تکمیل فاضلاب اهواز با روند کند گذشته سال ها زمان نیاز داشت، اما این کار بزرگ با همت دولت قرار است در ۲ سال انجام شود".
او می افزاید: "برای پایداری شبکه فاضلاب در فصل بارش های باران در اهواز، پارسال در ۲۰۴ جبهه کاری فعال کار اصلاح و توسعه شبکه آغاز شد که ۱۳۴ جبهه از این تعداد به اتمام رسیده است،ضمن اینکه بلافاصله با تعریف جبهه‌های کاری متعدد امروز در ۱۳۷ جبهه کاری فعال تمام همت دستگاه های استان برای تکمیل شبکه فاضلاب اهواز به میدان آمده است. ۲۸۰ کیلومتر از خطوط شبکه موجود فاضلاب اهواز به دلیل فرسودگی نیاز به تعویض داشت که تاکنون ۲۳۷ کیلومتر اصلاح شده و ۱۵ درصد باقی مانده نیز با سرعت در حال انجام است".
اهواز کارگاه آموزشی پیشرفته ترین تجهیزات اهواز
او بیان اینکه اهواز دارای ویژگی های منحصر به فرد زمین شناسایی است، می گوید: " سختی کار فاضلاب در اهواز به دلیل نوع زمین شناسی خاص این شهر است. به طور مثال برای حفاری یک خط ۲۰۰ متری در شهرک نفت اهواز بخشی از مسیر دارای سنگ سخت و بخش دیگر دارای ماسه روان بود که برای حفاری در هر دو نوع جنس خاک تجهیزات خاص خود نیاز است. این موضوع باعث شد تا هم اکنون پیشرفته ترین تجهیزات مربوط به صنعت فاضلاب هم اکنون در خوزستان به کار گرفته شود».
کرمی نژاد، می‌افزاید: "پارسال سه هزار نقطه در اهواز با پس زدگی فاضلاب روبه رو بود و بالازدگی فاضلاب در خانه ها شرایط بسیار دشواری را برای مردم ایجاد کرده بود با تلاش انجام شده در مجموعه آبفای خوزستان تمام این نقاط اصلاح شده است. نمی گویم که الان بالازدگی فاضلابی در اهواز نداریم ولی هر نقطه ای که با بالازدگی روبه رو شود به سرعت اصلاح ان در دستور کار قرار می گیرد".
او می گوید: " قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) در ۷۱ جبهه کاری و آبفای خوزستان نیز در ۶۶ جبهه کاری به طور همزمان کار اصلاح و توسعه شبکه فاضلاب اهواز را انجام می دهند ضمن اینکه ورود موثر مدیریت شهری، شورای شهر و شهرداری اهواز هم در این زمینه بسیار اثر بخش بوده است."
مدیرعامل آب و فاضلاب خوزستان، اضافه می کند: "برای پیشرفت کار در شرایط زمین شناسی خاص اهواز نیازمند به استفاده از تکنولوژی های روز دنیا وجود داشت که با ورود قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به موضوع فاضلاب اهواز، هم اکنون پیشرفته ترین دستگاه های صنعت فاضلاب در اهواز در حال استفاده است".
کرمی نژاد ادامه می‌دهد: برای نخستین بار در طرح های صنعت فاضلاب کشور از دستگاه‌های بسیار پیشرفته "میکروتونلینگ" و برای حفاری در عمق ۱۵ متری زمین و همچنین "جت گروتینگ(تزریق پرفشار)" در اهواز استفاده می شود و این موضوع موجب شده تا کارگاه فاضلاب اهواز کلاس آموزشی برای کل صنعت فاضلاب کشور باشد".
مناطق حاشیه‌ای اهواز منتظر خبرهای خوب باشند
کرمی نژاد ادامه می‌دهد: "کل شبکه فاضلاب اهواز که از ۷۲ شروع شده تا پارسال تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشت که نیمی از آن نیز به دلیل فرسودگی لوله‌ها ریزشی بود. با تاکید رییس دولت سیزدهم برای تکمیل طرح های فاضلاب خوزستان در ۲ سال، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا وظیفه تکمیل ۳۴ درصد شبکه فاضلاب را به عهده دارد که تاکنون این قرارگاه ۳۰ درصد از تعهد خود را انجام داده است و با سرعت مناسبی که این قرارگاه دارد امیدواریم تا پایان سال شبکه فاضلاب شرق اهواز تکمیل شود."
او می‌افزاید: "همزمان با اصلاح شبکه موجود و تکمیل شبکه فاضلاب شرق اهواز، عملیات اجرایی شبکه فاضلاب غرب اهواز با اعتبار مصوب ۳۲۰ هزار میلیارد ریال نیز با طی کردن مقدمات به زودی در مرحله انتخاب پیمانکار است. طرح‌های تکمیل شبکه فاضلاب مناطق کیانشهر، کیان آباد و کیانپارس اهواز با پنج هزار میلیارد ریال، لشکر آباد با یک هزار میلیارد ریال و همچنین مناطق مختلف از جمله کوی حصیر آباد، عامری، یوسفی، منطقه بافت قدیم مانند باغ شیخ و کریمی خراط در حال انتخاب پیمانکار است."
مدیرعامل آبفای خوزستان با بیان اینکه منطق حاشیه‌ای اهواز به طور یک مطالبه جدی توسط همه دلسوزان به صورت جدی پیگیری می شود از خبرهای خوش به مردم این مناطق برای آغاز اجرا شبکه فاضلاب در این مناطق خبر می‌دهد و می‌گوید: "علاوه بر مرکز اهواز، مشکل فاضلاب مناطق حاشیه این شهر مانند گلدشت، گل بهار، عین ۲، کروشات، سیاحی، سلیم آباد، ملاشیه، قلعه چنان و زرگان نیز در حال انجام است که با انتخاب پیمانکار کار در این مناطق نیز به سرعت اجرا می‌شود."
کرمی نژاد در مورد فاضلاب شهر کارون نیز از استقرار بخشی از ظرفیت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در شهر کوت عبداله مرکز این شهرستان خبر می دهد و می‌افزاید:"کار در شهر کوت عبداله هم با سرعت در حال انجام است و با اقدام‌های انجام شده بسیار امیدوار هستیم که وعده رییس جمهور برای تحقق تکمیل شبکه فاضلاب کل شهر اهواز و حومه و همچنین شهر کوت عبداله در دو سال وعده داده شده محقق شود."
ورود فاضلاب به رودخانه خوزستان صفر می‌شود
تخصیص نیافتن اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پنج تصفیه خانه فاضلاب مهم خوزستان در شهرهای اهواز، شادگان، خرمشهر، ماهشهر و بندر امام خمینی(ره) در دولت گذشته موجب شد تا این طرح‌ها سال ها نیمه کاره رها شده و یا با سرعت پیشرفت بسیار کندی روبه رو باشند که قرار گرفتن تکمیل این تصفیه خانه ها به عنوان یکی دیگر از مصوبه های سفر رییسی به خوزستان موجب سرعت بخشی به این طرح ها شده است به گونه‌ای که با گذشت هشت ماه، ۲ تصفیه خانه شادگان و شرق اهواز وارد مدار شد.
بر اساس اعلام مسولان شرکت آب و فاضلاب خوزستان تصفیه خانه آبادان تا اول مرداد امسال وارد مدار شده و ۲ تصفیه خانه دیگر نیز با شروع عملیات اجرایی به سرعت به بهره برداری می‌رسند. ضمن اینکه با بهره برداری از تصفیه‌خانه‌های در حال احداث و تکمیل شبکه فاضلاب ورود فاضلاب به کارون و دز به صفر می‌رسد.
اهواز امیدوار به آینده
ورود دولت سیزدهم به حل مشکل فاضلاب اهواز در حالی بوده است که این شبکه فاضلاب در سه دهه تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته که نیمی از آن نیز به دلیل فرسودگی نیاز به بازسازی و اصلاح فوری داشت. به همین دلیل توقع به صفر رسیدن مشکل فاضلاب و آب گرفتگی معابر اهواز تنها پس از هشت ماه کار دولت سیزدهم دور از واقعیت است ولی آنچه می‌توان گفت اینکه عملکرد دولت سیزدهم برای تکمیل فاضلاب اهواز نوید دهنده روزهای خوب برای اهواز و خوزستان است.
با تحقق وعده رییس جمهور به مردم، یکی از مطالبه های جدی دیار مقاومت از نظام جمهوری اسلامی پس از سال‌ها محقق می‌شود.
گزارش: محمد زمانی راد
لینک اصل خبر در سایت وزارت نیروچرا اهواز، چرا فاضلاب؟
روند احداث شبکه فاضلاب اهواز از سال ۱۳۷۲ در این شهر آغاز و تا اواسط سال ۱۴۰۰ یعنی پس از حدود ۲۸ سال از آغاز احداث این طرح تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است که نیمی از این شبکه اجرا شده نیز به دلیل به کارگیری لوله های بتنی فاقد کیفیت مناسب دچار شکستگی های متعدد بود که بالازدگی فاضلاب در خانه ها، معابر و مناطق مختلف شهر اهواز جلوه ای زننده را برای این شهر رقم می زند و این موجب شده بود که در تمام طول سال حدود سه هزار نقطه اهواز با بالازدگی فاضلاب روبه رو باشد.
بی توجهی دولت های گذشته در تامین اعتبار مورد نیاز برای اصلاح، توسعه و تکمیل نهایی شبکه فاضلاب اهواز که منجر به بروز بیماری های مختلف، مرگ کودکان بر اثر سقوط در کانال های روباز فاضلاب و بالازدگی فاضلاب در منازل شده بود، این موضوع را به یکی از مهمترین مطالبه ها و عامل نارضایتی مردم مقاوم خوزستان کرده بود که در نهایت با ورود رهبر معظم انقلاب به موضوع، بارقه های امید برای حل فاضلاب را در مردم این دیار زنده کرد.
با تاکید رهبری معظم انقلاب برای به کارگیری همه امکانات برای رفع مشکل فاضلاب اهواز، شناسایی نقاط بحرانی و فوق بحرانی شبکه موجود فاضلاب با بیشترین حجم آبگرفتگی در قالب طرح ضربتی علاج بخشی به فاضلاب اهواز تدوین و با تعریف دهها جبهه کاری اصلاح این نقاط در دستور کار دولت وقت قرار گرفت ولی تزریق قطره چکانی ارز و اعتبارات موجب شد تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم تنها ۲۵ جبهه کاری برای اصلاح شبکه فاضلاب در اهواز فعال شود که این روند با روی کار آمدن دولت مردمی متحول شد.
نخستین وعده دولت سیزدهم چه بود و به کجا رسید؟
غافلگیر شدیم
"باور کردنی نبود، صبح جمعه را با غافلگیری شروع کردیم، رییس جمهور جدید ما را غافلگیر کرد، چه طور ممکن بود؟!، با خودم می گفتم چطور ممکن است آقای رییسی به اهواز سفر کرده باشد و به محله ما بیابد؟! چون همین دیروز مراسم رای اعتماد دولت در تلویزیون پخش شده بود" اینها را عبدالعلی ۶۲ ساله از ساکنان کوی ملت(کوروش) اهواز جایی که آیت اله رییسی در اولین سفر استانی خود در آن محله حاضر شده بود، می گفت. او که مشغول خرید از مغازه کوچک میوه فروشی محله بود از آن روز می گوید و ادامه می دهد:" وقتی آقای رییسی با جمعیت زیادی که همراهش بود وارد محله ما شد، با اینکه او را در تلویزیون دیده بودیم ولی چون باور نمی کردیم که رییس جمهور به این محله محروم بیاید فکر می کردم که شاید اشتباه می کنم ولی اشتباه نکردم و خود آقای رییسی بود". "رییسی امیدمان را زنده کرد و امیدوارم خدا کمکش کند تا ناامیدمان نکند".
کم کم اطراف مان شلوغ می شود، یکی از گرانی ها گلایه می کند و خواسته اش از رییس جمهور کنترل گرانی است و دیگری اشتغال و تکمیل فاضلاب و تامین آب را مطالبه می کند. بحث فاضلاب که مطرح می شود یکی از بالازدگی فاضلاب در خانه اش می گوید دیگری خاطره سقوط کودکش به درون جوی های روباز فاضلاب را و اینکه اگر یکی از همسایه ها نبود امروز پسرم زنده نبود.
به رییسی امید داریم
عبدالصمد که چهره آفتاب سوخته و چروکیده اش و محاسن سفید رنگش نشان می‌دهد که حدود ۷۰ سالی سن دارد با کمی تندی و فارسی دست و پا شکسته که غلظت عربی آن مانع از فهمیدن برخی جملاتش می‌شد، می‌گفت: "آقای رییسی که آمد فکر کردیم او هم آمده چند عکسی بگیرد و برود مثل مسوولان دیگر، فاضلاب امان مردم را بریده، منصفانه اش این است که کارهایی شده ولی هنوز تا رسیدن به اینکه فاضلاب از خیابان های ما جمع شود خیلی راه داریم."
از سر و وضع و فارسی روانی که حرف می زند معلوم بود تحصیل کرده است؛ خودش را عنایت معلم یکی از مدارس کوی علوی معرفی می کند و می گوید:"دولت های قبل کاری برای حل مشکل مردم این منطقه نکردند! من خودم و کل خانواده ام به آقای رییسی رای داده‌ایم چون رییسی مردمی است و به او امید داریم. دارد تلاش می کند شب و روز هم ندارد اما مشکلات این محلات اهواز اینقدر زیاد است که اگر چه شاید سال ها زمان نیاز داشته باشد و توقع حل سریع این مشکلات بی جا باشد ولی دیگر تحمل این فاضلاب سخت شده است".
دعا می‌کردیم باران نبارد
دستش را حدود نیم متری از سطح زمین قرار می دهد و می گوید:" هر بار که بارندگی در اهواز بیاید تا اینجا خانه‌های این محله زیر آب می رود". دستش را تا ارتفاع یک متری بالاتر می آورد و می گوید:"سال ۹۸ تا اینجا زیر آب رفتیم، هر چه داشتیم از بین رفت، با وجود ورود تیم های امدادی، گروه های جهادی و آتش نشانی برای جمع آوری آب ها، یک ماه کل این محله زیر آب بود". اینها را احمد ۳۴ ساله از اهالی بلوار معلم اهواز که خود در یکی از شرکت های تاکسی اینترنتی کار می کند، می گوید. او ادامه می دهد:" با این وضعیت فاضلاب هر بار زمستان که می شود، دعا می کنیم باران نبارد، چون چند میلیمتر باران در اهواز مساوی با غرق شدن خانه های ما در فاضلاب است".
امسال را با سال های گذشته مقایسه می کند و ادامه می دهد:"امسال هم بگویم آب گرفتگی نداشتیم که دروغ است. آب گرفتگی داشتیم و آب هم داخل برخی خانه ها شد ولی به شدت سال های گذشته نبود. سال های گذشته تا چند هفته کل محله زیر آب بود، اما امسال نه که آب جمع نمی شد ... نه! ولی آب که جمع می شد به چند ساعت نمی رسید که بچه های شهرداری و آتش نشانی با پمپ جمع می کردند".
حاشیه اهواز را دریابید
اهواز که به عنوان سومین کلانشهر کشور از نظر وسعت دارای ابعاد جغرافیایی وسیعی است همچنان به دلایل مختلف بر وسعت آن افزوده می‌شود و این در حالی است که در بیشتر این افزایش وسعت هیچ ضابطه ای در آن رعایت و هیچ زیرساختی ایجاد نشده است و حالا با پرجمعیت شدن این محله ها، نبود زیرساخت ها به ویژه فاضلاب مشکلات خود را به خوبی نمایان کرده است.
وقتی هسته مرکزی اهواز و مناطقی که قیمت زمین و خانه‌های آن با تهران مقایسه می شود با مشکل فاضلاب و بالازدگی آن روبه رو باشد، طبیعی است که آتش فاضلاب در مناطق حاشیه ای این شهر برافروخته تر باشد. با حرکت از محله های مرکزی اهواز به سمت مناطق حاشیه ای این شهر زخم فاضلاب عمیق تر می شود. ملاشیه، گلدشت، عین ۲، علوی و سیاحی تنها تعدادی از ۴۹ محله محروم و کم برخوردار اهواز است که سال هاست با مشکل فاضلاب روبه رو هستند.
سری به محله گلدشت می زنیم، تا مرکز اهواز حدود نیم ساعتی فاصله دارد، چسبیده به زمین های کشاورزی که پیشروی خانه ها به سمت زمین‌های کشاورزی و تغییر کاربری آن با وجود سخت گیری‌های اخیر برای جلوگیری از ساخت و ساز غیرمجاز همچنان ادامه دارد. یکی از اهالی ما را به انتهای یکی از خیابان های فرعی آنجا می برد جایی که در انتهای محله کانالی به عرض ۲ متر و طول چند کیلومتر زمانی تامین کننده آب زمین‌های کشاورزی بوده و به دلیل نداشتن شبکه جمع آوری فاضلاب تمام فاضلاب این منطقه به سمت این کانال هدایت شده است و حالا این شبکه کار شبکه فاضلاب را انجام می دهد، مملو از فاضلاب که چند کیلومتر جلوتر در زمین وسیعی رها می‌شود.
اهالی منطقه همدیگر را می شناسند و خبر حضور افراد غریبه به سرعت پخش می شود. "ریاض" جوان لاغر اندام ۴۰ساله ای است که از لباس و صورت گچی‌اش معلوم بود که گچ کار است و کار را برای حرف زدن از مشکلات نیمه‌کاره رها کرده بود. هنوز سر و صورتش گچی بود و زبری دست هایش نرمی گچ دستش را بی اعتبار می کرد. می گوید در خیابان اصلی گلدشت زندگی می کند و در بلوار اصلی آن که قرار بوده بلواری احداث شود الان به جای بلوار محلی برای رها کردن زباله و روان شدن فاضلاب ها شده است. می گوید: "خداوند پس از ۹ سال به ما بچه ای عنایت کرد و اسمش را حسین گذاشتیم، یک روز حسین سه ساله من برای بازی وارد خیابان می شود و درون یکی از چاله هایی که فاضلاب در آن جمع شده می افتد غافل از اینکه ارتفاع آن چاله بیش از یک و نیم متر است"، یک سالی از آن اتفاق می گذرد و انگار دوباره در هنگام تعریف ماجرا دوباره برایش تازه شده است، مکثی می کند و ادامه می دهد "صاحب اسم نجاتش داد"، بغضش را که فرو می برد می‌گوید: "خدا به ما رحم کرد، اگر زن همسایه او را ندیده بود مثل بچه های دیگری که در این سال ها جان خود را در کانال های فاضلاب از دست داده اند، ما هم عزادار می شدیم".
او ادامه می دهد:" به خدا مردم دلداده نظام و رهبری هستند. خیلی از این افراد محله های محروم از جمله پدر خودم در زمان جنگ تحمیلی رزمنده بودند، جانباز هستند، شهید داده‌اند. از آقای رییسی، استاندار و هر کسی که مسوول حل مشکل این منطقه است می خواهیم که مناطق حاشیه ای اهواز را فراموش نکنند".
کارون رودخانه فاضلاب‌ها
سوالی که پیش می آید این است که حالا که شبکه فاضلاب اهواز با آن همه مشکل تنها حدود ۴۰ درصد آن اجرا شده و تلاش ها برای وارد مدار شدن تصفیه خانه های اهواز تا پیش از این نتیجه نرسیده است، سرنوشت حجم فاضلاب تولیدی در این شهر چه می شود؟ جواب ساده است، به سمت رودخانه کارون هدایت می شود. به گفته مدیرکل محیط زیست خوزستان روزانه به طور متوسط ۲۰۰ هزار مترمکعب پساب فاضلاب در محدوده شهرستان اهواز وارد رودخانه کارون می‌شود که این میزان فاضلاب از ۱۴ کانون در شرق اهواز و ۱۰ کانون در غرب اهواز به کارون وارد می شود.
محمد جواد اشرفی می‌افزاید: تمامی شهرستان‌هایی که در محدوده رودخانه کارون و دز قرار دارند پساب فاضلاب را به درون این رودخانه‌ها تخلیه می‌کنند. پساب کشاورزی از دیگر مواردی است که در رودخانه‌های کارون و دز تخلیه می‌شود و کانون پساب های متمرکز کشاورزی شرکت های هفتگانه کشت و صنعت نیشکر هستند. در خوزستان ۶۱ بیمارستان وجود دارد که از این تعداد ۱۸ بیمارستان در حوزه رودخانه های کارون و دز قرار دارند و از این تعداد چهار بیمارستان تصفیه خانه ندارند و پساب آنها مستقیم وارد رودخانه می شود.
او می گوید: حجم ورود فاضلاب به کارون به قدری است که زمانی که جریان رودخانه کند می شود، بوی نامطبوعی از رودخانه کارون استشمام می شود که امیدواریم با راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز از ورود ۱۱۲ هزار مترمکعب فاضلاب به کارون از ۱۱ کانون این شهرستان در شبانه روز جلوگیری خواهد شد.
اهواز با بیشترین ایستگاه پمپاژ خاورمیانه
موقعیت خاص جغرافیایی، بالا بودن سطح آب، شیب تقریبا صفر شهر، ارتفاع کم تاسیسات شهری از رودخانه و همچنین جنس خاک شنی و روان اهواز موجب شده تا اهواز از نظر توپولوژی و زمین شناسی خاص‌ترین شهر ایران لقب بگیرد. موضوعی که موجب شده تا هدایت جریان آب سطحی ناشی از بارندگی و همچنین فاضلاب شهری به صورت خودکار اتفاق نیفتد و این موجب شده تا اهواز با حدود ۱۸۵ ایستگاه پمپاژ دارای بیشترین تعداد ایستگاه پمپاژ نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه را دارا باشد. به همین دلیل آماده به کار بودن ایستگاه های پمپاژ در زمان های بحرانی مانند بارش شدید باران عامل مهم در جلوگیری از آب گرفتگی معابر در اهواز است.
مدیر آب و فاضلاب اهواز می گوید: "در سال‌های گذشته با هر بار بارندگی حدود ۳۰ پمپ در ایستگاه‌های پمپاژ سوخته و از مدار خارج می‌شد که از مدار خارج شدن این ایستگاه ها یکی از دلایل اصلی آب گرفتگی معابر اهواز در فصل بارندگی بود. سال ۹۹ برخی مناطق به ویژه در غرب اهواز مانند خیابان‌های زکی زاده، انقلاب و ولیعصر(عج) پس از هر بارندگی تا ۱۵ روز زیرآب بودند ولی وضعیت این خیابان ها در بارندگی امسال قابل مقایسه با گذشته نیست."
سعید دشتی زاده با اشاره به وجود ۱۸۶ ایستگاه پمپاژ در اهواز می افزاید: " تعمیر و بازسازی ۱۷۰ ایستگاه پمپاژ، خرید ۷۰ دستگاه پمپ جدید، لایروبی ۲۵۰ کیلومتر از شبکه فاضلاب، بازسازی اساسی سه ایستگاه مهم فاضلاب در غرب اهواز شامل ایستگاه های ولیعصر(عج)، زکی زاده و الهادی و همچنین اصلاح زیرساخت برق ۱۱۰ ایستگاه پمپاژ موجب شد تا آبگرفتگی معابر اهواز در بارندگی اخیر به حداقل کاهش یابد".
فاضلاب و تلاش بی‌سابقه در اهواز
فاضلاب اهواز که پس از بارندگی های سیل آسای سال ۹۷ و ۹۸ و بروز مشکلات متعدد برای مردم به صدر اولویت مسوولان استانی و کشوری تبدیل شد، در گام اول اصلاح شبکه فرسوده آن که عامل بخش مهمی از بالازدگی فاضلاب و تجمع آب های سطحی در این شهر داشت در دستور کار قرار گرفت. بالغ بر ۱۸۰ نقطه بحرانی و فوق بحرانی شناسایی و با تقسیم کار میان شهرداری اهواز و آب و فاضلاب خوزستان برای اصلاح این نقاط در دستور کار قرار گفت. اگر چه اصلاح این نقاط از دولت قبل آغاز شده بود ولی تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم تنها ۲۴ جبهه کاری فعال در اهواز وجود داشت. با روی کار آمدن دولت سیزدهم تعداد این پروژه ها چند برابر شد و در مدت اندکی پس از سفر رییس جمهور و تزریق اعتبارات به این طرح تمام جبهه های کاری در اهواز فعال شد.
رییس شورای اسلامی شهر اهواز با بی سابقه خواندن کارهایی که آبفای خوزستان در حال انجام در اهواز است می گوید: طرح ضربتی علاج بخشی به شبکه فاضلاب اهواز به عنوان طرح مشترک میان آبفا و شهرداری که در این شهر اجرایی و در دولت سیزدهم شتاب داده شد، آثار مثبت خود را در بارندگی های فصل باران در اهواز نشان داد. اصلاح شبکه فاضلاب در ۱۸۰ نقطه به طور همزمان در این شهر بی سابقه است.
سیاوش محمودی بازدیدهای میدانی اعضای شورای شهر در زمان بارندگی و هم ساعاتی پس از بارندگی ها از سطح شهر را مورد اشاره قرار می دهد و می افزاید: "اگر چه در این بارندگی ها برخی نقاط اهواز با آب گرفتگی روبه رو شدند ولی حجم این آب گرفتگی ها قابل مقایسه با سال های قبل نبود. منصفانه بگویم، اقدام های موثر انجام شده توسط شرکت آب و فاضلاب خوستان و شهرداری اهواز موجب شد تا در بارندگی های اخیر در هیچ نقطه ای گزارشی از ورود آب به منازل مردم گزارش نشود که قابل تقدیر است.
او می گوید: آب گرفتگی معابر اهواز در حداقل زمان ممکن رفع می شد و کمتر از ۱۰ تا ۱۵ ساعت شهر به حالت عادی بر می گشت و این در حالی بود که در سال های گذشته با چنین حجمی از بارش های امسال تنها شهرک دانشگاه ۱۵ روز در محاصره آب بود.
دولت پیگیر سیزدهم
فاضلاب اهواز آنچنان توسط مدیران ارشد دولت به صورت مستمر پیگیری می‌شود که برای کسانی که اخبار این موضوع را پیگیری می کنند این تصور ممکن است پیش بیاید که انگار دولت جز حل مشکل فاضلاب هیچ کار دیگری ندارد. علاوه بر رییس جمهور که در دومین روز کاری دولت سیزدهم با سفر به خوزستان و حضور در کارگاه فاضلاب اهواز موضوع را از نزدیک بررسی کرد، تاکنون سفرهای متعددی توسط معاون اول، معاون اجرایی رییس جمهور و وزیر نیرو برای پیگیری وعده رییس جمهور برای تکمیل فاضلاب اهواز در ۲ سال آینده به خوزستان انجام شده است.
علاوه بر وزیر نیرو که به ویژه در فصل بارندگی به صورت هفتگی موضوع فاضلاب اهواز را به صورت ویدیو کنفرانس پیگیری و دستورات لازم برای رفع موانع اجرای طرح های فاضلاب خوزستان صادر می کرد، ماهانه حداقل یک بار جلسه‌ای با حضور محمد مخبر معاون اول رییس جمهور برای پیگیری مصوبه های سفر رییس جمهور به خوزستان در بخش آب و فاضلاب در تهران و با حضور مسوولان خوزستان برگزار می شود ضمن اینکه در استان نیز این موضوع به طور تقریبی هر دو هفته یکبار نشستی برای بررسی آخرین پیشرفت طرح های فاضلاب اهواز و شهرهای مختلف استان توسط استانداری خوزستان برگزار می‌شود.
تحقق رویای ۲۰ ساله تصفیه‌خانه شرق اهواز
برای اهواز که به دلیل عبور رودخانه از میانه آن به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شده است، دو تصفیه خانه یکی در شرق و دیگری در غرب پیش بینی شده است که به دلیل اینکه بار جمعیتی شرق اهواز بیشتر از مناطق غربی آن است، احداث تصفیه خانه شرق اهواز در اولویت قرار گرفت و کلنگ احداث تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز با ظرفیت تصفیه ۱۱۲هزار مترمکعب در شبانه روز برای پوشش جمعیتی ۵۵۰ هزار نفر در مساحتی حدود ۱۱ هزار مترمکعب در سال ۸۸ به زمین زده شد.
ساختمان این تصفیه خانه سال ۹۷ توسط دولت دوازدهم بهره‌برداری رسید ولی به دلیل نبود اتصال خطوط و تجهیزات در عمل این تصفیه خانه وارد مدار نشد. حالا پس از اعلام تاریخ های مختلف برای بهره برداری از تضفیه خانه شرق اهواز در دولت قبل و عملی نشدن این وعده ها، این دولت سیزدهم بود که رویای ۲۰ ساله مردم اهواز را با هشت ماه کار شبانه روزی و تزریق اعتبارات در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ محقق کرد.
استاندار خوزستان در آیین بهره برداری از این تصفیه خانه، ظرفیت اولیه آن را ۶۰ هزار مترمکعب فاضلاب و ارتقای آن تا ۱۱۲ هزار مترمکعب در شبانه روز تا چند ماه آینده بیان کرد و افزود: ساختمان تصفیه‌خانه فاضلاب شرق اهواز در دولت قبل به بهره‌برداری رسید اما بهره بردای آن نیاز به نصب کلکتورها، ایستگاه پمپاژ و خط خروجی داشت که با تحقق این کار، تصفیه خانه در عمل وارد مدار شد.
صادق خلیلیان همچنین با وعده دادن از بهره برداری تصفیه خانه غرب اهواز تا ۲ سال آینده ادامه داد: سیستم تصفیه فاضلاب در این تصفیه خانه به روش اس.بی.آر یا همان راکتور ناپیوسته متوالی است که یک فرآیند هوازی تصفیه فاضلاب که اصلاح کیفیت فاضلاب به گونه‌ای است که آسیب به محیط زیست و اکوسیستم را به حداقل می‌رساند.
جمع آوری فاضلاب کل شرق اهواز، جلوگیری از ورود فاضلاب به رودخانه کارون، اضافه شدن روزانه ۱۱۲ هزار متر مکعب آب به چرخه کشاورزی و صنعت شهر اهواز، احیای هفت هزار هکتار زمین کشاورزی بایر در اهواز، اشتغال زایی ۳۵ هزار نفر در زمینه کشاورزی که توسط این آب احیا می شود، جمع آوری برکه ها و دریاچه های فاضلاب تصفیه نشده در حواشی شهر اهواز، استفاده از ظرفیت پساب حاصل از تصفیه خانه به منظور توسعه کمربند سبز و تثبیت خاک و مهار کانون های گرد و غبار منطقه و جمع آوری مرداب فاضلاب روبه روی شرکت صنایع فولاد و رفع مشکل زیست محیطی از جمله دستاورهای این تصفیه خانه است که نشان از اهمیت آن دارد.
حل مشکل فاضلاب اهواز یکبار برای همیشه
همکارانش می‌گویند که مدیری جهادی است، شبانه روز نمی شناسد و واقعا پا به پای او دویدن سخت است. قبل از ساعت ۷ به اداره می‌آید و ساعت ۱۲ شب زودترین زمانی است که به خانه می رود. یک روز در آبادان و خرمشهر است و روز دیگر در شادگان و مسجد سلیمان و دهدز برای پیگیری مشکل آب و فاضلاب. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان که از مدیران باسابقه آبفای کشور است و توانسته در کمتر از یکسال از مدیریت خود با حمایت دولت سیزدهم کارهای بزرگی را در این استان رقم بزند.
محمدرضا کرمی نژاد می گوید: "در کل کشور آب و فاضلاب موضوعی چالشی است ولی این موضوع به دلایل مختلف در خوزستان مضاعف است. من در دولت های مختلف مدیر بوده ام و واقعا همه دولت ها علاقه مند بوده اند تا مشکل آب و فاضلاب اهواز را حل کنند ولی می توانم اذعان کنم که عزم و تلاش دولت سیزدهم برای حل مشکل آب و فاضلاب خوزستان به ویژه اهواز را هیچ دولتی نداشته است. دولت اراده کرده است که مشکل فاضلاب اهواز را یکبار برای همیشه طی ۲ سال حل کند و انصافا برای تحقق این وعده تمام مجموعه دولت پای کار آمده و اعتباراتی به این طرح اختصاص داده که بی سابقه است".
او می‌افزاید: دستاور سفر رییس جمهور به خوزستان برای آب و فاضلاب اهواز ۶ مصوبه داشت که سه مصوبه در بخش آب و سه مصوبه در بخش فاضلاب بود. تکمیل فاضلاب اهواز با اعتبار ۹۲ هزار میلیارد ریال، تکمیل شبکه فاضلاب سایر شهرهای خوزستان با اعتبار ۶۰ هزار میلیارد ریال و همچنین تکمیل پنج تصفیه خانه مهم فاضلاب، سه مصوبه مهم سفر رییس جمهور به خوزستان در بخش فاضلاب است".
کرمی نژاد ادامه می دهد: " نکته مهم این است که این اعتبارات تنها برای ماه های اول نبود و همچنان با قدرت نقدینگی مورد نیاز طرح ها تامین می شود؛ ماهانه یک تا دو جلسه برای پیگیری پیشرفت طرح های فاضلاب مصوبه سفر رییس جمهور با حضور معاون اول رییس جمهور برگزار و موضع بررسی می شود. می توانم بگویم اگر سفر رییس جمهور به خوزستان نبود تکمیل فاضلاب اهواز با روند کند گذشته سال ها زمان نیاز داشت، اما این کار بزرگ با همت دولت قرار است در ۲ سال انجام شود".
او می افزاید: "برای پایداری شبکه فاضلاب در فصل بارش های باران در اهواز، پارسال در ۲۰۴ جبهه کاری فعال کار اصلاح و توسعه شبکه آغاز شد که ۱۳۴ جبهه از این تعداد به اتمام رسیده است،ضمن اینکه بلافاصله با تعریف جبهه‌های کاری متعدد امروز در ۱۳۷ جبهه کاری فعال تمام همت دستگاه های استان برای تکمیل شبکه فاضلاب اهواز به میدان آمده است. ۲۸۰ کیلومتر از خطوط شبکه موجود فاضلاب اهواز به دلیل فرسودگی نیاز به تعویض داشت که تاکنون ۲۳۷ کیلومتر اصلاح شده و ۱۵ درصد باقی مانده نیز با سرعت در حال انجام است".
اهواز کارگاه آموزشی پیشرفته ترین تجهیزات اهواز
او بیان اینکه اهواز دارای ویژگی های منحصر به فرد زمین شناسایی است، می گوید: " سختی کار فاضلاب در اهواز به دلیل نوع زمین شناسی خاص این شهر است. به طور مثال برای حفاری یک خط ۲۰۰ متری در شهرک نفت اهواز بخشی از مسیر دارای سنگ سخت و بخش دیگر دارای ماسه روان بود که برای حفاری در هر دو نوع جنس خاک تجهیزات خاص خود نیاز است. این موضوع باعث شد تا هم اکنون پیشرفته ترین تجهیزات مربوط به صنعت فاضلاب هم اکنون در خوزستان به کار گرفته شود».
کرمی نژاد، می‌افزاید: "پارسال سه هزار نقطه در اهواز با پس زدگی فاضلاب روبه رو بود و بالازدگی فاضلاب در خانه ها شرایط بسیار دشواری را برای مردم ایجاد کرده بود با تلاش انجام شده در مجموعه آبفای خوزستان تمام این نقاط اصلاح شده است. نمی گویم که الان بالازدگی فاضلابی در اهواز نداریم ولی هر نقطه ای که با بالازدگی روبه رو شود به سرعت اصلاح ان در دستور کار قرار می گیرد".
او می گوید: " قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) در ۷۱ جبهه کاری و آبفای خوزستان نیز در ۶۶ جبهه کاری به طور همزمان کار اصلاح و توسعه شبکه فاضلاب اهواز را انجام می دهند ضمن اینکه ورود موثر مدیریت شهری، شورای شهر و شهرداری اهواز هم در این زمینه بسیار اثر بخش بوده است."
مدیرعامل آب و فاضلاب خوزستان، اضافه می کند: "برای پیشرفت کار در شرایط زمین شناسی خاص اهواز نیازمند به استفاده از تکنولوژی های روز دنیا وجود داشت که با ورود قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به موضوع فاضلاب اهواز، هم اکنون پیشرفته ترین دستگاه های صنعت فاضلاب در اهواز در حال استفاده است".
کرمی نژاد ادامه می‌دهد: برای نخستین بار در طرح های صنعت فاضلاب کشور از دستگاه‌های بسیار پیشرفته "میکروتونلینگ" و برای حفاری در عمق ۱۵ متری زمین و همچنین "جت گروتینگ(تزریق پرفشار)" در اهواز استفاده می شود و این موضوع موجب شده تا کارگاه فاضلاب اهواز کلاس آموزشی برای کل صنعت فاضلاب کشور باشد".
مناطق حاشیه‌ای اهواز منتظر خبرهای خوب باشند
کرمی نژاد ادامه می‌دهد: "کل شبکه فاضلاب اهواز که از ۷۲ شروع شده تا پارسال تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشت که نیمی از آن نیز به دلیل فرسودگی لوله‌ها ریزشی بود. با تاکید رییس دولت سیزدهم برای تکمیل طرح های فاضلاب خوزستان در ۲ سال، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا وظیفه تکمیل ۳۴ درصد شبکه فاضلاب را به عهده دارد که تاکنون این قرارگاه ۳۰ درصد از تعهد خود را انجام داده است و با سرعت مناسبی که این قرارگاه دارد امیدواریم تا پایان سال شبکه فاضلاب شرق اهواز تکمیل شود."
او می‌افزاید: "همزمان با اصلاح شبکه موجود و تکمیل شبکه فاضلاب شرق اهواز، عملیات اجرایی شبکه فاضلاب غرب اهواز با اعتبار مصوب ۳۲۰ هزار میلیارد ریال نیز با طی کردن مقدمات به زودی در مرحله انتخاب پیمانکار است. طرح‌های تکمیل شبکه فاضلاب مناطق کیانشهر، کیان آباد و کیانپارس اهواز با پنج هزار میلیارد ریال، لشکر آباد با یک هزار میلیارد ریال و همچنین مناطق مختلف از جمله کوی حصیر آباد، عامری، یوسفی، منطقه بافت قدیم مانند باغ شیخ و کریمی خراط در حال انتخاب پیمانکار است."
مدیرعامل آبفای خوزستان با بیان اینکه منطق حاشیه‌ای اهواز به طور یک مطالبه جدی توسط همه دلسوزان به صورت جدی پیگیری می شود از خبرهای خوش به مردم این مناطق برای آغاز اجرا شبکه فاضلاب در این مناطق خبر می‌دهد و می‌گوید: "علاوه بر مرکز اهواز، مشکل فاضلاب مناطق حاشیه این شهر مانند گلدشت، گل بهار، عین ۲، کروشات، سیاحی، سلیم آباد، ملاشیه، قلعه چنان و زرگان نیز در حال انجام است که با انتخاب پیمانکار کار در این مناطق نیز به سرعت اجرا می‌شود."
کرمی نژاد در مورد فاضلاب شهر کارون نیز از استقرار بخشی از ظرفیت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در شهر کوت عبداله مرکز این شهرستان خبر می دهد و می‌افزاید:"کار در شهر کوت عبداله هم با سرعت در حال انجام است و با اقدام‌های انجام شده بسیار امیدوار هستیم که وعده رییس جمهور برای تحقق تکمیل شبکه فاضلاب کل شهر اهواز و حومه و همچنین شهر کوت عبداله در دو سال وعده داده شده محقق شود."
ورود فاضلاب به رودخانه خوزستان صفر می‌شود
تخصیص نیافتن اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پنج تصفیه خانه فاضلاب مهم خوزستان در شهرهای اهواز، شادگان، خرمشهر، ماهشهر و بندر امام خمینی(ره) در دولت گذشته موجب شد تا این طرح‌ها سال ها نیمه کاره رها شده و یا با سرعت پیشرفت بسیار کندی روبه رو باشند که قرار گرفتن تکمیل این تصفیه خانه ها به عنوان یکی دیگر از مصوبه های سفر رییسی به خوزستان موجب سرعت بخشی به این طرح ها شده است به گونه‌ای که با گذشت هشت ماه، ۲ تصفیه خانه شادگان و شرق اهواز وارد مدار شد.
بر اساس اعلام مسولان شرکت آب و فاضلاب خوزستان تصفیه خانه آبادان تا اول مرداد امسال وارد مدار شده و ۲ تصفیه خانه دیگر نیز با شروع عملیات اجرایی به سرعت به بهره برداری می‌رسند. ضمن اینکه با بهره برداری از تصفیه‌خانه‌های در حال احداث و تکمیل شبکه فاضلاب ورود فاضلاب به کارون و دز به صفر می‌رسد.
اهواز امیدوار به آینده
ورود دولت سیزدهم به حل مشکل فاضلاب اهواز در حالی بوده است که این شبکه فاضلاب در سه دهه تنها ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته که نیمی از آن نیز به دلیل فرسودگی نیاز به بازسازی و اصلاح فوری داشت. به همین دلیل توقع به صفر رسیدن مشکل فاضلاب و آب گرفتگی معابر اهواز تنها پس از هشت ماه کار دولت سیزدهم دور از واقعیت است ولی آنچه می‌توان گفت اینکه عملکرد دولت سیزدهم برای تکمیل فاضلاب اهواز نوید دهنده روزهای خوب برای اهواز و خوزستان است.
با تحقق وعده رییس جمهور به مردم، یکی از مطالبه های جدی دیار مقاومت از نظام جمهوری اسلامی پس از سال‌ها محقق می‌شود.
گزارش: محمد زمانی راد
نظرات