شهریار تبریز / آناهیتا رحیمی: شاید سردر سفالی این خانه، ماهیت آن فاش کند. خانه‌ای به قدمت قاجار و با هنر معماری یک سده قبل ایران و آذربایجان که رازها برای گفتن دارد. خانه‌های تاریخی با سبک معماری اصیل، همواره هنری را در پستوی خود به نمایش گذاشته‌اند که از روزگاران گذشته به یادگار مانده است. هنر آب و گل، قدمتی به بلندای تاریخ دارد، شاید این روزها کمرنگ شده باشد اما اگر سری به کوچه صرافلار تبریز بزنید، قطعاً بوی خاک، بار دیگر شما را به روزهای گذشته برمی‌گرداند.
سفالگری را کیمیاگری خاک می‌نامد. هنری زیبا از آب و خاک که هنرمندان ایرانی تبحر خاصی در آن دارند. هنری که از روزگاران گذشته رواج داشته اما جالب اینجاست گذر زمان، این هنر را به تاراج نبرده است و حال در یکی از خانه‌های تاریخی تبریز، رونق خاصی گرفته است.
موزه سفال در محل خانه علوی واقع شده است؛ خانه‌ای که قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد و یکی از خانه‌های با ارزش قدیمی است که در سال ۱۳۷۹، با پشتیبانی مالی استاندار و سازمان میراث فرهنگی وقت خریداری و مرمت گردید. موزه زنده سفال، بخشی از اندرونی خانه‌ای قاجاری است که متعلق به خانواده صرافلار بوده و خانواده علوی، آخرین صاحبان آن بوده‌اند.
افتتاح موزه سفال تبریز در سال ۱۳۸۴
مسئول انجمن دوستداران سفال تبریز در گفت و گو با شهریار می‌گوید : موزه زنده سفال تبریز در سال ۱۳۸۴ افتتاح شده است و قدمت خانه علوی به دوران قاجار برمی‌گردد.
گیتا زنجانی ادامه می‌دهد : خانواده علوی، آخرین خانواده‌ای بودند که در این خانه زندگی می‌کردند و به همین دلیل، این خانه با نام خانه علوی معرفی شده است.
وی اضافه می‌کند : در حال حاضر یک مجموعه چند منظوره در خانه علوی و یا موزه زنده سفال تبریز برقرار است و هدف از این مجموعه، حفظ، احیا و توسعه سفالگری بومی منطقه است.
مسئول انجمن دوستداران سفال تبریز ادامه می‌دهد : در سال ۱۳۷۳، طرحی جهت تداوم حیات فرهنگی تولیدات بومی و سنتی از طرف استاد فریده تطهیری مقدم پیشنهاد شد و با حضور مستمر ایشان، برنامه‌ای پویا برای اجرای طرح در سفالگری بومی تبریز آغاز شد.
زنجانی می‌گوید : سفالگری بومی آذربایجان، همان خاک سفیدی است که از آق داغ معدن مرند برداشت شده و باقی اقدامات برای آماده سازی خاک سفالگری در اینجا انجام می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد : کلاس‌های آموزشی، شامل کلاس نقاشی روی سفال، چرخکاری سفال، لعاب، کتیبه، مشبک و سفالگری با دست است که ارائه مراحل مختلف کار سفالگری با خاک سفید به روش سنتی اعم از تهیه خاک، پستازنی، ساخت بدنه، تراش، سنباده، اسفنج خیس نیز انجام می‌گیرد.
زنجانی می‌گوید : مدیریت موزه سفال تبریز بر عهده انجمن دوستداران سفال آذربایجان شرقی است و تمامی فعالیت‌ها تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان انجام می‌گیرد.
توانمندسازی افراد علاقه مند و ایجاد اشتغال
وی می‌گوید : کارآفرینی، اصلی‌ترین هدف در این مجموعه است و هنرجویانی که برای آموزش هنر سفالگری حضور می‌یابند در نهایت منجر به اشتغال‌زایی می‌شود به همین دلیل هدف عمده در این مجموعه، توانمندسازی افراد علاقه مند است که در نهایت به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه دهند.
زنجانی بیان می‌کند : خدماتی از جمله تولید ظروف خام، بخش پخت لعابی، ارائه خدمات کوره نیز در این مجموعه ارائه می شود و هنرجویان پس از اتمام دوره‌های سفالگری و نقاشی روی سفال، آثار خود را به فروش می رسانند.
وی می‌گوید : تک تک افراد حاضر در این مجموعه به صورت داوطلبانه و دل بستگی به دنبال حفظ این مجموعه و رواج یک فرهنگ هستند که به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
برگزاری نمایشگاه نوروزانه پس از دو سال از شیوع ویروس کرونا
مسئول انجمن دوستداران سفال تبریز اضافه می‌کند : در حال حاضر نیاز به حمایت برای معرفی و شناخته شدن موزه زنده سفال تبریز یکی از مشکلاتی است که می‌توان به آن اشاره کرد.
وی ادامه می‌دهد : در طول سال، مراسم و نمایشگاه‌های مختلفی برای نمایش محصولات توسط این مجموعه برگزار شده است و در سال جاری نیز، یازدهمین نمایشگاه نوروزانه بعد از دو سال وقفه به دلیل شیوع ویروس کرونا برگزار شده است.
زنجانی می‌گوید : در این مجموعه علاوه بر آثار استاد مقدم، نمایشگاه دائمی آثار نفیس و منتخب اعضای انجمن دوستداران سفال تبریز و هم‌چنین آثار برادران قابچی نیز به نمایش گذاشته می‌شود.
موزه زنده سفال تبریز، شهریور ماه ۱۳۸۴ با حضور مقامات فرهنگی استان و دیگر هنرمندان و هنردوستان شهر گشایش یافته است و در حال حاضر با هدف کارآفرینی، توانمندسازی افراد علاقه مند، ایجاد اشتغال و توسعه یک هنر بومی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در موزه سفال تبریز، تولیداتی با حفظ شاخصه‌های تعریف شده‌ی کیفیت، صورت می‌پذیرد.
خانه علوی و یا موزه زنده سفال، در خیابان شمس تبریزی رو به روی ایستگاه گرو، خیابان شهید نوروزی کوچه صرافلار خانه علوی و پلاک ۱۰۰ واقع شده است و علاقه مندان به هنر سفالگری می‌توانند از این مجموعه بازدید کنند.
نظرات