شهریار تبریز / رضا عالش‌زاده: آسیب واقعی به فضاهای شهری زمانی آغاز شد که خودروها به تعداد زیادی به شهر حمله کردند. ناگهان خیابان‌ها و فضاهای عمومی که سکوی زندگی شهری بودند، مجبور شدند تقاضای فزاینده خودروها را برآورده کنند و در نتیجه، خیابان‌هایی که برای پیاده‌روی، تجمع و استراحت در نظر گرفته شده بودند، عملکرد خود را به عنوان مکان‌هایی برای تعامل شهری از دست دادند.
همانطور که اتومبیل‌ها بر خیابان‌ها حکومت می‌کنند، خیابان‌ها به سادگی به مجرای ترافیک پر سروصدا و آلودگی تبدیل شده‌اند. ساختمان‌ها به تازگی به خیابان‌ها پشت کرده‌اند. رابط اولیه انسان بین فضاهای عمومی و ساختمان‌ها از بین رفته است. فضای اختصاص داده شده به عابران پیاده به لبه‌های کوچک فضای عمومی مانند یک پیاده‌رو برای رسیدن از نقطه آ به ب کاهش یافته است.
در طول دهه‌ها، قوانین ساختمانی و آئین‌نامه‌هایی تکامل یافته‌اند که ترافیک خودرو را امری مشخص می‌دانند و کل طراحی شهر با در نظر گرفتن نیازهای خودرو دیکته شده است. این امر منجر به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در جاده‌ها و زیرساخت‌های پارکینگ و در بسیاری از جوامع، جداسازی اجتماعی برای افراد بدون خودرو شده است. آسیب به بافت شهری ناشی از خودرو در واقع آنقدر زیاد و رو به رشد است که باید اقدامات جدی برای بازگرداندن شهر به کاربران نهایی آن یعنی عابران پیاده انجام شود.
این تصویر نشان می‌دهد که چگونه قوانین فعلی و تسلط خودروها به بلوک‌های بلند در هر مکان شهری منجر می‌شود و همه خیابان‌ها توسط ماشین‌ها استفاده می‌شود. (فلش های قرمز)
مطالعات جدید نشان می‌دهد که چگونه می‌توان به شهری بازگشت که عمدتاً برای عابران پیاده طراحی شده است. در واقع، نه تنها ساخت چنین شهری از نظر مالی امکان‌پذیر است، بلکه مقرون به صرفه‌تر است و هزینه آن کمتر از شهرهای کنونی ما است که برای خودرو طراحی شده‌اند و برای شهروندانش سالم‌تر، سازگارتر با محیط‌زیست و اجتماعی‌تر است.
در شهر عابر پیاده، آئین نامه‌ها قبل از هر چیز برای مراقبت از رفاه عابر پیاده تدوین شده است. این آیین نامه الزام می‌کند که یک رابط عالی برای عابران پیاده بین خیابان‌ها و ساختمان وجود داشته باشد. ساختمان‌ها به لبه سایت رانده می‌شوند و یک ارتباط با کیفیت با فضاهای عمومی تحت تسلط عابران در اطراف ساختمان فراهم می‌کنند. خیابان‌ها فضاهایی برای تعداد زیادی از فعالیت‌های پیاده برای پیر و جوان، زن و مرد، ثروتمند و فقیر فراهم آورده می‌کنند.
این تصویر نشان می‌دهد که چگونه قوانین جدید مبتنی بر رفاه عابران پیاده می‌توانند به بلوک‌هایی در مقیاس انسانی منجر شوند. پیکان‌های سبز روشن خیابان‌هایی را نشان می‌دهند که منحصراً عابر پیاده هستند، فلش‌های آبی روشن خیابان‌هایی را نشان می‌دهند که عابران پیاده در آن فضا را با دوچرخه‌سواران به اشتراک می‌گذارند و فلش‌های نارنجی نشان‌دهنده خیابان‌هایی با وسایل حمل‌ونقل عمومی هستند.
به جز خیابان‌های که در آنها تسهیلات برای یک خط اختصاصی برای حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شده است، مسیرهای دوچرخه‌سواری و فضاهای مخصوص عابر پیاده در سرتاسر شهر عابر پیاده در نظر گرفته شده است. همانطور که تصاویر زیر نشان می‌دهند، فضای خیابان را می‌توان از کانال‌هایی برای سه خط ترافیک وسایل نقلیه به پناهگاهی برای عابران پیاده، پیر و جوان، زنان و مردان، فقیر و ثروتمند، بازطراحی کرد. در مقایسه با خیابان‌های آسفالت‌شده برای خودروها، ساخت این خیابان‌ها به وضوح مقرون به صرفه‌تر خواهد بود و به طور متوسط هزینه زیرساخت‌های شهر عابر پیاده یک سوم کمتر از ساخت جاده‌های خودرویی خواهد بود.
آنچه مطالعات موردی انجام گرفته در برخی کشورها از جمله هند نشان می دهد این است که ساخت یک سکونت‌گاه شهری که اساساً بر اساس حرکت عابران پیاده است نه تنها امکان پذیر است، بلکه اجرای آن برای دولت‌ها مقرون به صرفه تر است.
آنچه که باید انجام شود این است که آیین‌نامه‌های ساختمان را به قوانینی مبنی بر حرکت عابران پیاده تغییر دهیم و شبکه فضاهای عمومی را دوباره طراحی کنیم تا آنها را به بهشتی برای عابر پیاده تبدیل کنیم. تحت تاثیر این تغییر نگرش در ساخت شهرها، شهرهای ما از نظر اجتماعی عادلانه و فراگیرمی شوند زیرا همه فضاهای عمومی برای همه قابل دسترسی خواهند بود. آنها سازگار با محیط زیست خواهند بود، زیرا آلودگی صوتی و هوای ناشی از خودروها کمتر خواهد شد.
همچنین مردمان این شهرها(شهرهای پیاده رو) سالم تر خواهند بود، زیرا محیط پیاده‌روی بهتر منجر به پیاده روی بیشتر می‌شود و با مشکل رو به افزایش چاقی در جمعیت شهری مقابله می‌کند.
ساخت این شهرها از نظر اقتصادی معقول است، زیرا دولت در ساخت چنین شهرهایی صرفه‌جویی زیادی خواهد کرد و شهروندان در هزینه خودروهای شخصی صرفه جویی خواهند کرد. و نهایتا در این شهرها تعاملات اجتماعی بین شهروندان و به تبع آن نشاط اجتماعی بیشتر می شود.
نظرات