شهریار تبریز/سحر فکردار: بررسی همین عدد و رقم‌ها شاید لزوم توجه به نیازها و خواسته‌های نابینایان در تعاملات روزمره و در سطح شهر را بیش از پیش ضروری می‌سازد. «حق به شهر»، مسئله‌ای با ماهیت اجتماعی، سیاسی و حقوقی است که با تعریف مجدد مفهوم حق شهروندی، مجموعە حقوقی را برای شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، به صورت شفاف و عادلانه مطالبه می‌کند.
مهیا ساختن فضاهای شهری برای حضور فعال تمامی شهروندان اعم از معلولان و... یکی از کارکردها و مفاهیم حق به شهر به شمار می‌رود که بار سنگینی از تحقق آن بر عهده مدیریت شهری است. ۲۳ مهر ماه(۱۵ اکتبر)، روز جهانی عصای سفید فرصت خوبی برای مرور دوباره مشکلات و نیازهای نابینایانی است که در خاموشی جامعه روزگار خود را سپری می کنند.
چرا ۱۵ اکتبر روز عصای سفید نامگذاری شد؟
شاید بسیاری از ما نابیناها را با عصای سفیدی که همواره به همراه دارند و نقش ضروری در پیدا کردن راه برای آنها دارد می‌شناسیم. این عصا به نماد نابینایان در دنیا تبدیل شده تا جایی که روز جهانی نابینایان را روز جهانی عصای سفید نامیده‌اند.
ماجرای استفاده و ابداع عصایی تحت عنوان عصای سفید، به صورت اپتدایی به سال ۱۹۲۱ توسط جیمز بیگز برمی‌گردد. جیمز بیگز عکاسی است که بر اثر تصادف بینایی خود را از داده بود. او که اهل بریستول انگلستان بود در جایی زندگی می کرد که اطرافش ترافیک و تردد خودرو ها زیاد بود. برای همین عصای خودش را به رنگ سفید درآورد تا در شب بهتر دیده شود. ۱۰ سال بعد یعنی سال ۱۹۳۱ در فرانسه گیلی دهربمنت به صورت نمادین و در حضور تعدادی از وزرای فرانسه ۲ عدد عصای سفید را به نابیناها اعطا کرد. پس از آن حدود ۵۰۰۰ هزار عصا برای معلولان و مردمی که طی جنگ جهانی اول دچار نابینایی شده بودند فرستاده شد.
همزمان در آمریکا هم جورج. آ.بونهام یکی از اعضای کلوب بین‌المللی لاینز این عصا را به صورت رسمی معرفی کرد. ابداع این عصا توسط این گروه، به آنجا بر می‌گردد که شبی فردی نابینا قصد عبور از خیابان را با عصای ساده و تیره ای را داشت که اعضای گروه پس از دیدن این صحنه عصای او را برایش سفید می کنند تا ماشین ها او را بهتر ببینند. در سال ۱۹۳۱ کلوب بین المللی لاینز به برنامه ای برای ارتقای سطح ایمنی و استفاده از عصای سفید در بین نابینایان تبدیل شد. آیین استفاده از عصای سفید برای نابینایان از دسامبر ۱۹۳۰ در ایلینویز آغاز شد و رانندگان این عصا را به عنوان نماد نابینایان میشناختند.
پس از این ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴ در کنگره آمریکا لایحه ای به امضای نمایندگان رسید که در آن روز ۱۵ اکتبر را به عنوان روز عصای سفید نام گذاری کردند. از آن پس ۱۵ اکتبر روز جهانی نابینایان و عصای سفید به عنوان نماد این گروه مشخص شد.
سهم ۱۴ درصدی نابینایان از کل معلولان آذربایجان شرقی
مدیرکل بهزیستی آذربایجان‌شرقی در گفتگو با شهریار می‌گوید: تعداد افراد دارای آسیب‌های بینایی در آذربایجان شرقی ۱۱ هزارو ۴۰۵ نفر است که از این تعداد هفت هزارو ۱۹۷ نفر مرد و چهار هزارو ۲۰۸ نفر زن هستند.
فرگل صحاف ادامه می‌دهد: نابینایان ۱۴ درصد از کل معلولان استان را تشکیل می‌دهند که در این بین آمار مجزایی از نابینایان شهر تبریز به تفکیک رصد نشده است.
او با بیان اینکه بهزیستی در خصوص امور معلولان همواره از دستگاههای اجرایی مطالبه گر است، می گوید: قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت مصوب سال ۹۶ است که فصل دوم آن به موضوع مناسب سازی محیط شهری اختصاص یافته است. ما در عین حال که قدردان تلاش های مجموعه شهرداری هستیم ولی نمی توان این واقعیت را کتمان کرد که شهر برای تمام اقشار و گروهها مناسب نیست!
با این حال معلولین همواره از مشکلات تردد در شهر گلایه می‌کنند. ساختارهای شهری در نگاه بنیادین و اساسی بدون توجه به حضور و دسترسی مناسب این افراد احداث می‌شود و انگار در این چینش‌های فیزیکی، این جامعه بزرگ نادیده گرفته می‌شوند.
نمونه بارز این موضوع را در ایستگاه‌های اتوبوس و سکوهای احداث شده برای آنها می توان شاهد بود. رمپ‌های غیر استاندارد همراه با شیبی تند و خطرناک بدون شک نمی‌تواند معبری مناسب و ایمن برای عبور این قشر باشد.
اختصاص ۵۰ میلیارد تومان برای مناسب سازی معابر تبریز
مسئول مناسب‌سازی فضاهای شهری معاونت فنی و عمرانی شهرداری تبریز در گفتگو با شهریار می‌گوید: شهرداری تبریز برای سال جاری ۵۰ میلیارد تومان جهت کف سازی، پیاده راه سازی و مناسب سازی معابر اختصاص داده است.
سارا طاهری با اشاره به تغییر جنس کف پوش های ویژه مسیر نابینایان در سطح شهر، ادامه می دهد: پیش از این جنس کفپوش ها از نوعی پلیمر بود که به دلیل لغزنده بود باعث بروز مشکلاتی برای نابینایان می شد که حال آن کفپوش ها منسوخ شده و با ضوابط جدید و استاندارد تولید می شود.
او یادآوری می‌کند: کتابخانه مرکزی تبریز با یک هزار عضو نابینا از مهمترین معابری است که با کف پوش های مناسب محوطه داخلی و معابر منتهی به آن کف سازی و مناسب سازی شده است.
طاهری در بخش دیگری از سخنان خود از طراحی و تولید ۱۶ ایستگاه اتوبوس ویژه و مناسب برای معلولان و نابینایان خبر داده و می گوید: این ایستگاهها توسط شرکت پیش ساخته آذربایجان در حال ساخت بوده و به صورت پایلوت نصب و جای گذاری خواهند شد.
از چراغ‌های راهنمایی گویا تا ضوابط شهرسازی مدون برای نابینایان
فضای همه شمول شهری به بافتی گفته می‌شود که همه گروه های سنی بتوانند از خدمات شهری و کاربری‌ها بهره‌مند باشند. فضاهای عمومی شهری نقش مهمی در برنامه‌های توسعه مناطق شهری دارد. فضای عمومی، فضایی است که به نظر می‌رسد با توجه به نیازهای شهروندان به وجود آمده و استفاده از آن برای عموم آزاد است. ویژگی این فضا این است که اجازه حضور گروه های مختلف مردم صرف نظر از طبقه اجتماعی، سن و جنس را می‌دهد.
در این بین بهاره مشروطی مسئول مناسب سازی شهری معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تبریز نیز در گفتگو با شهریار از اهتمام و تلاش های این مجموعه جهت مناسب سازی هر چه بیشتر شهر برای حضور نابینایان می گوید.
او از اختصاص تبصره ای ویژه در این خصوص در پشت پروانه های ساختمانی خبر داده و ادامه می دهد: در این بند آمده است: «به استناد مصوبه مورخ ۲/۸/۹۸ شورای عالی شهرسازی و معماری، رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی، حرکتی الزامی است»
مشروطی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح می کند: نصب سنگفرش های لامسه ای، هوشمندسازی تقاطع ها، نصب سیستم صوتی گویا برای چراغ های راهنمایی مخصوص نابینایان به طور پایلوت در چهارراه باغشمال تبریز و... از جمله برنامه ها و اقدامات پیش بینی شده برای نابینایان است.
بافت های قدیمی شهرسازی و معماری سنتی شهرها بدون توجه به حضور اقشار مختلف احداث شده و بدون شک چنین فضاهایی کارکرد مناسبی نیز نخواهد داشت. این در حالی است که نابینایی به عنوان نوعی معلولیت، نباید محدودیت شناخته شود و با ایجاد دسترسی های مناسب بخشی از مشکلات جامعه نابینایان برچیده شود.
نظرات