شهریار تبریز/رضا عالش‌زاده: دانشمندان به تازگی دریافته اند که چگونه از باکتری‌های مفید برای تمیز کردن و بازیابی آثار هنری بزرگ گذشته استفاده کنند. اخیراً از این تکنیک بر روی حکاکی‌های میکل آنژ استفاده شده است.
آژانس ملی فناوری های نوین ایتالیا شروع به آزمایش با میکرو ارگانیسم‌ها کرد. آنها یک "بیو پاکسازی" بر روی مقبره‌های فلورانس ایتالیا انجام دادند که توسط دستان میکل‌آنژ ایجاد شده بود تا چندین قرن لکه و کثیفی را از روی سنگ پاک کنند. مجسمه‌های بازسازی شده مدرک بزرگی هستند که نشان می‌دهد این نوع بازسازی هنری به طور بالقوه بسیار موثرتر از هر چیزی است که در گذشته استفاده شده است.
همه چیز در دهه ۱۹۹۰ آغاز شد، زمانی که جیانکارلو راناللی، متخصص میکروبیولوژی، در پیزای ایتالیا تلاش کرد تا بررسی کند که چگونه میکروارگانیسم‌ها به هنر آسیب می رسانند. او با تیمی از مرمت‌گران تلاش کرد تا آسیب وارد شده به یادبود کامپوسانتو را که یک گورستان تاریخی پر از نقاشی‌ها و کنده‌کاری‌های گچی اصلی است، از بین ببرند. این گورستان در طول جنگ جهانی دوم به شدت بمباران شد و بازسازی سایت بسیار دشوار بود.
روش‌های معمولی ترمیم کار نمی‌کردند. مواد شیمیایی که به طور سنتی در چنین پروژه‌هایی استفاده می‌شد، تاثیر چندانی نداشتند. در نهایت، رانالی دست به امر تهورآمیزی زد: او نقاشی‌های دیواری را که نیاز به بازسازی داشتند با مواد آلی پوشاند. او سپس با "باکتری‌های" مختلف آزمایش کرد تا اینکه یکی از آنها دقیقاً همان کاری را که او می‌خواست انجام می‌داد: تمام مواد آلی را مصرف کرد و سنگ زیر آن را دست نخورده باقی گذاشت.
تعداد زیادی از باکتری ها برای کشف وجود دارند. رانالی با موفقیت از باکتری سودومانوس توتزری سویه A۲۹، برای تمیز کردن اثرات کثیفی جامانده بر روی سطوح هنری استفاده کرد. برای تعیین اینکه کدام باکتری می‌تواند کار بازسازی را انجام دهد، بررسی های میکروسکوپی مختلفی انجام شد.
تمام باکتری‌های بالقوه که برای یک منبع غذایی با هم رقابت می‌کنند در محیطی کنار هم قرار گذاشته شدند. منبع غذایی آلاینده هدفی است که در نهایت وظیفه حذف آن بر عهده این باکتری ها بود. هر کدام از باکتری‌ها در این مبارزه برای منبع غذایی پیروز می‌شد و از آن برای سوخت و تغذیه خود استفاده می کرد، پس از بررسی کامل و آزمایش به میکروارگانیسم‌های پاک‌کننده تبدیل می‌شد تا اطمینان حاصل شود که فراتر از هنر مورد نظر گسترش نمی‌یابند، انسان را مبتلا نمی‌کنند و به موادی که باید حفظ شوند آسیبی وارد نمی‌کنند.
این روش در عمل موفق بود. تیمی از مرمت‌گران در اسپانیا تصمیم گرفتند باکتری معجزه‌آسای رانالی، سودوموناس که بقایای چسبیده شده حیوانی را از روی سطوح می‌بلعد، امتحان کنند تا لایه سیاه سن را از داخل کلیسا حذف کنند. قرن‌ها کثیفی مانده بر روی سطوح این کلیسا توسط باکتری ها خورده شد تا جزئیات باشکوهی که قبلا پوشانده شده بود آشکار شود.
بعدها مرمت‌کنندگان هنگامی که با مقبره مدیچی شانل در فلورانس مواجه شدند، به جیانکارلو رانالی مراجعه کردند. تمیزکاری مقبره‌ها واقعاً سخت بودند. این مقبره‌ها مملو از آثار هنری انسان بوده و مجسمه‌های مرمری زیبایی داشتند که توسط میکل آنژ حک شده است. روش‌های سنتی جواب نداد اما باکتری رانالی این ماموریت را به خوبی به سرانجام رساند.
سیلویا بورگینی محافظ موزه ملی روم گفت که تنها تعداد بسیار کمی از باکتری‌ها پاتوژن هستند. بیش از ۹۵ درصد باکتری‌ها برای انسان مضر نیستند. او اخیراً از ژل مملو از این باکتری بر روی مجسمه‌های باغ موزه ملی روم استفاده کرد و مواد را با دقت روی سنگ مرمر با مسواک استفاده کرد و مشاهده کرد این باکتری علاوه بر تمیز و نوسازی سطوح به محیط زیست آسیب نمی رساند، برای ما [انسان ها] یا گیاهان موجود در باغ سمی نبوده و دریک کلمه عالی هستند.
این پیوند علم و هنر است که واقعاً می‌تواند روش بازسازی و نگهداری آثار بزرگ را در آینده تغییر دهد. این بیوتکنولوژی منحصربه‌فرد است که می‌تواند بسیاری از مشکلاتی را که راه‌حل‌های شیمیایی قادر به رفع آنها نبوده است، حل کند. از همه مهم تر، بزرگترین مزیت این روش ارگانیک بودن آن است. باکتری‌ها کار خود را انجام می‌دهند و سپس حذف می‌شوند و چیزی جز هنر بازسازی شده باقی نمی گذارند.
نظرات