جزئیات آزمون نیمه‌متمرکز دکترا و پاسخ به برخی ابهامات موجود
نخستین آزمون دکترای نیمه متمرکز کشور فروردین‌ماه سال آینده طی ۲ مرحله آزمون اولیه و مصاحبه دانشگاه‌های مجری برگزار خواهد شد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، آزمون دکترای نیمه متمرکز برای اولین‌‌بار در فروردین‌ماه ۱۳۹۰برگزار میشود و بر اساس آئین‌نامه جدید، پذیرش دانشجوی دکتری از امسال دارای ۲ مرحله برگزاری آزمون شامل زبان، آزمون استعداد و دروس مشترک تحصیلی و مصاحبه دانشگاه‌های مجری است.
این آزمون با توجه به اهداف و سیاست‌های کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جهت بهبود سنجش علمی داوطلبان آزمونهای دوره دکتری تخصصی و با توجه به افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها در مقطع دکتری و افزایش چشمگیر فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مختلف از دانشگاه‌های گوناگون و همچنین تقاضای روزافزون آنها برای ورود به دوره دکتری، از سوی سازمان سنجش آموزش کشور در ۹ گروه آزمایشی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی، هنر، دامپزشکی، پزشکی، زبانهای خارجی و تربیت بدنی و علوم ورزشی طراحی و اجرا میشود.
با وجود ابلاغ آئین‌نامه و توضیحات مکرر برخی از مسئولان مربوطه در وزارت علوم و سازمان سنجش در خصوص جزئیات این آزمون و مزایای آن برای دانشجویان، دانشگاه‌ها و در مجموع نظام آموزش عالی کشور، همچنان سوالات و ابهامات مختلفی در این خصوص در بین متقاضیان آزمون مقطع دکترای کشور وجود دارد که در این گزارش به برخی از این مسائل پاسخ داده شده است.
نخستین مساله زمان برگزاری این آزمون بود که بسیاری از داوطلبان نسبت به آن بی اطلاع بوده و خواهان مشخص شدن زمان دقیق آزمون بودند، در همین زمینه ابراهیم خدایی معاون سازمان سنجش از برگزاری آزمون در فروردین سال آینده و ثبت‌نام متقاضیان در بهمن ۸۹ خبر داده است؛ ثبت‌نام آزمون دکترای نیمه‌متمرکز از سوم بهمن‌ماه آغاز میشود و تا ۱۰ بهمن‌ماه نیز ادامه دارد و این آزمون در روز ۲۵ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۰ برگزار میشود.
بر اساس این گزارش، نتایج اولیه آزمون دکترای نیمه متمرکز اواخر اردیبهشت‌ماه ۹۰ به دانشگاه‌ها ارائه میشود و داوطلبانی که مدرک کارشناسی ارشد دارند یا دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی‌ارشد هستند و تا شهریورماه ۹۰ مدرک فارغ‌التحصیلی خود را دریافت می‌کنند، حق شرکت در این آزمون را خواهند داشت.
مساله بعدی به منابع این آزمون اختصاص داشت که این منابع در رشته‌های مختلف نیز از طریق سایت سازمان سنجش اعلام شده است، البته تا هفته گذشته منابع برخی رشته‌ها از جمله رشته مهندسی فناوری اطلاعات همچنان نامشخص بود که این مشکل نیز برطرف شده تا متقاضیان، شرایط مناسب‌تری برای تعیین وضعیت خود داشته باشند.
در همین زمینه مواد امتحانی این رشته‌ها نیز مشخص شده و همراه با برخی جزئیات و توضیحات جدید در سایت سازمان سنجش در دسترس داوطلبان و متقاضیان شرکت در آزمون نیمه‌متمرکز دکترا قرار گرفته است.
در کنار منابع آزمون، نحوی طراحی سؤالات نیز اهمیت خاصی دارد چون معمولا داوطلبان نحوه مطالعه و برنامه‌ریزی درسی خود را بر اساس تستی یا تشریحی بودن آزمونهای پیشِرو تنظیم می‌کنند؛ در این خصوص نیز اعلام شده است که پاسخ‌های کوتاه هم به آزمون اضافه شده و تنها سؤالات تستی نخواهد بود؛ یعنی این آزمون ترکیبی از تستی و پاسخ‌کوتاه خواهد بود و سؤالات دروس کمی مانند ریاضی، آمار، روش تحقیق، زبان و استعداد تحصیلی به صورت پاسخ‌کوتاه طراحی میشود.
به گزارش بنانیوز به نقل از فارس، با توجه به اینکه آزمون زبان نیز در مرحله اول این آزمون گنجانده شده است، سؤالات زیادی به این موضوع اختصاص دارد و برخی از داوطلبان همچنان درباره نحوه برگزاری آزمون زبان ابهاماتی دارند؛ همانطور که گفته شد آزمون نیمه‌متمرکز دکترا طی دو مرحله برگزار میشود، یعنی صبح همان روز آزمون زبان و استعدادهای تحصیلی برگزار خواهد شد و بعدازظهر هم آزمون دروس تخصصی برگزار میشود.
سازمان سنجش هم با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که آزمون زبان انگلیسی در سطح آزمون تافل، تولیمو، آیلتس و شامل سه بخش دستور زبان، واژگان و درک مطلب است، ضمن اینکه آزمون استعداد تحصیلی که برای گروه‌های آموزشی ۹گانه جداگانه طراحی میشود، شامل بخش‌های درک مطلب، کمیتی، تحلیلی و منطقی، تجسمی (برای رشته‌های فنی و مهندسی) است.
البته باید توجه داشت که برخی از داوطلبان در آزمونهای زبان عمومی دانشگاه‌های کشور ثبت‌نام کرده و هزینه‌ای پرداخت کرده‌اند، یعنی خود را برای آزمونهای داخلی آماده کرده‌اند.
همچنین برخی از روسای دانشگاه‌ها و بعضی از کارشناسان هم بحث استقلال دانشگاه‌ها را مطرح می‌کنند و معتقدند که این طرح استقلال دانشگاه‌ها را خدشه‌دار کرده است، اما ابراهیم خدایی معاون سازمان سنجش با رد این شائبه و با تاکید بر اینکه نمره داوطلب در مرحله اول به صورت مطلق کنار می‌رود، تصریح کرد: "پذیرش نهایی داوطلب بر اساس نمره دانشگاه و حد نصابی که خود دانشگاه اعلام کرده است، انجام میشود، یعنی دانشگاه در بحث نمره‌دهی در مرحله دوم و حدنصاب اعلام کردن، اختیار تام دارد و پذیرش نهایی هم صرفا بر اساس نمره اعلامی دانشگاه انجام میشود. "
این توضیحات نشان می‌دهد که آزمون مرحله اول تاثیری در پذیرش نهایی داوطلب ندارد، یعنی این مرحله تنها یک فیلترینگ ابتدایی است، البته مسئله دیگری که بیشتر از سوی دانشجویان پیگیری میشود این است که پیش از این بعضا برخوردهای سلیقه‌ای در آزمون دکترا مانع از قبولی داوطلبان می‌شد که این مشکل در مرحله مصاحبه که باز هم بهعهده دانشگاه گذاشته شده، وجود خواهد داشت.
معاون سازمان سنجش در توضیح این مسئله هم اظهار داشت که: "داوطلب بعد از موفقیت در آزمون مرحله اول، ۱۰ دانشگاه را انتخاب می‌کند و بر اساس آن داوطلب به ۳ دانشگاه معرفی میشود و دانشگاه‌ها نیز به آن داوطلب نمره می‌دهند و پذیرش نهایی بر اساس ظرفیت دانشگاه و نوع انتخاب داوطلب انجام خواهد شد. یعنی ممکن است که یک داوطلب در انتخاب اول خود، نمره ۶۰ را کسب کرده باشد ولی با همین نمره در بین ظرفیت ۵ نفری آن دانشگاه، نفر چهارم باشد و در آن دانشگاه پذیرفته شود. "
به هر حال کاملا مشهود است که تاکنون در برخی دانشگاه‌ها، گزینش سلیقه‌ای انجام می‌شد، اما با اجرای این طرح ضمن حفظ استقلال دانشگاه‌ها، شانس داوطلبین برای قبولی در دانشگاه‌های برتر را افزایش یافته و این برخوردهای سلیقه‌ای نیز بسیار کمتر خواهد شد، یعنی پس از انجام کلیه مراحل آزمون، نتایج نهایی براساس اولویت انتخاب داوطلب، نمره ارسالی دانشگاه‌ها، ظرفیت‌های هر رشته و حد نصاب اعلام شده توسط دانشگاه پذیرنده از طریق سازمان سنجش آموزش کشور اعلام میشود و پذیرش نهایی بر اساس نمره ارسالی دانشگاه‌ها انجام خواهد شد و نمره اولیه داوطلب در پذیرش نهایی تاثیر نخواهد داشت.
نکته مهم دیگر این است که ممکن است برخی دانشگاه‌ها اساسا در مقابل این مصوبه مقاومت کرده و خودشان اطلاعیه‌هایی برای برگزاری دوره‌های دکترا صادر کنند که ابوالفضل حسنی مدیرکل دفتر گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم این مسئله را مربوط به فراخوان‌های قبلی دانسته و با بیان اینکه برخی از دانشگاه‌ها که آزمون دکترای سال ۸۹ خود را پیش از این برگزار نکرده بودند، فراخوان خود را منتشر کرده‌اند، گفت: "در این زمینه سعی کردیم به شکلی عمل کنیم که دانشگاه‌هایی که از گذشته برای آزمون دوره دکترای خود اقدام کرده بودند، این فراخوان را منتشر کنند ولی برای دوره‌های جدید اجازه اعلام فراخوان ندادیم. "
وی با تاکید بر اینکه پذیرش سال ۹۰ آزمون دکترا بر اساس آئین‌نامه ابلاغ شده و به صورت یکپارچه برگزار میشود، گفت: "البته برخی موارد استثنا هم دارد، مثلا دانشگاه‌های وابسته به مراکز نظامی، انتظامی، امنیتی و دانشگاه‌هایی که منحصراً از طلاب جذب دانشجو دارند، جزو همین استثناها هستند که این موارد قبلاً هم استثنا بوده است. "
البته خدایی معاون اجرایی سازمان سنجش و آموزش کشور نیز در همین خصوص تصریح کرده است که: "برای سال ۹۰ صرفاً پذیرش از طریق همین آئین‌نامه است و هیچ دانشگاهی برای سال ۹۰ فراخوان نداده است. "
به گزارش خبرگزاری فارس آزمون نیمه متمرکز دکترا با هدف تحقق عدالت آموزشی و ایجاد فرصت برابر برای متقاضیان ورودی به دوره دکتری، سنجش علمی داوطلبان ورود به دوره دکتری، ایجاد وحدت رویه و هماهنگی دانشگاه با سیاست‌های وزارت علوم در پذیرش دانشجو، کمک به دانشگاه برای پذیرش دانشجویان مستعد در دوره دکتری، کمک به موسسات و وزارتخانه‌ها جهت ارزشیابی متقاضیان استخدام آنها، کاهش هزینه اجرای آزمونهای موازی و جلوگیری از اتلاف منابع و جلوگیری از شرکت متعدد داوطلب در آزمونهای مختلف طراحی و اجرا خواهد شد.
در این آزمون انجام سنجش عملی یا آزمونهای معیار کشوری طی دو نوبت در سال (آذرماه و فروردین ماه) توسط سازمان سنجش صورت می‌گیرد و ارزشیابی سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری داوطلبان و احتساب نتایج آن برای پذیرش توسط دانشگاه انجام میشود.
در این روش داوطلبان واجد شرایط چند برابر براساس نسبت ۸۰ درصد آزمون عمومی که توسط سازمان برگزار میشود و ۲۰ درصد سوابق تحصیلی (معدل) به دانشگاه‌ها معرفی می‌شوند و دانشگاه‌ها برای کلیه افراد معرفی شده نمره‌ای براساس ملاک‌های خود (سوابق عملی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و . . .) تعیین و جهت گزینش نهایی به سازمان ارسال خواهند کرد که سازمان سنجش نیز براساس نمره ارسالی دانشگاه‌ها و انتخاب داوطلبان گزینش نهایی را انجام و اسامی پذیرفته شدگان را اعلام خواهد کرد.
البته سهمیه‌های مصوب مراجع قانونی (مجلس شورای اسلامی و یا شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور در تخصیص ظرفیت برای سهمیه فوق‌الذکر) در پذیرش دانشجو برای دوره دکتری رعایت خواهد شد.
نظرات