پویایی در مواجهه با بحران حمل و نقل عمومی

شهریار تبریز/آذر کریم‌زاده: صحنه‌های له شدن در ایستگاه های اتوبوس یا مترو اخیراً سوالاتی را ایجاد می‌کند: آیا پس از وابستگی به خودرو، ما به شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل عمومی شهری نیز وابسته هستیم؟ و اگر چنین است، آیا همه چیز باید دوباره اختراع شود؟ با عدم جابجایی، حلقه شهری، ممنوعیت کامل خودرو... تحرک شهری آینده چگونه خواهد بود؟

در حالی که پس از همه گیری جهانی، جمعیت به تدریج به عادت استفاده از اتوبوس، مترو و سایر ترامواها بازگشته است، بخش حمل و نقل عمومی در تلاش است تا بهبود یابد. رصدخانه تحرک ۲۰۲۲ با بررسی های خود تایید می کند که استفاده از حمل و نقل عمومی از زمان سقوط قابل توجه آن در مقابل ۷۳ درصد در سال ۲۰۱۹، در سال ۲۰۲۰ در حال رشد بوده است و به ۵۹ درصد در سال ۲۰۲۲ رسیده است.  لغو استفاده اجباری از ماسک و افزایش قیمت سوخت به ویژه به این افزایش حضور کمک کرده است.

این بحران حمل و نقل که به نظر می رسد در کلان شهرها در حال تعمیم است، هم محدودیت های شبکه تحرک نرم را نشان می دهد و هم اینکه تا چه حد به حمل و نقل عمومی وابسته هستیم. اما آیا در تصور یک انتقال کامل از خودرو به یک تحرک اساساً رایج، حمل و نقل عمومی مطابق جریان و انتظارات کاربران خواهد بود؟ از نظر تحرک چه راهکاری در شهرها پیشنهاد می شود؟

حلقه های شهری برای تراکم زدایی شهرها

حلقه های شهری (UrbanLoop) که در سال ۲۰۱۷ توسط دانشجویانی از دانشکده های مختلف مهندسی و آزمایشگاه های تحقیقاتی منعکس شده است، آخرین خلاقیت از نظر حمل و نقل پایدار است. این فناوری در شهر نانسی فرانسه ساخته شده اما ابتدا برای اتصال مکان های مختلف رویدادهای بازی های المپیک ۲۰۲۴ پاریس به عنوان حمل و نقل روزانه استفاده خواهد شد. این خط به هفت ایستگاه به صورت رایگان با کپسول‌های کوچک مستقل خدمات رسانی می‌کند که توسط موتورهای الکتریکی عرضه شده توسط ریلی با ولتاژ ایمنی بسیار پایین (۷۲ ولت) حرکت می کنند، و اینکه دو نفر را در خود جای می‌دهد و می‌تواند به سرعت ۵۰ کیلومتر در ساعت برسد. در منطقی که سازگار با محیط زیست، پایدار و با تاثیر زیست‌محیطی کم باشد، حلقه های شهری محتاطانه ایستاده و در صدر فهرست وسایل نقلیه خودرانی است که کمترین انرژی را مصرف می‌کنند!

عدم تحرک در مقابل حرکت بیش از حد؟

چه می شود اگر به جای جستجوی نوآوری در فناوری، در عمل به دنبال انقلاب باشیم؟ امروزه سرمایه گذاری بسیار زیادی روی راه حل هایی که ادعا می کنند آینده نگر هستند اما در نهایت هیچ چیز نوآورانه ای در مورد آنها وجود ندارد شده است، پس چرا اساس تحرک خود را بررسی نکنیم و به آنچه ما را به تحرک وادار می کند بازگردیم. به گفته جولین دیمون، دانشیار در  دانشکده علوم پاریس، این یک "چشم انداز و یک دعوت به نوآوری برای کاهش تحرک متحمل شده و افزایش تحرک انتخابی است. " به عبارت دیگر، این تصور ما را دعوت می‌کند تا از تردد زیاد خود بکاهیم و از مدل‌های فعال و نرم استفاده کرده و همچنین عوامل و تاثیر این سفرها را در زندگی خود مرور کنیم.

در حالی که تحرک به عنوان نشانه ای از آزادی، حتی رهایی تلقی می شود، تردد فراوان و فزاینده ما از زمان جهانی شدن در دهه ۹۰، تحرک بیش از حد (hypermobility) را ایجاد کرده است: زندگی ای که دائماً بصورت روتین با ترانسفرهایی که حول محل کار و اوقات فراغت بیان می شود، مشخص می گردد. اما در سال ۲۰۲۰ همه‌گیری جهانی با اعمال محدودیت‌های سخت و قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی این ریتم را شکست و سفر را به شدت محدود کرد. با این توقف چندین ماهه، سال ۲۰۲۰ نگاهی اجمالی به بی‌حرکتی می‌تواند داشته باشد: از دورکاری برای محدود کردن تحرک متحمل شده تا استفاده از وسایل حمل‌ونقل نرم مانند دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی و اسکوتر برای رفت و آمد یا برای تفریح.

به این ترتیب، با وجود عدم تردد، ما بیشتر بر تقاضا تمرکز می کنیم تا بر عرضه و وسایل حمل و نقل موجود. به عنوان هدف با جابجایی روزانه و محلی، یعنی در شعاع ۸۰ کیلومتری از خانه، هدفمندترین تحرک همان مسیر خانه/کار است که تا حد امکان به ویژه با راه اندازی دورکاری کاهش می یابد. سبک زندگی کمتر وابسته به ماشین و همچنین توزیع بهتر جریان سفر در طول روز، با در نظر گرفتن شلوغی جاده‌ها و حمل‌ونقل عمومی نیز تشویق می‌شود.

به طور مشخص، جابجایی و تردد ما را به بازنگری در مدت زمان، فرکانس و شیوه‌های حمل و نقل در زندگی روزمره خود وا می دارد. اما کاربرد آن بیش از هر چیز به اعتقادات سیاسی، اجتماعی و شهری بستگی دارد، با هدف خاص شهر پانزده دقیقه ای، که مبتنی بر برنامه‌ریزی شهری در مناطق کوچک برای اطمینان از دسترسی به عملکردهای اصلی در فاصله کوتاه است.

امروزه ما می‌توانیم تصور کنیم که با کاهش ترافیک جاده‌ای، می‌توانیم در این فضاها که عمدتاً به خودرو اختصاص داده شده است، دوباره سرمایه‌گذاری کنیم. این شریان های صعب العبور را تغییر دهیم تا آرامش بیشتری را با کاربری های جدید، نرم تر و پایدارتر برقرار کنیم، مانند کاری که در نیوزلند با پروژه The Light Path انجام شده است، بخش قدیمی بزرگراه واقع در اوکلند که تبدیل به مسیر دوچرخه سواری صورتی شده و در شب روشن می شود.