عالی قاپو در میان داربستهای فلزی
عالی قاپو یکی از زیباترین بناهای تاریخی عصر صفوی که در میدان نقش جهان واقع شده چندین سال است که اسیر داربستهایی شده که هویت آن را زیر سوال می‌برد.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) اینجا میدان امام است، میدانی که نقشهای بی بدیل و طرح‌های شگفت انگیزش سرشار از فلسفه و فهم است، صدای چکشهایی که نقش قاف سیمرغ را بر قامت زمخت مس حک می‌کرد مرا برد تا فرا سوی قصه سنگ و شیشه.
اینجا هر هنرمندی گویی فارغ از هیاهوی دنیا سر در کشکول هنری خویش کرده و هنر می‌آفریند. اسبهای خاطر نشان به زور خودشان را از صدای بوق کش ماشینهای عصر تکنولوژی بیرون می‌کشیدند و عالی‌قاپو، چشم و چراغ میدان امام که گویی این روزها اوست که دیگر آویزان داربست‌هاست.
عمارتی زیبا و شگفت انگیز که نقشهای یادگاری پیکرش را بی رونق و غرور ۴۰۰ ساله‌اش را جریحه‌دار کرده و هیچ مسئولی در اصفهان پاسخگوی این نیست که چرا مرمت این عمارت بی نظیر شش سال به طول انجامیده، ما دیگر از روی گردشگران از این همه بی تدبیری خجالت می‌کشیم.
عالی‌قاپو از بی مدیریتی رنج می‌برد
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی در این باره به خبرنگار مهر گفت: عالی‌قاپو از بی مدیریتی رنج می‌برد.
حسین یقینی با انتقاد از اینکه مسئولان میراث فرهنگی از افراد متخصص و کارآمد مشاوره نمی‌گیرند، بیان داشت: متولیان اگر متخصص و دلسوز باشند باید از افراد کارامد و متخصص هم استفاده کنند؛ اما متأسفانه اینگونه نیست.
درب بی آلایش حرم حضرت علی (ع) را به عالی‌قاپوی اصفهان منتقل کردند
وی با اشاره به اینکه عالی‌قاپو نام دیگری به نام علی قاپو دارد، پیرامون این وجه تسمیه اظهار داشت: زمانی که شاه عباس به نجف اشرف برای زیارت حضرت علی (ع) رفت و درب ساده و بی آلایش حرم حضرت علی (ع) را دید، درب مجلل و جواهر نشان عالی‌قاپو را به حرم مطهر برد و درب بی آلایش حرم حضرت علی را به عالی‌قاپوی اصفهان منتقل کرد.
یقینی ادامه داد: در این درب زنجیری می‌بینیم که به زنجیر احترام معروف است و این نشانه فرهنگ دینی است که نشانی از اعتماد و احترام است و در تمامی مساجد متبرک این زنجیر را می‌بینیم.
وی افزود: شاه عباس زمانی که به عالی‌قاپو می‌رسید، از اسب پیاده می‌شد و به این در ادای احترام می‌کرد.
این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: وقتی به عراق حمله شد، درب عالی‌قاپو که در حرم حضرت علی (ع) نصب بود را به لندن بردند و چندی پیش آن در را برای مرمت به اصفهان آوردند و مجدداً به موزه لندن برگردانیدند.
وی افزود: در کنار این در چاه آبی است و سکویی که در زمان قاجار دختران دم بخت برای رسیدن به همسر به احترام درب حضرت علی کاچی می‌پختند که به بی بی سه شنبه معروف بود.
یقینی در ادامه گفت: اما گچ‌بری‌های این عمارت که به گچ‌بری گشته معروف است برای اولین بار در دنیا توسط رضا عباسی در این عمارت به کار برده است.
بازتاب صدا در دیواره های عالی‌قاپو
این کارشناس میراث فرهنگی همچنین پیرامون رفلکس صدا از دیوارهای عالی‌قاپو بیان داشت: صدا اگر به صورت متواتر باشد، امواجی تولید می‌کند که برخی توانایی شنید ان را دارند، که این هم یکی از شگفتی‌های این عمارت است.
وی افزود: گچی که بر دیوار عالی‌قاپو کشیده شده به نام گچ "مهره کشیده" معروف است که با ماله‌ای به نام ماله بنفشال بر روی دیوار صیقل می‌خورد.
یقینی اضافه کرد: به دلیل جنسی که آلیاژ ماله داشت ایجاد الکتریسیته می‌کرد و همچنین فشردگی مولکول‌ها و صیقل خوردگی زیاد آن ایجاد رفلکس و موج می‌کند و اگر به صورت متواتر باشد، زاویه‌ای خم پیدا می‌کند و به گوش می‌رسد.
بی مهری به عالی‌قاپو ناشی از بی مدیریتی است
وی یادآورشد: این روزها شاهد بی مهری‌های زیادی به این مرکز فرماندهی عصر صفوی هستیم.
این کارشناس میراث فرهنگی تصریح کرد: مدیریت‌های چندگانه و مدیرهای غیر متخصصی که نو به نو عوض می‌شوند، چنین اثر تاریخی بزرگی را با چالش مواجه کرده است.
وی افزود: آیندگان قضاوت خواهند کرد که چه کسانی به میراث اصفهان بی خدمتی کردند.
اختلاف سلیقه زیاد و بودجه کم
حامد ایمان طلب کارشناس میراث فرهنگی و استاد دانشگاه نیز گویی حرف دل ما را زد و با بیان اینکه مرمت عالی‌قاپو به داستان پیچیده ای تبدیل شده، گفت: مرمت عالی‌قاپو از زمانی آغاز شد که گروه مرمت ایتالیایی همراه گالدیری وارد اصفهان شدند و همراه با مرمت مسجد جامع مرمت عالی‌قاپو را هم شروع کردند.
وی افزود: مرمت کنونی ادامه همان مرمت قدیم به روش آهن کشی است.
مسئول سابق نظارت بر مرمت میدان امام (ره) ادامه داد: متأسفانه وجود سلیقه‌ها و ابراز نظرهای متفاوت در مرمت این طرح و عدم وجود بودجه کافی مرمت عالی‌قاپو را به یک معضل تبدیل کرده است.
وی یادآور شد: تاکنون میراث فرهنگی یک بودجه کافی برای مرمت این بنا در نظر بگیرد و مرمت به صورت جدی دنبال شود.
ایمان طلب با انتقاد از ابراز نظرهای متفاوت و اعمال سلیقه های مختلف از سوی کسانی که تخصص دارند و تخصص ندارند، در مرمت عالی‌قاپو اظهار داشت: پایگاه نقش جهان از یک سو و مجموعه میراث از سوی دیگر که هر کدام تمایل دارند، مستقل عمل کنند با ابراز نظرهای متفاوت، مرمت عالی‌قاپو را به یک بحران تبدیل کرده‌اند.
وی افزود: طرح‌های مطالعاتی مرمت عالی‌قاپو انجام شده اما روند عملیاتی آن به کندی صورت می‌گیرد.
مسئول سابق نظارت بر مرمت میدان امام (ره) گفت: قطعه سنگی از مسجد جامع شکسته بود، مرمت آن به دلیل اینکه هر کسی یک نظر متفاوت می‌داد، شش ماه طول کشید، حال حساب کنید یک بنایی با این شکوه و عظمت و با وجود سلیقه‌ها و نظریات متفاوت چرا باید هشت سال طول بکشد.
ایمان طلب در پایان با اشاره به اینکه سال‌های سال است که تنها یک پیمانکار بر این بنا کار مرمت را دنبال می‌کند، افزود: سوال من این است که پیمانکار پروژه که پدرش نیز سابق بر این کار مرمت این بنا را بر عهده داشت، توانایی مرمت این بنا را ندارد و مورد تایید میراث نیست، چرا پیمانکار دیگری را برای کار نمی‌گمارند و اگر قبولش دارند پس چرا مرمت این بنا این قدر طول می‌کشد.
اما بر اساس گفته های مسئولان مربوطه مرمت عالی‌قاپو از اواسط دهه ۸۰ آغاز شد و با هزینه ۶۰۰ میلیون ریالی پایان یافت. با این حال گذری بر پشت بام طبقه دوم این بنای با شکوه صفوی و بازدید از داربستهایی که همچنان به قوت خود باقی هستند گویای امری خلاف گفته‌های این مقام مسئول است.
به نظر می‌رسد گردشگران و دوست داران میراث فرهنگی اصفهان باید به دیدن همیشگی داربستهای این عمارت تاریخی عادت کنند.
علاوه بر این مرمت کاران این بنا سه ردیف آخر خشتهای به کار رفته در کف ایوان ستون‌دار بنا که مشرف به مرکز میدان است را بیرون آورده و پایه‌های داربستهای خود را در آن محکم کرده‌اند، از سویی دیگر آنچه بیش از پیش عجیب می‌نماید، تخریب این خشتهای تاریخی است به گونه‌ای که برای اصلاح دوباره این وضعیت باید از مصالحی جدید و تازه کمک گرفت.
به گزارش مهر، اولین دوره مرمت عمارت عالی‌قاپو در سال ۴۰ خورشیدی توسط گروهی از مرمت کاران و کارشناسانی از کشور ایتالیا انجام گرفت و قرار بود دور جدید مرمت توسط کارشناسان اداره میراث فرهنگی اصفهان در ادامه آن مرمت اولیه باشد.
۱۲ ستون از ۱۸ ستون عمارت عالی‌قاپو در سال ۴۰ توسط کارشناسان ایتالیایی مرمت شد و مرمت کاران ایرانی طرح مرمت ۶ ستون دیگر را در دست داشتند علاوه بر این پیمانکاران این پروژه مرمت ۱۶۰ متر از ایوان این اثر تاریخی شامل ستون‌ها، سقف و آلت و لغت خرپشت‌ها را نیز به عهده دارند که هنوز هم این کار ادامه دارد.
بر اساس طرح مرمت کاران این پروژه به منظور حفظ ستون‌های چوبی این عمارت، داخل آنها آهن کار گذاشته شده برای این کار نیاز برای تهیه بستر و پی قوی بخشهایی از کف ایوان ستون دار شکافته و خشتهای آن تخلیه شده است.
نظرات