شهریار تبریز/مهراب محرابی‌نیا: مشکلات موجود در طراحی شهری و معماری یکی از بزرگ‌ترین موانع حضور افراد دارای معلولیت و کم‌توان جسمی در فعالیت‌های اجتماعی است. افراد دارای معلولیت با وجود برخورداری از قابلیت‌های متعدد، به‌دلیل همین موانع با عدم دسترسی به تسهیلات محیط شهری روبه‌رو هستند. مناسب‌سازی فضاهای شهری از راهکارهایی است که به این قشر از جامعه کمک می‌کند تا به‌راحتی در محیط اطراف خود زندگی کنند و از امکانات عمومی شهر بهره‌مند شوند. لذا با فراهم‌آوردن چنین محیط‌هایی به افراد دارای معلولیت این امکان را می‌دهیم تا همانند سایر افراد در جامعه به طور مستقل و بدون نیاز به کمک دیگران از یک زندگی باکیفیت برخوردار شوند و به اجتماع، زندگی و فعالیت بازگردند.
شهر دسترس پذیر شهری است که همه شهروندان آن از جمله افراد توان‌یاب، از کودکان و سالمندان گرفته تا افراد معلول و نابینا، از ظرفیت‌های آن استفاده کرده و با حداکثر ایمنی و سهولت، امکان حرکت در سطح شهر را داشته باشند.
دسترس‌پذیری ابعاد گوناگونی از رفع نیازها و تامین الزامات ناتوانان جسمی و حرکتی را در جامعه شهری مد نظر قرار می‌دهد و تنها در مناسب‌سازی فیزیکی شهر خلاصه نمی‌شود بنابراین باید با هدف ایجاد محیط بدون مانع و قابل دسترس جهت مشارکت افراد دارای معلولیت و نیز سایر اقشار کم‌توان در همه حوزه‌های زندگی و فراهم‌آوردن فرصت برابر برای آنها در برخورداری از امکانات زندگی اجتماعی، همانند سایر افراد اقداماتی بشود.
دسترس‌پذیری کلیدی برای فراگیرسازی شهرهاست. شهر دسترس‌پذیر البته شهری نیست که تنها برای افراد خاص، برای مثال نابینایان یا معلولان باشد. هرگاه از دسترس‌پذیری صحبت می‌کنیم، بدان معناست که همه افراد و اقشار بتوانند به‌طور یکسان از امکانات شهری استفاده کنند؛ هر چند بحث دسترس‌پذیری شهر در مورد افراد خاص مانند کودکان، زنان باردار، سالمندان و به‌ویژه نابینایان و معلولان از اهمیتی دوچندان برخوردار است.
شهر جزیره‌ای سان کریستوبال د لا لاگونا در جزایر قناری اسپانیا برای ایجاد یک محیط شهری فراگیر و دسترس‌پذیر برای افراد دارای معلولیت امتیازهای بالایی کسب کرد.
هفته گذشته، شهر اسپانیایی سان کریستوبال د لا لاگونا، جایزه شهر دسترس‌پذیر و فراگیر دوستدار معلولان ۲۰۲۴ را به دلیل رویکرد جامع خود برای دسترس‌پذیر کردن و تعهدش به بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت دریافت کرد. این جایزه در مراسم اهدای جوایز شهر دسترسی توسط هلنا دالی، رئیس کمیسیون برابری اتحادیه اروپا اهدا شد.
س کریستوبال د لا لاگونا اسپانیا، واقع در جزیره تنریف، دسترسی افراد دارای معلولیت را در فضاهای شهری، سیستم‌های حمل و نقل و فعالیت‌های اجتماعی در اولویت قرار داده است. به عنوان مثال، تمام وسایل نقلیه و تمام ایستگاه‌های شبکه تراموای این شهر برای افراد دارای معلولیت کاملاً قابل دسترس هستند و مرکز شهر دارای چراغ‌های راهنمایی صوتی و سنگ‌فرش‌های لمسی برای راهنمایی افراد کم بینا است.
در سال ۲۰۲۱، شهرداری این شهر برنامه کاربردی “Orange Point” را راه‌اندازی کرد که شامل یک فضای متحرک برای رویدادهای فراگیر و در دسترس افراد معلول است. این برنامه مترجم زبان اشاره، سیستم‌های ضد آلودگی صوتی و کارکنان آموزش دیده و همچنین مطالب خوانا را ارائه می‌دهد. تعهد شهر به دسترسی نیز با ابتکارات مختلف دیگر، از جمله تصویب یک اعلامیه سازمانی برای دفاع از حقوق افراد دارای معلولیت برای ترویج اقدامات مثبت در این زمینه است.
علاوه بر این، یک شورای معلولان و اداره بازرسی برای افراد دارای معلولیت ایجاد شده است. شورای معلولان مستقیماً افراد دارای معلولیت را از طریق اقدامات مشورتی خود در تصمیم‌گیری مشارکت می‌دهد، در حالی که اداره بازرسی مشاوره مستقلی را به شورای شهر ارائه می‌کند و طرح‌های دسترسی شهر را با همکاری شورا هماهنگ و ترویج می‌کند.
سایر شهرهای اروپایی از نظر سیاست‌های دسترس‌پذیری متمایز هستند
شهر لودز (لهستان) به دلیل اجرای استانداردهای جامع دسترسی به منظور هدایت کلیه سرمایه‌گذاری‌های شهرداری جایزه مقام دوم را دریافت کرد و شهر سن کوئنتین (فرانسه) مقام سوم را برای بهبود دسترسی به شبکه حمل و نقل عمومی شهر کسب کرد.
علاوه بر این، توبینگن (آلمان) به دلیل توسعه شهر خود که با اصول دسترس‌پذیری و باهاوس جدید اروپایی همسو شده است، مورد توجه ویژه قرار گرفت. باهاوس جدید اروپایی یک پروژه زیست‌محیطی، اقتصادی و فرهنگی است که هدف آن ترکیبی از طراحی، پایداری، دسترسی، مقرون به صرفه بودن و سرمایه‌گذاری به منظور کمک به اجرای قرارداد سبز اروپا است.
شهرستان دوبلین جنوبی (ایرلند) نیز به دلیل تعهد آن به حصول اطمینان از اینکه مناطق بازی مناسب برای افراد دارای معلولیت دارای مناظر متنوعی هستند که عناصر طبیعی را در خود جای داده‌اند و در عین حال در دسترس باقی می‌مانند یک جایزه ویژه دریافت کرد.
______________________
منبع:
نظرات