شهریار تبریز/رضا عالش‌زاده: بیش از نیمی از کل جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند. گزارش سازمان ملل در مورد شهرنشینی جهان تخمین می‌زند که تا سال ۲۰۵۰، ۲.۵ میلیارد نفر دیگر در شهرها زندگی خواهند کرد و ۹۰ درصد این افزایش در آسیا و آفریقا متمرکز خواهد شد. شاید دلیل اصلی این امر این واقعیت باشد که شهرها بهره‌وری اقتصادی ایجاد می‌کنند و مناطق شهری تا ۸۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند.
با این حال، این هجوم مردم به سمت مناطق شهری فشار زیادی را بر شهر ایجاد کرده و افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی، ناکافی بودن زیرساخت‌ها، ازدحام بیش از حد و سایر معضلات شهر را به دنبال دارد.
با هجوم مردم به شهرها، مناطق شهری سعی می‌کنند با افزایش ظرفیت خود برای جذب رشد از طریق اقداماتی مانند حومه‌نشینی، احیای زمین (ایجاد زمین قابل توسعه)، نوسازی شهری و اقداماتی دیگر به استقبال بار جمعیتی تحمیل شده بروند.
در همین حال، در عصر شهرنشینی سریع، این مداخلات شامل توسعه با تراکم بالا است که به منزله بنای ساختمان‌های بلند برای جبران هزینه‌های فزاینده زمین است. حتی در مناطق حومه‌ای که با تراکم کم مشخص می‌شوند، پراکندگی مسکونی، مناطق با کاربری مختلط و تراکم بیشتر به عنوان قطب‌های اقتصادی جایگزین برای مرکز شهر سنتی پدیدار شده‌اند.
معماران و شهرسازان اغلب شهرهایی متشکل از ساختمان‌های بلند را به عنوان راهی برای اسکان جمعیت رو به رشد تصور می‌کنند. هر چند این راه حل خود با چالش‌هایی همراه است.
چالش اصلی در طراحی ساختمان‌های فوق‌العاده بلند این است که چگونه با بلندتر شدن ساختمان‌ها، هزینه‌های افزایشی را کاهش دهیم. انجام این کار به نوآوری‌هایی در طراحی سازه، سیستم‌های حمل و نقل عمودی و سیستم‌های الکتریکی مکانیکی و کنترل‌های نظارتی نیاز دارد که با بلندتر شدن ساختمان ها هزینه های واحد را به تدریج کاهش می‌دهد.
در این ارتباط شاید بتوان از طبیعت الهام گرفت و ساختمان‌هایی ساخت که به نحوی به مادیات کمتر نیاز داشته و در عین حال عملکرد بالایی داشته باشند، حتی با وجود اینکه تاثیر گرانش و باد با بلندتر شدن سازه‌ها افزایش می‌یابد.
مطالعات جفری وست دانشمند معروف زمینه فیزیک نظری نشان داد که بر خلاف بینش عمومی ما، در شهرها با افزایش جمعیت و تراکم، بهره‌وری و بازده خلاق به طور تصاعدی افزایش می‌یابد حتی جالب‌تر، یافته های وست بیانگر این مطب است که بهره‌وری سرانه نیز با افزایش جمعیت و تراکم به طور تصاعدی افزایش می‌یابد
هر چند خطرات مرتبط با تراکم شهری - مانند گسترش بیماری، جرم و جنایت، فقر، آسیب‌های زیست‌محیطی و آسیب‌پذیری در برابر بلایا، حملات تروریستی و درگیری‌های اجتماعی- نیز با افزایش جمعیت و تراکم زیاد می‌شوند. با این حال، تاریخ نشان داده است که مزایای آن بیشتر از این خطرات است و از این رو، شهرها در طول اعصار به رشد خود ادامه می‌دهند.
تمایل ساختمان‌های بلند به قرار گرفتن در زمین‌های گران‌قیمت و پرهزینه بودن ساخت، این نگرانی را ایجاد می‌کند که شاید ساختمان‌های بلند صرفاً برای تامین رفاه افراد مرفه است. از طرفی دیگر، در ساختمان های بلند، دستیابی به حس اجتماعی یک چالش است. این بناها فرصت‌های محدودی را برای جماعت، ملاقات‌های آرام و مراسم ساده ملاقات با همسایگان ارائه می‌دهند.
اما اگر شهرنشینی سریع مردم را مجبور به زندگی در ساختمان‌های بلندتر کند، این ساختمان‌های آینده باید با گرایش به انزوا، از دست دادن اجتماع و ارتباط اجتماعی مقابله کنند. پیروزی نهایی یک شهر عمودی زمانی است که بتواند فضاهای تسهیل‌کننده اجتماعی را در داخل ساختمان‌ها ایجاد کند تا نوعی تعامل اجتماعی را که به طور طبیعی در خیابان‌های عمومی رخ می‌دهد، تقویت کند.
یک راه برای دموکراتیزه کردن بلندی‌ها یافتن راهی برای ارتقای قلمرو عمومی، در خود طبقات ساختمان ها است. تلاش‌ها برای دستیابی به این هدف شامل باغ‌های پشت بام در دسترس عموم، عرشه‌های مشاهده، فضاهای رفاهی یکپارچه در ساختمان یا ادغام کاربری‌های مدنی مانند موزه‌ها، باشگاه‌های سلامت یا کتابخانه‌ها است.
برخی دیگر تلاش می‌کنند تا از طریق پل‌های مرتفع، اتصال برج‌های متقابل را ارائه دهند، همانطور که در در سنگاپور به وفور دیده می‌شود.
از طرفی، نوآوری در حمل و نقل عمودی در فعال کردن تحرک چند جهته در ساختمان‌ها ضروری است. همانطور که ساختمان ها بلندتر و متراکم‌تر می شوند، حمل و نقل عمودی نقش حمل و نقل انبوه عمودی را ایفا می‌کند. در حال حاضر، ایده هایی در مورد متروهای عمودی و بالابرهای مغناطیسی اعمال شده در آسانسورها در حال بررسی هستند.
شاید با ترکیبی از فناوری طراحی سازه، نوآوری حمل‌ونقل عمودی و طراحی خلاقانه ساختمان‌های مردم‌محور که در بلندمرتبه‌ها اتخاذ شده است، شهری چند لایه که در آن شهرسازی سه‌بعدی در سطوح مختلف اتفاق می‌افتد، تجسم بعدی شهر رو به رشد شهری باشد.
________________________
منبع:
https://business.inquirer.net/468585/vertical-cities-in-the-age-of-hyper-urbanization
نظرات