شهریار تبریز/رضا عالش‌زاده: این عنصر حیات‌بخش تجارت را تسهیل، زمین‌های کشاورزی را تغذیه و حس مکان و هویت را برای جوامع مختلف فراهم آورده است. علی‌رغم نقش تاریخی آب، متاسفانه در طول قرن بیستم، بسیاری از شهرها تصمیم گرفتند که عمدتاً به دلایل ایمنی و بهداشت آبراه‌های خود را در زیر زمین دفن کنند، زیرا این کانال‌ها اغلب به عنوان فاضلاب باز عمل می‌کردند.
در دنیای امروزی که با سرعت سرسام‌آور به سمت شهرنشینی حرکت می‌کند و سازه‌ها بر چشم‌اندازهای طبیعی تسلط دارند، آب به عنوان وسیله‌ای برای بازسازی اکولوژیکی بازتعریف می‌شود و بر همین اساس، جنبشی رو به رشد برای بازگشایی و طبیعی‌سازی آبراه‌های شهری برای بازسازی آنها به عنوان کریدورهای زیست محیطی حیاتی در شهر به وجود آمده است. در حال حاضر بیشتر و بیشتر شهرها در تلاش برای برقراری ارتباط مجدد با طبیعت و ایجاد فضاهایی هستند که در آن زندگی شهری و اکوسیستم های طبیعی می‌توانند به طور هماهنگ همزیستی کنند. این روند رو به رشد نشان‌دهنده درک عمیق‌تر از آب نه تنها به عنوان یک منبع، بلکه به عنوان پلی برای آینده‌ای پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر برای شهرهای ما است. نوشته حاضر به چند نمونه از احیاء اکولوژیکی شهرها از طریق معماری آب می‌پردازد.
پایگاه فرهنگ آب نیلوفر آبی شنژن چین
پارک هونگهو در شهر شنژن چین، یکی از اولین‌هایی بود که پس از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در این منطقه، در حدود سال ۱۹۸۵ ساخته شد. یکی از مداخلات کلیدی در این پارک، ساخت کارخانه تصفیه آب در زیر آن بود که هدف آن کاهش مشکلات آب فاضلاب رودخانه چینگشوی به دلیل نوسازی و توسعه شهری در این منطقه عنوان شده است. پس از تکمیل، این تاسیسات قادر خواهد بود سالانه حدود ۱۸ میلیون مترمکعب فاضلاب خانگی مناطق اطراف را تصفیه کند. این پارک نه تنها خدمات مهمی به شهر ارائه می‌کند، بلکه فضاهای دلپذیر و تشریفاتی را نیز فراهم می‌کند که اهمیت این نوع زیرساخت‌های شهری را برای ساکنان بازتعریف می‌کند.
چشمه تاینان تایوان
این پروژه که در مرکز شهر تاینان در تایوان واقع شده است، محل سابق مرکز خرید چایناتاون را اشغال می‌کند که در بالای بندر قدیمی در کنار کانال تاینان در سال ۱۹۸۳ ساخته شده بود. این سازه تجاری بزرگ دیگر هدف خود را برآورده نمی‌کرد، بنابراین برای تغییر آن تصمیم گرفته شد و این مرکز خرید با دقت حذف و بازیافت شد و این پروژه را به نمونه‌ای از اقتصاد دایره ای تبدیل کرد. نقطه برجسته این پروژه، میدان عمومی آبی آن است که زمانی پارکینگ زیرزمینی مرکز خرید را اشغال می‌کرد. میدان تحت سلطه یک استخر شهری است که در آن سطح آب در پاسخ به فصول بارانی و خشک بالا و پایین می‌آید. در هوای گرم، از آب برای پاشش غبار استفاده می‌شود تا دمای محلی کاهش یابد و استفاده از تهویه مطبوع کاهش یابد. البته نشانه‌های این مرکز تجاری به طور کامل پاک نشده است، زیرا پایه‌های آن با سبک رومی زیبای آن باقی مانده است. در ترکیب با مناطق سبز تازه اضافه شده، این پروژه نه تنها مکان با تغییر کاربری، خدمات جدیدی به جامعه ارائه می‌دهد، بلکه با مشکلات جزیره گرمایی شهری نیز مقابله کرده و بخشی از تاریخ شهر را برای نسل های آینده حفظ می‌کند.
بازسازی رودخانه ژانگ جیاگانگ چین
رودخانه ژانگ جیاگانگ که در سوژو، چین واقع شده است، با عرض متوسط تقریباً ۱۲ متر، حدود ۲۲۰۰ متر امتداد دارد. این آبراه قبلاً از اوایل دهه ۹۰ تحت پوشش مسکن قرار داشت. این منطقه به عنوان محل تخلیه فاضلاب عمل می‌کرد که بر کیفیت آب آن تاثیر منفی می‌گذاشت. از آنجایی که آلودگی شروع به تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ شد، شهر تصمیم گرفت در سال ۲۰۱۱ تجدید فکر اساسی در مورد آن کند. هدف این پروژه بازیابی اکولوژی رودخانه با تنظیم سیستم فاضلاب، ایجاد یک کریدور تفریحی در کنار آب، و ساخت جاده های بهتر برای بهبود ترافیک بود. در نتیجه این پروژه، محیط در امتداد پارک بهبود یافت و محیط شهری پر جنب و جوش تر و خط افق رودخانه تجدید شده را به نمایش گذاشت.
احداث اولین پارک اکولوژیک شناور در جهان
این پروژه با نام وایلد مایل(مسیر وحشی(به عنوان یک بوم‌پارک شناور ۱۷ هکتاری در در کانال شعبه شمالی رودخانه شیکاگو طراحی شد. این پارک که در سال ۲۰۲۱ ساخته شد، قبلا کانالی برای فاضلاب بوده و اکنون حداقل ۱۰۵ گونه حیات در آن از جمله حواصیل، لاک‌پشت و حتی صدف‌ها در آن زندگی می‌کنند، که باعث شده است تا موسسات مرتبط نمونه‌های آب جمع‌آوری کند تا بررسی کند که این پروژه چه تاثیرات مثبت بر بافت شهری داشته است. طبق گفته مرکز معماری شیکاگو، ساخت این پروژه نسبتاً ارزان بوده و در زمینه های دیگر بسیار قابل تکرار است.
البته شهر تبریز هم تجربه موفقی در ساماندهی رود درون شهری خود در سالهای پیش داشته است که علاوه بر افزایش زیبایی بصری آن، باعث کاهش آلودگی های جنبی آن از جمله بوهای بد شده است.
همانطور که قبلا هم ذکر شد، بشر امروزی به خوبی به شکاف ایجاد شده بین زندگی مدرن و طبیعت آگاهی پیدا کرده است و هر روز با بازنگری بیشر در سیاست‌های ساخت و ساز به دنبال آشتی مجدد با اکوسیستم طبیعی است و اینگونه به استقبال افزایش سرانه فضاهای آبی و سبز در شهرها می‌رود.
_______________________
منبع:
نظرات