از انتقال تکنولوژی پل‌های سگمنتال تا بهره‌مندی از توان نیروهای بومی توسط شهرداری تبریز

شهریار تبریز: مدیریت شهری تبریز در راستای رفع گره‌های ترافیکی و کمک به روان‌سازی تردد خودروها در معابر مختلف شهر تبریز اقدام به طراحی، اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌های مختلف عمرانی، بویژه تقاطع‌های غیرهمسطح و پل‌ها کرده است.

بر این اساس اجرای پروژه‌های مربوط به تقاطع‌های غیرهمسطح در شهر به‌ویژه پروژه‌های شهید مالک رحمتی (میدان معلم) و شهدای قراملک تاثیر بسزایی در رفع مشکلات ترافیکی در بازه‌های زمانی مختلف داشته که منجر به کاهش مصرف سوخت، صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های شهروندان شده و سطح آرامش روانی شهروندان تبریزی را هم ارتقا بخشیده است.

این پروژه‌ها در حالی اجرا شد که شهرداری تبریز برای نخستین‌بار به بخش خصوصی واقعی و توانمند اعتماد کرده و با حمایت جدی توانست گام‌های موثر و سریعی در فراهم‌سازی تجهیزات و امکانات لازم برای عملیاتی‌ کردن پروژه‌ها بردارد، موضوعی که نیازمند تمرکز بیش‌ازپیش و شناسایی دقیق مشکلات برای بیشترین تاثیرگذاری در نیل به اهداف پیش‌بینی شده داشت. بر همین اساس نیز پیمانکار مذکور توانست به صورت هم‌زمان عملیات اجرایی دو پل را پیش ببرد تا در نهایت مدیریت شهری تبریز به یکی از خواسته‌های جدی مردم که توجه بیشتر به مناطق کمتر توسعه یافته، اجرای با کیفیت و سریع پل‌ها و کار شبانه روزی در محل پروژه جامه عمل بپوشاند.

از سوی دیگر شهرداری تبریز به یکی از اهداف مهم خود در اجرای پل‌های سگمنتال که همان «انتقال تکنولوژی» بود، دست پیدا کرد. بدین صورت که در پروژه شهید مالک رحمتی ۵۰درصد نیروهای فنی و اجرایی، بومی بودند؛ اما پس از انتقال تکنولوژی و توانمندی بیشتر نیروهای بومی در این خصوص، میزان استفاده از نیروهای بومی در پروژه شهدای قراملک به ۹۰ درصد رسید.

نکته حائز اهمیت در خصوص اجرای پروژه‌های سگمنتال این بود که بسیاری از قطعات مورد استفاده در پروژه‌های شهید مالک رحمتی و شهدای قراملک از جمله قطعات سگمنتال، هندریل، پایه چراغ، قطعات بتنی و... برای نخستین‌بار در شرکت خانه‌سازی پیش‌ساخته آذربایجان، از جمله شرکت‌های زیر مجموعه شهرداری تولید و اجرایی شدند و این شرکت به خودکفایی قابل‌توجهی رسید. ثمرات این خودکفایی نه‌تنها در اجرای پروژه‌های مذکور بلکه در آینده نیز مشهودتر خواهد بود چرا که تولید قطعات مورد نیاز در اجرای پروژه‌ها توسط شرکت خانه‌سازی، منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرای پروژه‌ها می‌شود.

در همین راستا، اکنون شرکت خانه‌سازی پیش ساخته شهرداری تبریز به‌واسطه توجه ویژه‌ای که از طرف مدیریت شهری در دوره اخیر به ظرفیت و پتانسیل‌های آن شده، به توانمندی بالایی رسیده و قطعات نیوجرسی و جدول‌گذاری ۶ کیلومتری در پروژه شهدای قراملک که به منظور تعیین مسیر رفت‌وبرگشت، جلوگیری از ایجاد ترافیک سنگین و گره ترافیکی و تصادفات احتمالی مورد استفاده قرار گرفت، توسط این شرکت تولید شده است، ضمن اینکه قبلا نیز نیوجرسی‌های تولیدی این مجموعه به طول ۱۶ کیلومتر در اتوبان شهید کسایی تبریز در کمترین زمان تولید و نصب شد که در نوع خود رکورد جدیدی در شمالغرب کشور محسوب می‌شد.

همچنین خودکفایی شرکت خانه‌سازی شهرداری زمانی ملموس‌تر و موثرتر شد که با توجه به تولیدات صورت‌گرفته در این شرکت، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، نصب قطعات مسیر رفت پل شهدای قراملک در ۲۰ روز انجام شد.

در خصوص اجرای پروژه‌های نیمه تمام قبلی که در این دوره به اتمام رسیدند، ذکر این نکته ضروری است که به منظور بهره‌مندی هر چه بیشتر از پروژه توسط شهروندان، برخی اصلاحات فنی نسبت به دوره قبلی صورت‌گرفته و بازطراحی لازم انجام پذیرفت؛ اما این مراحل در عین توجه به کیفیت کار، در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شد.

در این میان بایستی توجه داشت که اجرای برخی پروژه‌ها با سختی و دشواری‌های خاص از جمله قرار گرفتن روی زیرساخت‌های گاز، برق، آب و فاضلاب همراه بود که این مشکلات و جابه‌جایی تاسیسات به نوعی کم‌نظیر بوده و حجم زیادی از آن با تکیه بر توان شهرداری و نیروهای خدوم آن و با نظارت و حضور فنی دستگاه‌های خدمات رسانِ مرتبط صورت گرفت. این در حالی است که پیش از این استعلام‌های لازم جهت شناسایی محل عبور و قرارگیری زیرساخت‌های مختلف صورت گرفته بود، اما نتیجه حاصل با پاسخ استعلام آن متناقض بوده و در زمان حفاری و اجرای پروژه، برخی از زیرساخت‌ها در محل قرارگیری پایه‌های پل‌ها و... مشاهده شدند. همین موضوع نیز موجب تاخیر در اجرای پروژه‌ها شد.

حتی در بازدید شهید مالک رحمتی از یکی از پروژه‌ها، وی شخصاً دستور انتقال لوله گاز را داد تا پروژه‌ای که متوقف شده بود، دوباره فعال شود. در نهایت آنچه صورت پذیرفت، اجرای به موقع و سریع پروژه‌ها در عین توجه به کیفیت بالای اجرای آن‌ها بود.

ثبت رکورد زمانی و کیفی در اجرای پروژه‌های شهید مالک رحمتی و شهدای قراملک

یکی از نکات قابل‌توجه بسیار موثر در سرعت اجرای پروژه‌ها، سرعت تجهیز کارگاه بود. ‌ درحالی‌که زمان لازم برای تجهیزکارگاه بیش از ۶ ماه پیش‌بینی می‌شد، این کارگاه در طول ۳ ماه آماده تولید قطعات سگمنتال جهت اجرای پروژه‌های شهید مالک رحمتی و شهدای قراملک شد.

ضمن اینکه شهرداری تبریز بنا بر تعهد اخلاقی که نسبت به شهروندان و اعتمادی که به توانمندی‌ها و پتانسیل‌های پیمانکار و پرسنل خود داشت، اقدام به نصب روزشمار برای پروژه‌های مختلف کرد؛ اما سرعت این‌چنینی در اجرای پروژه‌ها و نصب روزشمار برای برخی، مانند شوخی بود.

شهید مالک رحمتی، استاندار شهید آذربایجان شرقی نیز در پنجم فروردین ۱۴۰۳ پس از بازدید از پروژه شهدای قراملک به دشواری‌های موجود برای افتتاح آن در زمان اعلام شده توسط شهرداری اشاره کرد و نصب روزشمار را با توجه به حجم اجرایی پروژه، بعید دانست اما به توان شهرداری تبریز اعتقاد و اعتماد داشت و از این روند حمایت کرد لذا برنامه‌ریزی و تلاش‌های شبانه‌روزی در این پروژه‌ها منجر به بهره‌برداری در موعد مقرر و جلب رضایت همشهریان عزیزی شد که همواره حمایت و قدرشناسی خود از مدیریت شهری را نشان داده‌اند.

بر اساس اذعان کارشناسان و متخصصان امر، عملکرد کیفی و زمانی شهرداری تبریز در اجرا و بهره‌برداری از پل شهیدمالک رحمتی (میدان معلم) و پل شهدای قراملک قابل‌توجه بوده و رکوردی جدید در نوع خود محسوب می‌شود. از نظر فنی و کیفی خطای اجرای پروژه در حدود ۲ سانتی‌متر بود که اینهم رکوردی در اجرای پروژه‌های این‌چنینی است. یکی دیگراز رکوردهای مربوط به این پروژه‌ها احداث رمپ در ۵ روز و تکمیل آن بود.

از نظر زمانی، قرارداد پروژه شهدای قراملک در پاییز ۱۴۰۲منعقد شد که پس از آن ۳ ماه برای تجهیز کارگاه اختصاص داشت و اجرای پروژه از اواخر اسفندماه سال گذشته آغاز شد. بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در قرارداد امکان تحویل پروژه تا پایان آذرماه ۱۴۰۳ هم وجود داشت؛ اما با تلاش و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، پروژه بدون تاخیر و تعدیل وهمچنین بدون برگزاری مراسم، تشریفات و... توسط شهروندان تبریزی به بهره‌برداری رسید.

سرعت اجرای پروژه‌ها از چند نظر قابل توجه است که از جمله آن‌ها می‌توان به تسریع خدمت‌رسانی به شهروندان، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کاهش تاثیر تورم در اجرای پروژه‌ها و... اشاره کرد. برای مثال ممکن بود پروژه‌ای که قرارداد ۶۰ میلیاردتومانی داشته به دلیل تاخیر اجرا و تعدیل‌های چندباره و تورم موجود، می‌توانست با هزینه‌ای بالغ بر سه یا چهار برابر پیش‌بینی شده برای مدیریت شهری به اتمام شود که در این پروژه‌ها این امر به دلیل سرعت و کیفیت لازم، به موقع به بهره برداری رسیدند.

پروژه شهید مالک رحمتی بزرگ‌ترین پل سگمنتال تک‌پایه عریض (۱۶ متر) در کشور محسوب می‌شود که روند اجرای آن رکوردی بی‌نظیر در سطح کشور است. بهره‌برداری از پروژه شهدای قراملک نیز در میان پل‌های دوپایه و حتی تک‌پایه سگمنتال رکورد اجرایی به‌حساب می‌آید. با توجه به تراکم ترافیکی و ترانزیتی بودن مسیر، تمهیدات خاص ترافیکی در خصوص اجرای پروژه شهدای قراملک صورت گرفته و تدابیر ویژه‌ای برای جلوگیری از مشکلات بعدی اندیشیده شد که این موضوع بر اهمیت اجرای این پروژه می‌افزاید.

از سوی دیگر نگهداری این پل‌ها ارزان‌تر و سهل‌تر از سایر پل‌ها است. بر اساس آنچه ذکر شد و همچنین انتقال تکنولوژی صورت گرفته و عدم نیاز به هزینه برای تجهیز مجدد کارگاه، مطالعات مربوط به اجرای پل‌های جدید در دست اقدام است تا خدمت‌رسانی به همشهریان تبریزی و همچنین کمک به رفع مشکلات ترافیکی تداوم یابد.

نکته قابل توجه دیگر در اجرای پروژه‌های شهید مالک رحمتی و شهدای قراملک، عدم انسداد مسیر جهت اجرای پروژه حتی به مدت یک ساعت است، هر چند در این راستا تراکم ترافیکی امری اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که شهرداری تبریز برای تسریع بهره‌برداری از پل‌های سگمنتال شهید مالک رحمتی و شهدای قراملک با هم‌افزایی زیرمجموعه‌های خود به صورت هم‌زمان کاشت و توسعه فضای سبز، سنگ‌فرش و آسفالت‌ریزی پروژه‌ها را پیش برد تا سرعت بهره‌برداری از پروژه‌ها بیش‌ از پیش افزایش یابد و مدیریت شهری طبق وعده داده شده و روزشمار تعیین شده، به مردم شریف و بزرگوار تبریز تحویل نماید.

نگارنده: مهدی کاظم‌زاده