شهریارتبریز/خاطره میرزایی: شهرهای قدیمی و کهنسال هم از این قاعده مستثنی نیستند و در سیر تاریخی خود بسیار از این تغییرها را تجربه کرده اند. فرسودگی بناها و ساختمان ها در مناطق سالخورده شهر، تنگی معابر و راه های ارتباطی و مشکلات ترددی در این بخش های شهری، مهمترین چالش شهرهایی قدیمی مانند تبریز است؛ تبریز! شهری با قدمت تاریخی بیش از ۴هزار سال که معضلی این چنین در مناطق مرکزی خود را در چنته دارد و برای رهایی از آن نیازمند اقداماتی بسیار جدی و در عین حال هزینه بر است.
مطابق آمارهای اعلامی، «بافت های فرسوده» یک پنجم از مساحت کل تبریز یعنی ۲۵۳۰ هکتار را به اشغال خود درآورده است و بدین ترتیب عنوان دومین شهر کشور از نظر داشتن بافت های فرسوده به این شهر تاریخی اختصاص دارد. مناطق مرکزی تبریز به ویژه در محدوده شهرداری منطقه ۸، بخش عظیمی از بافت فرسوده شهری را در برگرفته و بر اساس آخرین برآوردها، ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر از شهروندان در این بافت ها سکونت دارند.
برهمین اساس، دو گروه عمده جمعیتی در بین آنها کاملاً قابل تشخیص است: گروهی که اکثراً در بافت های فرسوده ی هسته مرکزی شهر سکونت دارند، اصالتاً تبریزی بوده و محل تولد خود و حتی پدرانشان شهر تبریز بوده است. گروه دوم که اکثراً در بافت های فرسوده و ناایمن حاشیه شهر سکونت دارند، اغلب مهاجرانی هستند که از شهرها و روستاهای اطراف و در طی چهار دهه ی گذشته به تبریز مهاجرت کرده و در سکونتگاههایی کوچک و غیراستاندارد اسکان یافته اند.
جمعیت چند صد هزار نفری ساکن در این مناطق از یک سو از ناایمن بودن سکونت گاه هایشان رنج می برند و از سوی دیگر، به دلیل فقر مالی و ماهیت بافت اطراف محل زندگی شان، بدون حمایت و کمک دیگران امکان نوسازی آن را ندارند. بر اساس همین نکات، مدیریت شهری تبریز در راستای رفع این تهدید اجتماعی و حتی اقتصادی شهر، گام های مهمی برداشته است.
مسلما ترمیم، بازسازی و نوسازی این بافتها، به سادگی و به صورت یکپارچه ممکن نبوده و همین امر موجب تقسیم آن ها به بلوک های متعدد شده است که عبارتند از بلوک گلستان، بلوک میارمیار، بلوک درب باغمیشه، بلوک گجیل، بلوک خاقانی و بلوک چهارراه بهشتی؛ برخی از این بلوک ها وارد فاز نوسازی شده و به بهره برداری رسیده و قسمتهای قابل توجهی نیز همچنان با این مسئله درگیرند.
شهرداری تبریز طی سه سال اخیر و در کنار دیگر اقدامات و برنامه های عمرانی خود، طرح بازیافت این مناطق را نیز در دستور کار گذاشته است؛ بافت مرکزی شهر که به عنوان قلب تپنده تبریز و قطب اقتصادی شهر عمل می کند، میدان ساعت و برخی از قسمتهای بلوک درب باغمیشه شامل این طرح شده است.
پس از اجرا و تکمیل خط یک متروی شهری تبریز، یکی از ایستگاه های آن در میدان ساعت احداث شد؛ درست در همان نقطه ای که پمپ بنزین و گاراژی بنام اطلس قرار داشت؛ فرسودگی بافت در این قسمت و ایجاد مشکلات ترافیکی شدید به واسطه وجود پمپ بنزین، از دلایل تغییر بافت این نقطه از میدان ساعت بود.
بر همین اساس شهرداری منطقه ۸، پس از احداث ایستگاه مترو در این محل پروژهایی با همان نام گاراژ قدیمی و با نمایی هماهنگ با معماری سنتی منطقه و بافت تاریخی تبریز برای اجرا در ضلع شمال شرقی میدان ساعت در نظر گرفته است؛ این پروژه در وسعت ۵۰۰۰ مترمربع و در سه طبقه سازه ای، یک طبقه پارکینگ و دو طبقه رفاهی در حال احداث است. اعتباردرنظرگرفته شده برای این پروژه ۲۵۰ میلیارد تومان و اجرای آن در مرحله شمع کوبی است.
منیری فر شهرداری این منطقه با بیان اینکه چنین پروژه ای می تواند سیمای شهری در میدان ساعت را دگرگون کند و فضایی تازه در حوالی ایستگاه مترو برای گردشگران و مسافران ایجاد نماید، تصریح کرد: بافت های فرسوده در حوزه استحفاظی این شهرداری از جمله طرح باروی تبریز و طرح بازآفرینی شهری راسته کوچه توسط این منطقه اجرا می شود.
همه نقاط جهان درعین حالی که به حفظ تاریخ و فرهنگ خویش توجه دارند، اما بازآفرینی شهری در نقاطی که موجب آسیب های اجتماعی و اقتصادی می شود، جزو اقدامات ضروری محسوب می شود. معضل ترافیک و بسیاری معضلات از این دست، مسلما در سایه چنین طرح هایی برطرف می شود؛ با این حال جای آن دارد که بگوییم مشارکت، همکاری، تعامل و همراهی شهروندان در این امر مهمترین جایگاه را دارد و خوشبختانه شهرداری تبریز توانسته در این راه از همراهی شهروندان خود بهره مند شود.
نظرات