نوسازی بافت های فرسوده؛ گامی درجهت جبران کمبود مسکن

• سه شنبه 16 آبان 1391
• 0 نظر

نوسازی بافت های فرسوده؛ گامی درجهت جبران کمبود مسکن

وجود بیش از هزاران هکتار بافت فرسوده ، مناطق حاشیه ای در شهرها و جمعیت فوق العاده زیاد حاشیه نشین از جمله مسایل مبتلابه کشور طی پنج دهه اخیر بوده است.
هم اکنون ۷۲ هزار هکتار بافت فرسوده در۴۷۱ شهر کشور شناسایی شده که طبق قانون برنامه پنجم توسعه، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها باید با اعمال سیاست های تشویقی زمینه مشارکت مردم و سرمایه گذاران بخش خصوصی را جهت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری فراهم آورد.

به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) در کشور ما همانند بسیاری از کشورهای جهان، روند توسعه ناهمگون و شتابزده شهرها، گسترش بافت های فرسوده شهری و افزایش جمعیت سکونتگاه های غیررسمی به عنوان مشکلات اصلی در زمینه های معماری و شهرسازی به شمار می آید.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، دفترنظارت و تهیه طرحهای شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران با کمک اداره کل راه و شهرسازی استانها و مشاوران بر مبنای سه شاخص مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران محدوده ها را شناسایی می کند و پس از این اقدام، مناطق شناسایی شده و در کمیسیون های ماده پنج مطرح می شود.

تاکنون طرح های مطالعاتی بهسازی و نوسازی ۳۶ هزار و ۹۱۳ هکتار بافت فرسوده شهری در ۱۱۱ شهر تهیه و در کمیسیون های ماده پنج استان مصوب شده و یا در حال تصویب است.

همچنین طرح بهسازی ۱۵ هزار و ۳۲۵ هکتار از بافت فرسوده در ۹۹ شهر در دست تهیه است که طبق برنامه اجرایی، سال جاری تشریفات انتخاب مشاور جهت تهیه طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده در ۲۶ شهر صورت گرفته و قراردادهای مربوطه در حال انعقاد است.

بافت فرسوده به مناطقی اطلاق می شود که عرض ۵۰ درصد معابر آن کمتر از شش مترمربع، مساحت ۵۰ درصد پلاک ها کمتر از ۲۰۰ مترمربع (ریزدانگی) و همچنین ۵۰ درصد ساختمانها ناپایدار باشد. براساس آمارهای دریافتی ۳۰ درصد جمعیت شهری کشور در این بافت های فرسوده شهری سکونت دارند.

بدین ترتیب طرح های مطالعاتی برای بهسازی و نوسازی این بافت ها تهیه می شود که روشهایی مانند تجمیع و تعریض معابر را در بر می گیرد. به عبارت دیگر ساخت و سازها استاندارد و بر مبنای مقررات ملی ساختمان انجام می شود و در نتیجه عمر آنها افزایش می یابد. همچنین به ازای تخریب هر واحد ۳٫۲ واحد جدید نیز ایجاد می شود که در اشتغال پایدار، توسعه منطقه و ارایه خدمات در مواقع بروز بحران نقش بسزایی خواهد داشت.

بررسی ها نشان می دهد تا پیش از سال ۸۴ نوسازی کمتر از هزار هکتار از محدوده های بافت فرسوده انجام شده است و این مسئله کمتر مورد توجه قرار گرفت. اما طی برنامه چهارم توسعه، حدود ۵ هزار و ۹۰۰ هکتار از بافت های فرسوده بهسازی و احیا شد و طی سال گذشته که همزمان با آغاز سال اول برنامه پنجم بود یکهزار و ۴۰۰ هکتار بافت فرسوده نوسازی شد اما برای رسیدن به آنچه قانون گذار تعیین کرده باید سالانه ۱۰ درصد معادل شش هزار و ۵۰۰ هکتار نوسازی شوند.

به ازای نوسازی هر هکتار ۶۸ واحد ایجاد می شود که به عبارتی سالانه باید ۴۰۰ تا ۴۲۰ هزار واحد در این محدوده ها ساخته شود اما در ماده ۱۷۱ قانون برنامه پنجم ذکر نشده که دولت باید بسازد بلکه در این بند از قانون آمده که وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها مکلفند به گونه ای سیاست های راهبردی خود را پیش ببرند که با مشارکت بخش خصوصی و مردم و متولیان بافت فرسوده، سالانه ۱۰ درصد از بافت های فرسوده بهسازی شود.

اکنون شهرداری ها با تخفیف حداقل ۵۰ درصدی پروانه صادر می کنند و دولت نیز تسهیلات بدون سپرده پرداخت می کند و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز بسترسازی کرده و زمینه را برای نوسازی بافت توسط مردم آماده می کند.

از جمله اقدامات انجام شده برای اصلاح بافت های فرسوده شهری، اعطای تسهیلات، تخفیف عوارض شهرداری و سایر امتیازات پیش بینی شده در قوانین مربوطه است.

در این خصوص مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران با بیان اینکه ۳۵ هزار و ۸۰۷ واحد مسکونی فرسوده در کل کشور امسال برای در یافت تسهیلات به بانک های عامل معرفی شدند، گفت: از این تعداد ۱۴ هزار و ۴۰۰ واحد مسکونی فرسوده متعلق به شهر تهران است که مشمول اخذ تسهیلات از بانک ها شدند. در سال جاری نیز به میزان ۲۷ هزار و ۹۰۷ واحد مسکونی، تسهیلات نوسازی به متقاضیان پرداخت شده که از این تعداد ۱۰ هزار و ۲۶۰ واحد مربوط به استان تهران است.

ˈمجید کیان پورˈ نوسازی بافت های فرسوده در شهر تهران را از افزایش ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته دانست و اظهار داشت: در سال گذشته بیش از ۵۰ درصد از میزان تسهیلات بافت های فرسوده به شهر تهران اختصاص داده شده بود.

وی افزود: امسال ۸۰ هزار واحد مسکونی پرداخت تسهیلات بافت های فرسوده خواهیم داشت که ۵۰ هزار واحد آن از خط اعتبای مسکن مهر و ۳۰ هزار واحد آن از خط اعتباری داخل بانک ها تامین می شود.

کیان پور در خصوص نوسازی بافت فرسوده کلانشهر تهران از اجرای پروژه ۴۲۰ واحد کلید به کلید در محله سیروس تهران خبر داد و اظهار داشت: تاکنون ۸۰ درصد از تملک واحدهای فرسوده این پروژه انجام شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه مرحله نخست این طرح در مراحل پایانی قرار دارد، گفت: هم اکنون حدود ۲۳۲ واحد دیگر در محله سیروس تهران در راستای اجرای طرح کلید به کلید در حال ساخت و ساز است. براساس این طرح ملک متقاضیان کارشناسی و پس از تعیین قیمت یک آپارتمان در طرح جدید به آنها تحویل داده می شود.

مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران افزود : ما به دنبال این هستیم تا بخش زیادی از متقاضیان ساکن در بافت فرسوده که تمایل به جابجایی محله خود ندارند و یا اینکه قادر به ساخت و ساز با کیفیت مناسب نیستند، در این طرح صاحب آپارتمان نوساز شوند ضمن اینکه انبوه سازان، بخش خصوصی، شرکت های ساختمانی و سرمایه گذاران ارزش بافت های فرسوده را شناسایی کردند و سرمایه گذاری خود را در این بخش افزایش دادند.

مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به میزان تسهیلات اختصاص داده شده برای نوسازی بافت های فرسوده اشاره کرد و گفت: ۱۰۰ هزار واحد از منابع داخلی بانک‌ها و ۱۰۰ هزار دیگر هم از محل منابع مسکن مهر تسهیلات نوسازی اختصاص یافته است . نرخ سود تسهیلات در قالب مسکن مهر پرداخت خود مالکی به ترتیب ۹ درصد، ۷ درصد و ۴ درصد برای شهر تهران، مراکز استانها و سایر شهرها است که این تسهیلات به افراد واجد شرایط ( دارای فرم (ج) سبز و سرپرست خانوار) پرداخت خواهد شد.

به گفته وی، میزان نرخ سود تسهیلات در بافتهای فرسوده در دوران مشارکت معادل۲۰ درصد و در زمان فروش اقساطی ۱۵درصد است.

کیان پور سپس تصریح کرد: برای هر واحد در بافت فرسوده ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان تسهیلات نوسازی توسط بانک های عامل پرداخت می شود که ۲۰ میلیون برای روش صنعتی، ۲۲ میلیون تومان برای نیمه صنعتی و ۲۵ میلیون تومان برای تمام صنعتی است.

مشکل عمده در بحث نوسازی و احیای بافت های فرسوده که در بسیاری از شهرها وجود دارد، ˈسندˈ است که مردم به لحاظ نداشتن سند و قولنامه‌ای بودن املاک خود نمی‌توانند پروانه دریافت کرده و از مزایای آن استفاده کنند.

در همین راستا، قانون برای حمایت از این مشکل در ماده ۹ هیات اختلاف، نمایندگانی را از اداره راه و شهرسازی، ثبت اسناد و املاک و یک قاضی قرار داده است که مردم با مراجعه به این هیئت‌ها می‌توانند مشکل خود را مرتفع کنند.

گرچه بافت های فرسوده مسئله جدیدی در مباحث شهرسازی نیست اما در سالهای اخیر دولت عزم خود را برای بهسازی و نوسازی این مناطق به صورت جدی جزم کرده تا علاوه بر ارتقای خدمات و کیفیت زندگی در این مناطق بتواند معضل کمبود مسکن را جبران کند.

نهضت بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، به مفهوم یک خیزش عمومی برای نوسازی واحدها و محلات فرسوده شهری است و راه حل اساسی تسریع در نوسازی بافت های فرسوده شهری، ایجاد انگیزه مؤثر برای مشارکت ساکنین، مالکین و صاحبان املاک و حقوق در این بافت ها، آن هم با یکدیگر ( نه با دولت) است و دولت و شهرداری ها باید این بستر را فراهم کنند.