پلی که میان وعده ها معلق است

پلی که میان وعده ها معلق است

www.BanaNews.irوضعیت کنونی پل شاپوری یا پل شکسته خرم آباد حکایت بی پناهی میراث تاریخی این دیار است به طوریکه ساماندهی حریم این بنای تاریخی سالهاست در میان وعده ها معلق باقی مانده است.

به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) استان لرستان با موقعیت استراتژیک خود همواره در طول تاریخ به عنوان یکی از مهم ترین گذرگاه های شمال به جنوب کشور مطرح بوده به طوریکه این استان در دوره مادها، هخامنشی، ساسانی و اسلامی در مسیر هگمتانه ـ شوش در موقعیت ویژه ای قرار داشته و پل کشکان نیز در ۵۰ کیلومتری جنوب خرم آباد در این مسیر احداث شده است.

پل های گاومیشان، شاپوری، پل آجری، پلدختر، کلهر، کشکان و شکسته از جمله پلهای تاریخی لرستان هستند که بیش از هزار و ۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارند و از معماری و هنر پل سازی منحصربه فردی برخوردارند.

تعداد زیادی از این پلهای حیرت انگیز با طول بیش از ۲۰۰ متر و چشمه طاق هایی به طول بیش از ۳۰ متر جلوه هایی از فناوری و معماری پیشینیان خردمند این دیار را به نمایش گذارده اند.

این در حالیست که کارشناسان امر معتقدند که پلهای تاریخی لرستان در جهان دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند به طوریکه در مورد پل کشکان که دارای ارتفاعی به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است کارشناسان می گویند که ویژگی های منحصر به فرد این پل مانند مساحت پایه ها و ارتفاع آن در هیچ پل تاریخی در دنیا وجود ندارد.

همچنین اثر تاریخی "پل شکسته" لرستان متعلق به دوره ساسانی بود و تنها پلی در دنیاست که تماما از سنگ ساخته شده است و یا پل گاومیشان بزرگترین دهنه پلهای تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است.

به هر روی این ویژگیهای ممتاز از پلهای تاریخی لرستان آثاری جهانی ساخته است، آثاری که این روزها در سایه بی توجهی ها در حال نابودی هستند.

۵ چشمه طاق به جای مانده از پلی باشکوه

و اما در میان پلهای تاریخی لرستان پل شکسته یا پل شاپوری که نمادی از معماری غنی ایرانی در دوره ساسانی است به دلیل بی توجهی های متولیان امر در مهجوریت به سر می برد به طوریکه ساماندهی این اثر تاریخی و آزادسازی حریم آن باید مورد توجه قرار گیرد.

 

پل شکسته (شاپوری) در زمان شاپور اول ساسانی همزمان با ساخت قلعه فلک الافلاک در یک کیلومتری جنوب قلعه در شهر خرم آباد ساخته شد. این پل که بیش از ۳۳۰ متر طول دارد از بزرگترین پلهای سنگی ایران است که برای عبور کاروانیان و سپاهیان ایرانی از شوش به سمت هگمتانه احداث شد.

پل شکسته یا پل شاپوری که در گویش لری به آن "طاقِ پیل اِشکِسَه" گفته می شود، بدون شک یکی از شاهکارهای معماری لرستان است که عمر آن به دوره ساسانیان و شاپور اول ساسانی می رسد.

طاق پیل اشکسه سالیان دراز مهمترین عامل ارتباطی غرب استان لرستان (طرهان) به شرق این استان و از آنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده‌ است.

این پل بیش از ۱۹ چشمه طاق داشته که در حال حاضر فقط پنج چشمه طاق از آنها بر جای مانده ‌است. چشمه طاقهای پل به صورت جناقی ساخته شده اند و پایه‌های پل و موج شکنهای آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده‌ اند.

اگر این پل را از نزدیک ببینید، می توان مصالحی مثل قلوه سنگهای رودخانه‌ای و لاشه سنگهای چشمه، ملات گچ و ساروج را دید که در کنارهم، چنین بنای عظیمی را به وجود آورده اند. کف این پل با سنگهای بلوک قرمز سنگفرش شده که در اثر فرسایش آب زوایای خود را از دست داده اند و شکل مسطح و نرمی پیدا کرده اند.

این پل عظیم و دیدنی مربوط به دوره ساسانی و به شماره ۱۰۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اما و اگرهای تملک اراضی محدوده پل شکسته

وضعیت پل شکسته خرم آباد در حالیست که تاکنون هیچ گونه حرکتی برای ایجاد زیرساختهای لازم به منظور جذب گردشگران و علاقمندان به آثار تاریخی در محل این اثر باستانی صورت نگرفته است، موضوعی که میراث فرهنگی آن را به گردن شهرداری می اندازد و شهرداری هم خواهان تعیین حریم این اثر است که این امر نیز با اما و اگرهای متعددی روبه رو است.

در حالی شهردار مرکز استان از آمادگی شهرداری برای ساماندهی محوطه باستانی پل شکسته و ایجاد مجتمع تفریحی فرهنگی خبر می دهد که این وعده ها در زمان شهردارهای قبلی خرم آباد نیز داده شده و مسکوت باقی مانده بود.

هرمز نصیری با اشاره به اینکه اراضی این محدوده باستانی در تملک شخصی است، گفت: هرچند که پل تاریخی شاپوری در خارج از محدوده خدماتی شهرداری است اما در صورتیکه اراضی این محوطه باستانی از سوی میراث فرهنگی تملک شود و در محدوده خدماتی شهر خرم آباد قرار گیرد، شهرداری آمادگی دارد در اولین فرصت نسبت به ساماندهی این اثر باستانی همکاری های لازم را به عمل آورد.

این سخنان شهردار خرم آباد در حالی مطرح می شود که پیش از این سرپرست قبلی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان از همکاری شورای شهر و شهرداری خرم‌آباد برای تملک زمین‌های اطراف پل شکسته به منظور حفظ حریم این اثر تاریخی خبر داده و گفته بود که در جلساتی که در شورای شهر برگزار شده تصمیم گرفته شد تا با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان و این دو نهاد، زمین‌های اطراف پل شکسته از طریق ماده ۵ از مالکان حقیقی خریداری شود.

مقایسه اظهارات شهردار خرم آباد و سرپرست قبلی میراث فرهنگی خود حکایت از بلاتکلیفی در زمینه متولی خریداری اراضی محدوده این اثر تاریخی دارد تا سامندهی حریم پل شکسته سالها در بن بست وعده ها باقی بماند.

راه و شهرسازی پل شکسته را به حریم شهر راه بدهد!

و اما در مورد محدوده قرار گیری پل شکسته نیز تاکنون اظهارات متعددی مطرح شده به طوریکه باید برای هزینه کردن شهرداری به منظور ساماندهی این اثر ابتدا پل شکسته جزء محدوده و حریم شهری خرم آباد قرار گیرد که شهردار نیز به این موضوع اشاره کرده است.

شهردار خرم آباد با تشریح اقدامات قبلی شهرداری و ایده های ارائه شده برای تحقق این مهم، افزود: شهرداری خرم آباد از سالها پیش ایده های خود را برای مطالعه پروژه عملیات اجرایی احداث مجتمع فرهنگی، تفریحی و رفاهی شامل فضای سبز، زمین های بازی و ورزشی و فضاهای و فعالیتهای فرهنگی در محل این بنای تاریخی ارائه داده است.

نصیری ادامه داد: لذا می طلبد اداره کل راه و شهرسازی در خصوص ورود حریم پل شکسته به داخل محدوده خدماتی نظر مساعد خود را اعلام کند تا شهرداری مجوز هزینه در آن منطقه را داشته باشند.

وی با تاکید بر اهمیت رسیدگی جدی به حفظ و صیانت از این اثر باستانی گفت: در ابتدا این بنای تاریخی بیش از ۱۹چشمه طاق داشته و در صورتیکه برای صیانت از آن بیش از این تعلل کنیم ممکن است در آینده اثری از این بنای تاریخی نماند.

توپ ساماندهی حریم پل شکسته در زمین شهرداری

این بلاتکلیفی وضعیت پل تاریخی شکسته و عدم ساماندهی اطراف آن در حالیست که روند مرمت این بنای تاریخی نیز دست کمی از وضعیت حریم آن ندارد به طوریکه عملیات مرمت پل شکسته خرم آباد نیمه تمام رها شده و مسئولان امر می گویند که در این زمینه کمبود اعتبار وجود دارد.

سید قاسم قربانی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برای زیباسازی اطراف پل شکسته جلسه ای با حضور شهرداری خرم آباد برگزار شده است.

وی با بیان اینکه در این جلسه صورت جلسه ای مبنی بر همکاری شهرداری خرم آباد برای زیباسازی اطراف پل شکسته تنظیم شد عنوان کرد: در این رابطه مشکل خاصی وجود ندارد و امیدواریم که در آینده نزدیک شهرداری خرم آباد اقدام به زیباسازی اطراف این پل تاریخی اقدام کند.

کمبود اعتبار برای مرمت پل تاریخی شاپوری

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان در بخش دیگری از سخنان خود در مورد مرمت پلهای تاریخی لرستان از جمله پل شکسته نیز گفت: در سال گذشته کارهای مطلوبی در رابطه با مرمت پلهای تاریخی لرستان صورت گرفته است.

قربانی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای مرمت پلهای تاریخی لرستان مانند پلهای "پل دختر"، پل "گپ"، پل "کشکان" و پل "شکسته" بیان داشت: متاسفانه در سالجاری به دلیل کمبود اعتبار مرمت این پلهای تاریخی انجام نشده است.

وی با بیان اینکه از ابتدای سالجاری تا کنون در این زمینه اعتباری به استان تخصیص داده نشده است افزود: با توجه به تهیه طرح و برنامه مرمت پلهای تاریخی لرستان امید می رود مسئولین ملی و استانداری لرستان برای ادامه روند مرمت و احیای پلهای تاریخی استان نگاه ویژه ای داشته باشند.

در مجموع مرور سخنان مسئولان و متولیان امر حکایت از بی سر و سامانی وعده های داده شده طی چندین سال گذشته برای مرمت و ساماندهی حریم بنای تاریخی پل شاپوری دارد، میراثی که در صورت استمرار بی توجهی در قرن معاصر به تاریخ خواهد پیوست.

    نظرات