خط ۲ قطار شهری مشهد معطل اعتبارات دولتی
رشد روز افزون مهاجرت به شهرها و افزایش جمعیت شهرنشینی، ترافیک را به یکی از معضلات جدی کلان‌شهرها تبدیل کرده است، پایتخت معنوی ایران نیز با جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر و پذیرش سالانه بیش از ۲۵ میلیون زائر از این قاعده کلی مستثنی نبوده و با این معضل دست و پنجه نرم می‌کند.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) ترافیک شهر مشهد معضلی است که باعث شده مسوولان در تمام سطوح، کمر همت ببندند و به طرق مختلفی از قبیل افزایش ناوگان حمل‌ونقل عمومی، احداث پارکینگ طبقاتی، احداث تقاطع‌های غیرهمسطح و ... در رفع این معضل تلاش کنند.
اجرای پروژه قطار شهری مشهد نیز با هدف افزایش استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی و رفاه شهروندان، یکی از این راهکارهاست. بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴، شهر مشهد باید چهار خط ریلی به طول ۸۷ کیلومتر داشته باشد. مشهد به تعبیر برخی، به برکت وجود بارگاه منور رضوی، شهری فراملی است و احداث و بهره‌برداری از این خطوط ریلی باعث می‌شود زائران و مجاوران با آسایش، آرامش و ایمنی در شهر تردد کنند؛ از این رو پروژه قطار شهری که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های پایتخت معنوی ایران است، در سطح پروژه‌های ملی قرار می‌گیرد اما متاسفانه خط دو آن به دلیل عدم تخصیص اعتبارات دولتی حدود دو سال از برنامه زمان‌بندی عقب است.
طول مسیر خط دو قطار شهری، ۱۴ کیلومتر بوده و شامل ۱۲ ایستگاه است که حد فاصل بلوار طبرسی شمالی تا رضاشهر و اراضی زکریا را طی می‌کند. عملیات اجرایی پروژه خط دو قطار شهری از سه سال پیش آغاز شده و مجری این طرح قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاست.
برای آگاهی از دلایل پیشرفت کند این پروژه بزرگ به سراغ جواد حمیدزاده، سخنگوی شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد می‌رویم.
تخصیص تنها ۱۵ میلیارد تومان از اعتبارات دولتی به پروژه در سال گذشته
وی می‌گوید: سال گذشته، تنها ۱۵ میلیارد تومان از ۱۳۰ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی‌شده دولت برای پروژه خط دو قطار شهری مشهد به این پروژه تخصیص یافت.
حمیدزاده به کمک ۱۳۲ میلیارد تومانی شهرداری مشهد به این پروژه در سال گذشته اشاره می‌کند و می‌افزاید: شهرداری تاکنون ۱۵۴ میلیارد تومان به پروژه خط دو قطار شهری کمک کرده و همین امر باعث ادامه عملیات اجرایی پروژه و عدم توقف آن شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: به دلیل عدم تخصیص اعتبارات دولتی، اکنون با گذشت سه سال از آغاز عملیات اجرایی پروژه خط دو قطار شهری، تنها شاهد ۱۶ درصد رشد فیزیکی هستیم که این امر نگران‌کننده است.
سخنگوی شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد ادامه می‌دهد: عملیات اجرایی پروژه خط دو قطار شهری در ایستگاه‌ها کمتر شده است با این حال عملیات حفاری با دستگاه‌های تی. بی. ام ادامه دارد و همچنین عملیات اجرایی تونل‌هایی که در مسیر حفاری دستگاه‌ها قرار دارند، در حال انجام است.
وی به نارضایتی شهروندان از مسدود شدن خیابان‌های اصلی به مدت چند سال و سرگردانی در تقاطع‌ها و محل‌های احداث ایستگاه‌های خط دو اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه به دلیل کمبود بودجه مجبور شدیم برخلاف نارضایتی شهروندان عملیات اجرایی را در ایستگاه‌ها متوقف کنیم و تنها راه رهایی از وضعیت موجود این است که دولت اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای این پروژه را پرداخت کند.
۴۰ درصد از برنامه زمان‌بندی عقب هستیم بهره‌برداری از پروژه تا سال ۹۴ به شرط تامین اعتبارات
سخنگوی شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد اظهار می‌کند: به دلیل عدم تخصیص اعتبارات، دو سال و به بیان دیگر ۴۰ درصد از برنامه زمان‌بندی عقب هستیم با این حال یک سال از این عقب‌ماندگی در صورت تامین اعتبارات قابل جبران خواهد بود به عبارت دیگر در صورت تامین بودجه می‌توانیم خط دو قطار شهری را که زمان بهره‌برداری از آن با احتساب دو سال عقب‌ماندگی در سال ۹۵ خواهد بود، تا سال ۹۴ به بهره‌برداری برسانیم.
وی با تاکید بر اینکه صرف هزینه در پروژه قطار شهری مشهد، به نوعی سرمایه‌گذاری است، می‌افزاید: تقاضای ما از دولت این است که بودجه‌های پیش‌بینی‌شده برای این پروژه ملی را پرداخت کند تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌ها را جبران کنیم.
عدم تخصیص اعتبارات دولتی تنها یکی از دلایل کندی پیشرفت پروژه است
نظر مهندس عباس شیرمحمدی، رییس شورای شهر مشهد را نیز در مورد این پروژه بزرگ جویا شدیم. به اعتقاد وی عدم تخصیص به موقع اعتبارات دولتی تنها یکی از دلایل پیشرفت کند این پروژه است.
وی حفاری با دستگاه‌های تی. بی. ام را مهم‌ترین بخش پروژه می‌داند و می‌گوید: متاسفانه نه تنها این دستگاه‌ها طبق زمان‌بندی انجام‌شده در اختیار پروژه قرار نگرفت بلکه سایر تجهیزات جانبی از قبیل نوار نقاله و ... نیز با تاخیر وارد پروژه شد که این مسائل نیز از سرعت حفاری‌ها کاست.
شیرمحمدی با تاکید بر اهمیت منابع مالی در پروژه خط دو قطار شهری مشهد می‌افزاید: کمک‌های مالی پیش‌بینی‌شده دولت برای این پروژه کاملا محقق نشد که همین امر باری را بر دوش شهرداری مشهد گذاشت.
تاخیر در روند عملیات اجرایی، مبلغ پروژه را افزایش می‌دهد
رییس شورای شهر تصریح می‌کند: تاخیر در روند عملیات اجرایی این پروژه ممکن است باعث افزایش مبلغ پروژه شود و علیرغم کمک‌های مالی شهرداری، باز هم پیشرفت فیزیکی آن مطلوب نیست.
وی خاطرنشان می‌کند: دولت موظف است ۵۰ درصد اعتبارات سالانه پروژه را تامین کند و ۵۰ درصد باقی‌مانده نیز توسط شهرداری تامین خواهد شد اما در سال ۹۱ به دلیل مشکلات اقتصادی موجود دولت نتوانست این مبلغ را اختصاص دهد که این مساله عمومیت دارد و مختص این پروژه نیست چرا که در این سال تنها ۳۹ درصد از اعتبارات دولتی پیش‌بینی‌شده به پروژه‌های استان خراسان رضوی پرداخت شد.
شیرمحمدی با بیان اینکه قرار بود کل هزینه قطار شهری مشهد ظرف پنج سال محقق شود، می‌افزاید: اگر ردیف اعتباری اختصاص یافته متناسب با این دوره پنج ساله نباشد در صورت تخصیص و پرداخت هم، به نوعی عدم پرداخت تلقی می‌شود چراکه متناسب با این دوره پنج ساله نیست.
وی اظهار می‌کند: با توجه به اهمیت بحث حمل و نقل عمومی در کلان شهرها به ویژه مشهد، باید ردیف‌های اعتباری خاصی متناسب با نیاز این کلان‌شهرها در مجلس شورای اسلامی در نظر گرفته شود.
پیشرفت فیزیکی ۱۶ درصدی خط دو قطار شهری قابل توجیه نیست
اگرچه مسوولان شرکت قطار شهری عدم تخصیص اعتبارات دولتی را دلیل کندی روند پیشرفت فیزیکی خط دو قطار شهری می‌دانند اما مسوولان استانی بر این باورند که اهمال پیمانکار این پروژه دلیل اصلی روند کند پیشرفت آن است. سری به محمدحسن واحدی، معاون امور هماهنگی استانداری خراسان رضوی زدیم و از او در مورد علت پیشرفت اندک پروژه خط دو قطار شهری مشهد پس از سه سال پرسیدیم.
واحدی می‌گوید: در سال‌های ۸۹ و ۹۰ حدود ۸۰ درصد از اعتبارات دولتی پیش‌بینی‌شده به پروژه خط دو قطار شهری مشهد اختصاص یافت و تنها در سال ۹۱ به دلیل مشکلات اقتصادی موجود، ۲۰ میلیارد تومان از ۱۳۰ میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده توسط دولت پرداخت شد که شهرداری مشهد این کمبود بودجه را جبران کرد.
وی با بیان اینکه عدم تخصیص اعتبارات دولتی به پروژه‌ها مبحثی است که با توجه به مشکلات اقتصادی موجود در سال ۹۱ در کل کشور عمومیت دارد، می‌افزاید: در سال ۹۱ به پروژه‌های استانی نیز تنها حدود ۴۰ درصد اعتبارات استانی پرداخت شد با این حال استانداری خراسان رضوی در حال پیگیری این مساله است.
واحدی ادامه می‌دهد: پروژه خط دو قطار شهری مشهد، پروژه‌ای ۸۰۰ میلیارد تومانی است که بخشی از تاخیر آن متوجه پیمانکار پروژه است و نمی‌توان تنها دولت و عدم تخصیص اعتبارات دولتی را در پیشرفت کند آن مقصر دانست زیرا تاکنون ۵۶ درصد از مجموع یک هزار و ۵۳ میلیارد تومانی را که برای خطوط یک، دو و سه قطار شهری مشهد هزینه شده، دولت پرداخت کرده و ۴۴ درصد باقی‌مانده سهم شهرداری است.
وی با تاکید بر اینکه شهرداری مشهد تاکنون حدود ۱۵۰ میلیارد تومان به خط دو قطار شهری مشهد اختصاص داده است، خاطرنشان می‌کند: بعد از سه سال از عقد قرارداد با پیمانکار، پیشرفت ۱۶ درصدی برای این پروژه بزرگ قابل توجیه نیست و علت تاخیر و کندی پیشرفت فیزیکی باید بررسی شود.
مدیر هماهنگی امور استانداری خراسان رضوی اظهار می‌کند: پیمانکار پروژه خط دو قطار شهری باید در مدیریت اجرایی خود تجدید نظر کرده و اقدامی برای جبران تاخیرها انجام دهد.
وی می‌گوید: روش اجرای پروژه، EPC است به این معنا که طراحی، تدارکات و اجرا به عهده پیمانکار بوده و کارفرما نیز به عنوان یک مشاور مادر نظارت می‌کند.
واحدی در خصوص اقدامات استانداری برای جلوگیری از توقف این پروژه می‌گوید: پیگیری مباحث مربوط به عرضه اوراق مشارکت، استفاده از تسهیلات بانک توسعه اسلامی و ... از اقداماتی است که استانداری خراسان رضوی در حال انجام است تا مانع از توقف این پروژه بزرگ شود.
وی در خاتمه با اشاره به اقدامات نمایندگان مشهد در مجلس شورای اسلامی در خصوص تخصیص اعتبارات دولتی به پروژه، می‌افزاید: از نمایندگان مجلس می‌خواهیم در بودجه سال ۹۲ توجه ویژه‌ای به تخصیص حداکثر اعتبار به این پروژه داشته باشند.
به گفته مسوولان قطار شهری این پروژه حدود دو سال از برنامه زمان‌بندی عقب است و با این اوصاف دنبال مقصر بودن یا در جستجوی دلیل این تاخیر بودن نه تنها دردی را دوا نمی‌کند بلکه ممکن است سبب تاخیر بیش از پیش این پروژه بزرگ شود به همین دلیل از مسوولان مربوطه انتظار می‌رود به دنبال راهکاری برای تسریع در روند عملیات اجرایی آن باشند.
نظرات