ورود تعداد زیادی گردشگر بناهای میدان نقش جهان را تهدید میکند
پشت اسکناسهای دوهزار تومانی تصویر میدانی است که بهعنوان دومین میدان بزرگ جهان شناخته میشود. میدانی که بهدلیل شاخصهای منحصربهفردی که در معماری آن وجود دارد، ۳۱ سال پیش بهعنوان یکی از آثار میراث جهانی ایران ثبت شد.
هنرمندان اصفهانی در ساخت میدان نقش جهان فلسفه و تفکر مردمگرایانهی ایرانی، یعنی زندگی بر مبنای اجتماع را به جهان عرضه کردهاند. اگر بپذیریم که جهان بر چهار ستون اصلی علم، سیاست، مذهب و اقتصاد استوار است، هنرمندان عصر صفوی با ساختن عمارت عالیقاپو، بازار قیصریه، مسجدجامع عباسی و مسجد شیخ لطفالله بهعنوان سمبلهایی از سیاست، اقتصاد، مذهب و علم، جهان را در قالب میدانی زیبا و باشکوه به نام میدان نقش جهان تصویر کردهاند. میدانی که اکنون بهعنوان یکی از اصلیترین جاذبههای گردشگری کشور مطرح و نماد و سمبل گردشگری اصفهان است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) به نقل از ایسنا، میدان نقش جهان برخلاف آنچه در دیگر نقاط جهان معمول و مرسوم است، بهعنوان یک اثری جهانی و شاخص گردشگری در شهر اصفهان، روزگار خوشی را سپری نمیکند.
تعداد گردشگران ورودی به یک اثر تاریخی باید متناسب با فضا و ظرفیت گردشگری آن بنا تعریف شود تا گردشگر از بازدیدش رضایت داشته باشد و مباحث مربوط به حفاظت و حراست از بنا رعایت شود. این درحالی است که بهدلیل نبود برنامهریزی کلان در حوزهی گردشگری در شهری مانند اصفهان که آثار متعدد تاریخی دارد و بهدلیل معرفی نشدن دیگر بناهای شاخص این استان در روزهای پیک ورود گردشگران به شهر، بخش قابل توجهی از گردشگران به سمت میدان نقش جهان هدایت میشوند، بدون اینکه برای این تعداد گردشگر امکانات مناسب خدماتی، رفاهی و تفریحی بیشبینی شده باشد.
در اینباره، یک کارشناس ارشد رشتهی جغرافیا و برنامهریزی توریسم معتقد است: تناسب ورود گردشگر با فضا و ظرفیت گردشگری دست کم در میدان نقش جهان به هیچ وجه رعایت نشده و ورود بیش از ظرفیت گردشگر به میدان نقش جهان، بناهای تاریخی قرارگرفته در آن را با تهدیدهای جدی روبهرو کرده است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) ،فرخ میرشاهزاده در گفتوگو با خبرنگار ایسنا در اصفهان، اظهار کرد: این غیرمنطقی است که بنایی را بهعنوان یک اثر شاخص معرفی کنیم، اما بازدید گردشگر از آن محدودیت زمان داشته باشد. اتفاقی که اکنون در میدان نقش جهان شاهد آن هستیم. علاوه بر اینکه ساعتی خاص در طول روز بهدلیل برگزاری نماز، گردشگران نمیتوانند مسجد را ببینند، حتا ورود گردشگر بهدلیل برگزاری برخی مناسبتهای ملی و مذهبی در میدان نقش جهان با محدودیت مواجه است.
او ادامه داد: در حالی که ساخت بناهایی مانند مصلا با کاربریهای جدید میتواند بخش قابل توجهی از بار تحمیلی بر میدان نقش جهان را بهدلیل برگزاری مناسبتهای گوناگون کم کند و همچنان حیات اجتماعی این میدان حفظ شود.
میرشاهزاده با بیان اینکه برای حفظ هویت جهانی یک اثر تاریخی ارائهی اطلاعات جامع و کامل دربارهی آن بنا به گردشگر از جمله مسائل ضروری است، گفت: از نگاه روانشناختی گردشگری، انسان در هر موضوع جدیدی بهدنبال نشانههای تازه میگردد. بنابراین باید در هر بنای تاریخی علاوه بر افرادی که بهعنوان راهنما به مردم اطلاعات میدهند، بروشور و کتابچه نیز به گردشگران داده شود.
وی معتقد است: بیشتر راهنماها دانش کافی برای معرفی بنا به گردشگران ندارند و آن گروه از راهنمایان که اطلاعات خوبی در این زمینه دارند، بهدلیل نبود برنامهریزی و نظارت بر این حوزه، به ارائهی اطلاعات تمایل ندارند. در حالی که یکی از اصول در صنعت گردشگری، توضیح و معرفی کامل محصول به مخاطب است. موضوعی که برنامهریزان و مدیران گردشگری در ایران بهراحتی از کنار آن میگذرند.
این کارشناس توریسم اضافه کرد: دیدگاه گردشگری نسبت به اثری که بهعنوان اثری شاخص مطرح میشود، توسعهی اقتصادی است. از این مرحله به بعد باید ارائهی خدمات رفاهی و تفریحی به گردشگران متناسب با موقعیت مکانی اثر مورد توجه قرار گیرد. بهعنوان نمونه، ایجاد سرویس بهداشتی مناسب یکی از ابتداییترین خدماتی است که باید به گردشگر ارائه شود. در حالی که سرویسهای بهداشتی موجود در میدان نقش جهان به سرویسهای بهداشتی واقع در مسجد امام محدود است که استفاده از آن برای بسیاری از گردشگران ممکن نیست.
شاید دلیل مشکلات یادشده نبود متولی مشخص برای سامان دادن به گردشگری میدان نقش جهان باشد و وجود چند متولی سبب بروز ناهماهنگی بیشتر در میدان شده است. اصولیترین کار این است که متولی اجرایی یک فضا، سیاستگذار اجرایی آن نیز باشد، موضوعی که در مدیریت میدان نقش جهان وجود ندارد. همین امر سبب شده است گردشگران در بازدید از این اثر جهانی، دچار تردیدهای فراوان شوند. بهعنوان مثال، در حالی که گردشگران برای دیدن موزه باید در خیابانهای حاشیهی میدان نقش جهان از اتوبوس پیاده شوند و بخشی از مسیر را پیاده طی کنند، در بیشتر مواقع بهدلیل تردد وسایل نقلیه در میدان، شاهد ترافیک سنگین هستند. اگر میدان نقش جهان را بهعنوان یک اثر شاخص گردشگری پذیرفتهایم، باید خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات خاص حریم این اثر تاریخی نیز بدانیم.
یکی دیگر از مشکلات میدان نقش جهان، محروم کردن گردشگران از بازدیدهای شبانه از این میدان ثبتشده در فهرست میراث جهانی است. میدان نقش جهان در دنیا بهعنوان یک اثر تاریخی تداعیکنندهی نام ایران است و این شاخص بودن سبب شده تا اتفاقهای مربوط به این میدان تاریخی مانند مشکلات ناشی از ارتفاع برج جهاننما و مخدوش شدن حریم منظری میدان، در سطح جهانی مطرح شود. بهدلیل همین حساسیت، مسؤولان استان و کشور باید بیش از گذشته به این گنجینهی ملی توجه داشته باشند.
نظرات