کاخ صاحبقرانیه

کاخ صاحبقرانیه کاخ محل زندگی ناصرالدین‌شاه قاجار و دفتر مخصوص محمدرضا شاه پهلوی بود.

ناصرالدین شاه در سال ۱۲۲۹ ه. ش. دستور داد قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام، تالار آینه و ۵۰-۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و یک ایوان برای زنان حرمسرایش بسازند. در زمان ناصرالدین شاه هر سی سال یک قرن در نظر گرفته می‌شد و او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را «کاخ صاحبقرانیه» نام نهاد.

تالار آینه (جهان‌نما) با تابلوهای نقاشی گران بها و اشیاء بسیار نفیس تزیین شدند. آینه کاری‌های تالار اصلی آن در زمان ناصرالدین شاه آغاز شد و در زمان مظفرالدین‌شاه قاجار به پایان رسید. تالار آینه دارای چهار اتاق است: اتاق منشی دفتر شاه (آخرین منشی دفتر شاه هرمز قریب بود)، اتاق هدایا، اتاق دندانپزشکی و سرویس بهداشتی.

طبقه زیرین این کاخ حوض خانه نام دارد که در زمان ناصرالدین شاه، ورودی حرمسرایش بوده و در کنار صاحبقرانیه ساختمانی با ۴۰ اتاق قرار داشته که حرمسرای شاه بوده که آن ساختمان به دستور رضا شاه پهلوی تخریب شد. حوض خانه در زمان محمدرضاشاه به محل برگزاری جشن‌های غیررسمی پهلوی تبدیل شد. حوض در وسط بنا قرار دارد و اطراف آن را مبلمان فراگرفته است. یک جار و چند تابلوی نقاشی، از جمله تابلوی حوضخانه صاحبقرانیه اثر کمال‌الملک در این فضا به چشم می‌خورد. سقفهای چوبی منقوش این بخش، متعلق به قرن ۱۳ هـ. ش. بوده و از شیراز آورده شدند. حوضخانه به لحاظ معماری و تزئیناتی چون گچ‌بری ها، ارسیهای فاخر و آثار موجود در آن، بعد از تالار آیینه از زیباترین بخشهای کاخ است.

پس از ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد. فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید.

{jathumbnail off}