معماری و شهرسازی ایران به روایت شاهنامۀ فردوسی
معماری، هنر و فن خلق فضا برای انجام فعالیتهای انسانی است و شکل گیری هر فضایی در معماری از عوامل گوناگون و متعددی تأثیر پذیرفته است. آنچه با عنوان فرهنگ معماری نامیده میشود، پدیده و خصوصیتی است که ضمن آنکه به شکلی مستقل به لحاظ فنی قابل طرح، مطالعه و معرفی است، اما وجود آن از عوامل متعدد شکل دهنده به فضای معماری ناشی شده و به همین سبب ریشه در تاریخ یک سرزمین دارد و کمابیش در طی تاریخ معماری آن سرزمین به گونه ای خاص تجلی یافته است. به گزارش بنانیوز(BanaNews.ir)؛ بررسی خصوصیات معماری پیش از اسلام، افزون بر آنکه برای شناخت فرهنگ و هنر آن دوران ضروری است، برای آگاهی دقیقتر و بهتر از معماری ایران در دوران اسلامی نیز لازم و ضروری است، زیرا بدون آگاهی از آن دوره نمیتوان روند شکل گیری عناصر و پدیده های معماری ایرانی را به درستی مورد بررسی قرار داد. در طبقه بندی کلی، منابع معماری ایرانی را میتوان به دو گروه تقسیم کرد: نخست، بناها و آثار برجای مانده، دوم متون ادبی، تاریخی و سفرنامه ها. متنهای باقیمانده از دوران پیش از اسلام شامل برخی کتابهای مذهبی و تاریخی و نیز کتیبه هایی میشود که برروی بعضی از آثار برجای مانده است. شاهنامه فردوسی یکی از آثار ادبی گرانبهایی است که بر اساس کتابها و متنهای موجود در قرن چهارم هجری دربارۀ تاریخ و فرهنگ دوران پیش از اسلام ، استوار شده است. شاید بتوان این اثر ادبی و هنری را به لحاظ سادگی و گویایی متن آن و همچنین از این جنبه که تقریباً طی دورهای هزار ساله بسیاری از مردم سرزمین ما کمابیش با آن آشنایی دارند، اثری خاص، و گنجینه و شاهکاری ملی به شمار آورد که اطلاعات بسیار ارزشمند و سودمندی دربارۀ تاریخ و فرهنگ ایران پیش از اسلام در آن نهفته است. اطلاعات موجود در شاهنامه فردوسی دربارۀ معماری و شهرسازی دوران پیش از اسلام شامل: واژه های معماری و شهرسازی و تعریف آنها، برخی خصوصیات معماری ایران، فضاهای معماری و شهری و نحوۀ استفاده از برخی فضاها، نحوۀ شکل گیری شهرها و برخی از انواع بخشها، عرصه ها و فضاهای شهری میشود. در این اثر ادبی ارزشمند، اطلاعات بسیار جالب توجه و ارزشمندی ارائه شده است که بسیاری از این اطلاعات را نمیتوان با بررسی بناها و آثار برجای مانده به دست آورد و اینگونه منابع از این جنبه نیز اهمیت دارند. کتاب معماری و شهرسازی ایران به روایت شاهنامۀ فردوسی از مجموعه "فرهنگ و معماری" دفتر پژوهش های فرهنگی، در ۴ فصل و ۵ پیوست به شرح زیر گردآوری شده است: فصل ۱٫ برخی از ویژگیهای معماری و شهرسازی در شاهنامه فصل ۲٫ گروههای اجتماعی، دژها، شهرها و ایوان مداین در شاهنامه ۱٫۲٫ گروههای اجتماعی ۲٫۲٫ دژ آلانان ۳٫۲٫ گنگ دژ ۴٫۲٫ دژ بهمن ۵٫۲٫ روئین دژ ۶٫۲٫ سیاوشگِرد ۷٫۲٫ دارابگِرد ۸٫۲٫ خُرّۀ اردشیر ۹٫۲٫ زیب خسرو ۱۰٫۲٫ شارسان سورسان ۱۱٫۲٫ ایوان مداین فصل ۳٫ برخی از خصوصیات طراحی معماری ۱٫۳٫ ایوان و ترکیبهای آن ۲٫۳٫ گنبد و ترکیبهای آن ۳٫۳٫ شبستان و ترکیبهای آن فصل ۴٫ برخی از خصوصیات طراحی شهری ۱٫۴٫ بخشهای اصلی شهر و الگوهای استقرار آنها ۲٫۴٫ نحوۀ تقسیم بندی فضاهای شارستان و تأمین تأسیسات ۳٫۴٫ میدان، انواع و موقعیت آن ۴٫۴٫ برخی از خصوصیات دژها پیوست ۱٫ الگوی سکونتگاه تاریخی- اسطوره ای در ایران باستان پیوست ۲٫ سلسله مراتب دینی- اجتماعی انواع فضاها در ایران باستان پیوست ۳٫ گور و آرامگاه در شاهنامه پیوست ۴٫ شهر زنان در شاهنامه پیوست ۵٫ فارسنامۀ ابن بلخی و شاهنامۀ فردوسی کتاب همچنین شامل فهرستهای تصاویر، اصطلاحات، نام مکانها، و نام اشخاص و نیز فهرست منابع است.***
نام کتاب: معماری و شهرسازی ایران به روایت شاهنامۀ فردوسی نویسنده: دکتر حسین سلطانزاده ناشر: دفتر پژوهشهای فرهنگی تعداد صفحه: ۱۸۸ صفحه تاریخ چاپ: چاپ دوم ۱۳۹۶ تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه قیمت: ۲۱۰۰۰ تومان
نظرات