قیمت تمام‌شده مسکن بدون کوچکترین افزایش؛ اجاره‌بها راهکار کوتاهمدت ندارد
بهباور معاون امور مسکن و ساختمان وزیر مسکن ورود به بحث اجاره‌بها در شرایطی که اوضاع آرام و باثبات است، چندان بهصلاح نیست. و با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بازار مسکن دارای ثبات است و هیچ افزایش جهشی را شاهد نخواهیم بود.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) ابوالفضل صومعلو معاون وزیر مسکن و شهرسازی در این مصاحبه همچنان معتقد است بازار مسکن کاملا دارای ثبات است و هیچ افزایشی در قیمت تمام شده مسکن نداشتیم هر چند یک عده در حال تحریک بازار مسکن هستند. وی می گوید برنامه ما این است که واحدهای مسکونی زیادی را وارد بازار کنیم و با این برنامه می‌توانیم ثبات را به بازار مسکن حاکم کنیم.
وی با اکراه در خصوص اجاره بها صحبت کرده و می گوید در مورد اجاره‌بها صحبت نمی‌کنم، در حال حاضر بازار اجاره مسکن بازار آرامی دارد چون هرگونه تحریک و اظهارنظری احتمال اینکه این بازار را به هم بزند دارد.
وی در حالیکه از اهداف کلی مسکن مهر صحبت کرده و از آن دفاع می کند مثالی برای نمونه از مسکن مهر در کشورهای دیگر می آورد. در سالی که برای دیدن دوره شهرسازی مدرن به سنگاپور سفر کرده بودم متوجه شدم آنها نیز همانند ایران شرایط مسکن مهر برای زنان مجرد خود سرپرست را شرط سنی و حداقل ۳۵ سال در نظر گرفته‌اند، یک برنامه‌ای در سنگاپور دیدم که بسیار از آن برنامه لذت بردم و آن برنامه این بود که جوانانی که ازدواج کنند و در آپارتمانی که والدین آنها زندیگ می‌کنند سکونت کنند ۵۰ درصد وام و تسهیلات را بیشتر از سایرین دریافت می‌کنند.
گفت و گوی تفصیلی خبرنگار فارس با ابوالفضل صومعلو معاون امور مسکن و ساختمان وزیر مسکن و شهرسازی را با هم می خوانیم:
*سهم هزینه مسکن در دنیا ۴۰ و در ایران ۳۳ درصد
- علل توجه و رویکرد دولت به مسکن کم درآمدها چه بود؟
صومعلو: توجه به مسکن کم درآمدها یکی از عمده‌ترین دغدغه‌های سیاستگذاران اغلب کشورها از جمله ایران را تشکیل می‌دهد، سهم هزینه مسکن در دنیا ۱۵ تا ۴۰ درصد و در ایران ۲۵ تا ۳۳ درصد از کل هزینه‌ها خانوارها را به خود اختصاص می‌دهد،۷۰ درصد کل درآمد خانوارهای کم درآمد به هزینه مسکن اختصاص دارد.
به گواهی نتایج مطالعات انجام شده تا سال ۸۴ ،حدود ۳٫۵ میلیون خانوار فاقد مسکن ملکی در کشور وجود داشته است که ۵۰ درصد آن به دهک‌های یک تا چهار درآمدی تعلق داشته اند. نظام تأمین مالی و تسهیلات اعطای شبکه بانکی برای تملک مسکن ملکی توسط کم درآمدها کارآمدی لازم را نداشته و عمدتا این خانوارها از چرخه نظام اعتباری خارجی می‌شدند. مکانیزم بازار قادر به تدارک و تأمین مسکن مناسب برای دهک‌های پایین درآمدی نیست.
* دوره انتظار چند دهه‌ای کم درآمدها برای خانه‌دار شدن
- طول دوره خانه‌دار شدن دهک‌های درآمدی پایین، قبل از اجرای طرح مسکن مهر چقدر بود و حال به چه میزان رسیده است؟
صومعلو: خانه دار شدن دهک‌های پایین قبل از اجرای طرح مسکن چندین دهه بوده است. یعنی دهک اول و دوم قادر نیستند با پس اندازهای یک سومی صاحب مسکن شوند. بنابراین تأمین مسکن مناسب گروه‌های کم درآمد از طریق مکانیزم بازار ثمربخش نبوده است و اعمال سیاست برای کاهش قیمت تمام شده مسکن را الزامی می‌نمود، این هدفی بوده که ما را وارد مسکن مهر کرد.
*سیاست دولت در سال ۵۸ با زمین حمایتی آغاز شد
- شما می‌توانید یک مروری بر بخش مسکن از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون داشته باشید؟
صومعلو: دوره اول از سال ۵۸ یعنی آغاز پیروزی انقلاب تا سال ۷۳ بود. سیاست دولت در این دوره زمین حمایتی بود، تدوین و تصویب قانون زمین شهری، تملک زمین توسط دولت و آماده‌سازی و واگذاری به متقاضیان، دخالت مستقیم دولت در بازار زمین، عمومی کردن مالکیت زمین‌های موات و افزایش عرضه و اصلاح الگوی مصرف زمین و مسکن بود. عملکرد این دوره واگذاری زمین مسکونی به میزان یک میلیون و ۸۷۷ هزار واحد مسکونی ،تولید مسکن شهری به میزان یک میلیون و ۸۷۷ هزار واحد مسکونی و تولید مسکن شهری به میزان یک میلیون و ۱۶۳ هزار واحد مسکونی بود. این دوره اول بود که سیاست دولت واگذاری زمین دولتی و یارانه‌ای بوده است. از ۵۸ تا ۷۳ بدین شکلی بوده که عرض کردم.
*دوره دوم بخش مسکن ؛ساخت مسکن های حمایتی
صومعلو: دوره دوم از سال ۷۳ شروع و تا ۸۳ ادامه پیدا می‌کند. در این دوره مسکن حمایتی را دولت حمایت می‌کند که حمایت از تولید مسکن اجتماعی، اجاره‌ای، انبوه‌سازی، مسکن مشارکتی، فروش متری مسکن، استفاده بهینه از اراضی با کوچک سازی، انبوه‌سازی سیاست پاک و سیاست تشویقی بخش خصوصی بود. عملکرد این دوره هم تولید ۷۰ هزار مسکن حمایت اجتماعی، ۱۲۱ هزار واحد مسکونی مسکن استیجاری، ۸۲ هزار واحد مسکونی مشارکتی و در مجموع عملکرد این دوره ۲۷۳ هزار واحد مسکونی تولید شد.
*آغاز دوره سوم بخش مسکن با تدوین طرح جامع مسکن
- سیاست‌های دوره سوم بخش مسکن هم که از سال ۸۴ آغاز شد؟ عملکرد این دوره بهتر بوده؟
صومعلو: دوره سوم از سال ۸۴ آغاز شد، تدوین طرح جامع مسکن اولین اقدام در این دوره بود. دوم: تصویب بند «د» تبصره ۶ قانون برنامه بودجه سال ۸۶ بود. تصویب قانون ساماندهی تولید و عرضه مسکن بود و برنامه بعدی اجرای مسکن مهر بود.
رویکردهای اصلی بخش مسکن از سال ۸۴ تاکنون، نگاه جامع به موضوع تأمین مسکن با کیفیت و امن برای همه اقشار جامعه با محوریت گروه و اقشار کم درآمد بود. ترویج و ارتقاء صنعتی‌سازی، حمایت از نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده، استفاده از سرمایه‌های خارجی و داخلی، اجاره بلند مدت زمین ۹۹ ساله و اعطای وام ودیعه مسکن به مستأجران کم درآمد بود. نتایج حاصل از اجرای این برنامه‌ها نیز این بود که (از سال ۸۴ تاکنون) تولید مسکن شهری به میزان ۳ میلیون و ۱۰۷ هزار واحد مسکونی بود که در داخل آن، ۹۲۰ هزار واحد مسکونی روستایی از سال ۸۴ تا ۸۸ تولید و برنامه‌ریزی جهت اجرای مسکن مهر شهری به تعداد یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد مسکونی مهر بود.
* اهداف مسکن مهر
- در داخل مسکن مهر چه اهدافی تعریف شده است؟
صومعلو: اهدافی که داخل مسکن مهر تعریف شده است کاهش قیمت زمین از هزینه تمام شده ساخت مسکن با واگذاری حق بهره‌برداری از زمین ۹۹ ساله، اعطای تسهیلات بانکی ارزان قیمت و تولید انبوه مسکن برای کم درآمدها است.
البته در اهداف کلی طرح مسکن مهر نیز کمک به تأمین مسکن اقشار کم درآمد،ارتقاء کمی و کیفی تولید و عرضه مسکن، کاهش نابرابری در برخورداری از مسکن مناسب، پالایش محیط کلان شهرها و بهبود و ارتقاء معیارهای زیست محیطی، جذب سرمایه‌های کوچک، جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت زمین و مسکن، جلوگیری از توسعه حاشیه نشینی و ارتقاء عدالت اجتماعی دیده شده است.
اما اهداف راهبردی طرح مسکن چه بود استفاده از فن‌آوری نوین و مناسب جهت ارتقاء کیفیت و کاهش هزینه تولید مسکن، تقلیل سطح زیربنایی واحدهای مسکونی برای ارتقاء توان دسترسی خانوارها و تقلیل هزینه، بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده، تأثیر مکانیزم اعطای تسهیلات با تأمین خط اعتباری ویژه بانکی، تضمین امنیت خانوارهای مسکن از طریق شرکت‌های بیمه کیفیت و صرفه‌جویی در مصرف انرژی با اعمال مقررات ملی ساختمان است، این ۶ مقوله نیز اهداف راهبردی طرح مسکن مهر است که به آن اشاره کردیم. حال یک اشاره‌ای هم به برنامه‌ریزی اجرای طرح می‌کنم تا همه در جریان آن باشند. اولین برنامه اجرایی ما نیازسنجی و تدوین برنامه است. یعنی طرح جامع مسکن برای این تهیه شده است. حتی به صورت منطقه‌ای هم تهیه شده است که استان ها ببینند در کدام استان نیاز انباشته وجود داشته و خانوارهای جدید که قصد تشکیل خانواده دارند و یا تخریب و نوسازی که به آن نیازسنجی و تدوین برنامه می‌گویند ثبت نام و پالایش متقاضیان سپس تأمین زمین، مکان یابی و آماده‌سازی اراضی، تدوین فرآیند نظارت بر ساخت است.
- اگر امکان دارد مکان‌یابی که به آن اشاره کردید را توضیح دهید؟
صومعلو: یک سری زمین در حریم‌ها وجود دارد و زمین‌هایی است که مناسب نیست، مثلا در جهت بادهای مزاحم قرار دارد و یا از نظر بارگذاری جاهای مناسب را انتخاب می‌کنند که هم از نظر منظر طبیعی و جنس خاک جای مناسبی برای بارگذاری باشد و در مسیر توسعه شهر هم باشد.
- یکی از اشکالاتی که به واحدهای مسکونی مهر گرفته می‌شد این بود که زمین‌های این واحدهای مسکونی در جای مناسبی قرار ندارند؟
صومعلو: اتفاقا اشکالاتی که نسبت به مسکن مهر در اوایل کار پیش آمد همین مکان‌یابی بود که حدود ۱۰ درصد اشکال داشت که خدا را شکر مجموعه طرح‌هایی که من دیده‌ام بیش از ۷۰ درصد از مکان‌یابی خوبی برخوردار هستند.
* یک هزار میلیارد تومان یارانه در بخش مسکن در ۴ سال
- خدمات زیربنایی و روبنایی مسکن مهر هم چندان در اوایل کار مناسب نبود.
صومعلو: در خدمات زیربنایی و روبنایی مسکن مهر آنچه که ما تجربه قبلی داشتیم این پول را از مردم می‌گرفتیم و دولت هیچ کمکی بابت خدمات زیربنایی انجام نمی‌‌داد همواره دولت شکست می‌خورد اما در حال حاضر یک استثناء در این دوره که دولت ۱۰۰۰ میلیارد تومان در طول قانون ساماندهی عرضه و تولید مسکن در سال ۸۶،۸۷،۸۸،۸۹ و یک هزار میلیارد تومان یارانه در بخش مسکن در تأسیسات زیربنایی اعطا کرد.
*۲۳۴ میلیارد تومان یارانه دولت در سال گذشته
- در سال ۸۹ یارانه‌ای که دولت در بخش مسکن اختصاص داد چقدر بود؟
صومعلو: از ابتدای سال ۸۶ تاکنون یارانه دولت در بخش مسکن هزار میلیارد تومان بوده است که ۳۲۴ میلیارد تومان آن در سال ۸۹ برای تأسیسات زیربنایی پرداخت شده است.
در خدمات زیربنایی دولت به غیر از این یک برنامه ۱۲۰۰ میلیارد تومانی نیز تعریف کرد که ۴۰۰ میلیارد تومان وزارت نیرو، ۴۰۰ میلیارد تومان دولت و ۴۰۰ میلیارد تومان هم استانداران از بودجه استانی برای خدمات زیربنایی مسکن مهر که شامل آب، برق و فاضلاب است ارائه کنند.در خدمات روبنایی نیز مسجد و مدارس در قانون ساماندهی عرضه و تولید مسکن دستگاه‌های ذیربط برای خدمات روبنایی مأمور شده‌اند،اما مساجد از یارانه بخش مسکن کاملا پرداخت شده است و انبوه‌سازان نیز مقداری کمک کرده‌اند،اگر مسجدی ۱۵۰ میلیون تومان هزینه داشته ۵۰ میلیارد آن را انبوه‌ساز و ۱۰۰ میلیون را دولت پرداخت کرده است.
- چه تعداد واحد مسکونی مهر آماده تحویل است.
صومعلو: حدود ۱۷۵ هزار واحد مسکونی کاملا آماده است که در اینجا یک بخشنامه‌ای کرده‌ایم که یا خود انبوه‌سازان و یا تعاونی ها بروند و پایان کار و دفترچه اقساط را بگیرند و یا شرکت‌هایی تشکیل شود که این کارها را انجام دهند یارانه نیز کمک بسیاری کرد، در سال ۸۹ تنها نزدیک به ۱۲۰ میلیارد تومان به شهرداری‌ها بابت ۵۰ درصد تخفیف پروانه ساختمانی مسکن مهر پرداخت کردیم.
* سوغاتی از نوع سنگاپور
- آیا در کشورهای دیگر هم مسکن‌های حمایتی مثل مسکن مهر داریم.
صومعلو: در سالی که برای دیدن دوره شهرسازی مدرن به سنگاپور سفر کرده بودم متوجه شدم که آنها نیز همانند ایران که شرایط مسکن مهر برای زنان مجرد خود سرپرست را به شرط سنی حداقل ۳۵ سال در نظر گرفته‌اند و یک برنامه‌ای در سنگاپور دیدم که بسیار از آن برنامه لذت بردم و آن برنامه این بود که جوانانی که ازدواج کنند و در آپارتمانی که والدین آنها زندیگ می‌کنند سکونت کنند ۵۰ درصد وام و تسهیلات را بیشتر از سایرین پرداخت کنند.
- دلیل آن ۵۰ درصد پرداخت بیشتر وام چه بود؟
صومعلو: آنها با این روش می‌خواهند که جوانان در کنار پدر و مادر خود بمانند و آن بافت حفظ شود.
- نحوه تهیه زمین برای مسکن مهر چگونه بود؟
صومعلو: یکی از نکات مثبتی که در مسکن مهر بود اراضی سایر دستگاه‌های دولتی بود که به تصویب دولت در اختیار وزارت مسکن قرار گرفت و این بسیار کار خوبی بود و مقدار زیادی از این اراضی در اختیار وزارت مسکن قرار گرفت.
افرادی که اراضی داشتند نیز آنها خود به صورت خود مالکین وارد طرح مسکن مهر شدند و در برخی از استانها نیز که دولت اصلا زمین نداشت خرید زمین و تهاتر زمین هم جزء نحوه تأمین زمین بود. مکان‌یابی زمین در مسکن مهر، توسعه درونی است.یعنی هر جایی که در داخل محدوده شهری ما اراضی خالی داشتیم و یا بافت فرسوده که ۱۰۰ درصد در اولویت ما قرار دارد توسعه روستاهای مستعد داخل حریم مرحله بعدی بو.د چون داخل حریم هم احتمالا یک سری روستایی و اراضی داشتیم که در جهات توسعه شهر بود، آنها هم وارد مسکن مهر شدند. اراضی شهرک و شهرهای جدید نیز در اولویت بعدی قرار گرفتند.آخرین بار که ناامید شدیم که این ۳ گزینه اراضی مذکور را نداشتیم، بنابراین افزایش محدوده را منظور کردیم. افزایش محدوده اولویت آخر ما بود که آن هم در حدی که شهرسازی را خیلی به هم نزند.
یک فرایند ساخت هم باید عرض کنم که سازندگان دارای پروانه اشتغال یا مجوز انبوه‌سازی، ناظرین شرکت کنترل و بازرسی تحت پوشش نظام مهندسی و نمایندگان سازمان مسکن و شهرسازی در کلیه مراحل نظارت عالیه بر آماده‌سازی و ساخت و ساز را بر عهده داشتند. از ۳۰ استان که بازدید کردیم تا مرحله سقف و ستون و فونداسیون اکثریت شهرها و استانها از نمره قابل قبولی برخوردار بودند.
- روش تأمین منابع مالی طرح مسکن مهر چگونه بوده است؟
صومعلو: در این روش متقاضیان بابت زمین بهایی پرداخت نمی‌کنند و تسهیلات تا ۸۰ درصد هزینه ساخت توسط سیستم بانکی از محل خط اعتباری مسکن مهر به ساخت پروژه‌های صنعتی ۲۵ میلیون تومان، نیمه صنعتی ۲۲ میلیون تومان و سایر پروژه‌ها به ازای هر واحد مسکونی ۲۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود. نرخ سود تسهیلات در تهران ۹ درصد، مراکز استانها ۷ درصد و سایر نقاط شهری ۴ درصدی است و مابقی هزینه ساخت توسط متقاضی و متناسب با پیشرفت فیزیکی پروژه تأمین می‌شود.
*کم شدن دسترسی به مسکن کم درآمدها از چند دهه به ۴ سال
- آماری از آخرین وضعیت میزان ساخت و واگذاری مسکن مهر ارائه می‌کنید.
صومعلو: آخرین آماری که می‌خواهم ارائه کنم مربوط به ۲۳ اسفندماه سال گذشته است در مسکن شهری اعم از شهرهای زیر ۲۵ هزار با رأی ۲۵ هزار و شهرهای جدید یک میلیون و ۳۰۴ هزار واحد مسکونی دارای پروانه، یک میلیون و ۱۷۷ هزار اتمام پی‌سازی، یک میلیون و ۱۷۷ هزار و ۵۳۳ واحد مسکونی اتمام پی‌سازی، ۶۶۷ هزار و ۹۳۶ واحد اتمام اسکلت و سقف، ۴۳۰ هزار و ۳۸۱ واحد اتمام سفت‌کاری و ۱۹۵ هزار و ۱۷۴ واحد هم اتمام نازک‌کاری بوده است. در مجموع اعم از تسهیلات شهری و روستایی ۱۳۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات مسکن مهر است که به صورت شهری و روستایی پرداخت شده است.
اولین دستاورد مسکن مهر و نتایج آن افزایش تولید ملی و رشد اقتصادی است کمک به ایجاد اشتغال، کنترل قیمت مسکن، کنترل مطرح عمومی قیمت‌ها و تورم، افزایش شاخص دسترسی به مسکن بوده است که در حال حاضر این شاخص با طرح مسکن مهر برای دهک‌های یک تا چهار به چهار سال نزدیک شده است در حالیکه قبلاً اعلام شده بود این عدد حتی به چند دهه نیز رسیده بود.
- دیگر مزیت‌ها و دستاوردهای طرح مسکن مهر چه بوده است؟
صومعلو: بهبود تراکم خانوار در واحد مسکونی به عنوان اصلی‌ترین شاخص مسکن به عدد ۱٫۰۷ درصد رسیده است ارتقای کیفیت ساخت در تمام واحدهای مسکونی مهر و اصول مقررات ملی در تمام واحدهای مسکونی رعایت شده است. صرفه‌جویی در مصرف انرژی در تمام واحدهای مسکونی اجباری بوده و گسترش انبوه‌سازی و صنعتی‌سازی، افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی و موضوعی که بسیار پررونق و عالی در این دوره اتفاق افتاد تشکیل نهادهای مدیریتی بود. تشکیل نهادهای مدیریتی یعنی شورای تأمین مسکن استان به ریاست استانداران بود که یکی از اهم دستاوردهای مسکن مهر است. کارگروه‌های مسکن نیز که هر دو هفته یک‌بار در دفتر وزارتی تشکیل می‌شود و جمعی از وزرا با حضور در آنجا براساس قانون نقش هیئت دولت را ایفا می‌کنند ارتقای عدالت اقتصادی، احداث بیش از یک میلیون واحد مسکونی برای اقشار کم‌درآمد این شعار عدالت اقتصادی در این جا شکل می‌گیرد به این صورت که اگر بتوانیم این مسکن مهر را ارزان و سریع به اقشار کم درآمد تحویل بدهیم هزینه سبد خانوار که در ایران به طور میانگین ۳۰ درصد است، برای گروه‌های کم درآمد ۵۰ درصد و در کلان شهر ۷۰ درصد است این هزینه پایین آمده و سبب رفاه عمومی برای کم‌درآمدها می‌شود.
*قراردادهای سال ۹۰ بسته شده است
- ظاهراً قراردادهای مسکن مهر در سال ۹۰ بسته شده است؟
صومعلو: یک مقدار از این قراردادها باقی مانده است و حدود ۳۴۸ هزار واحد مسکونی قرارداد سال ۹۰ بوده است. کل سقف ساخت مسکن مهر برای سال ۸۹ و ۹۰ حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی است.
*ثبت‌نام مسکن مهر تمامی ندارد
- پس ثبت‌نام مسکن مهر امسال هم ادامه پیدا می‌کند.
صومعلو: ثبت‌نام مسکن مهر تمامی ندارد به همه استانها اعلام کرده‌ایم که برای ثبت‌نام مسکن مهر یک سایتی تعریف شده است و متقاضیان وارد آن سایت شده و مشخصات خود را ثبت می‌کنند.
*ساخت مسکن بیشتر از ثبت‌نام
- آیا احتمال این وجود داردکه برای مسکن مهر ثبت‌نام صورت گرفته باشد اما ساخت مسکن بیش از آن میزان ثبت نام شده باشد؟
صومعلو: در شهرهای کوچک اینگونه است و ساخت از ثبت‌نام جلوتر است. پیش‌بینی می‌شود که ساخت واحدهای مسکونی ما بیش از متقاضیان باشد.
-آیا شما همچنان بر روی پیش‌بینی‌های خود تأکید دارید که قیمت مسکن در سال ۹۰ به صورت جهشی افزایش نخواهد یافت؟
صومعلو: سیاست اصولی دولت این است که به بخش مسکن با تولید و عرضه بیشتر رونق دهد. قبلاً در کشور در طول یک دوره ۸ ماهه تنها ۳۰۰ هزار واحد مسکونی مدیریت شد در حالیکه در دولت نهم و دهم به میزان ساخت مسکن‌های شخصی و انبوه‌سازی ساخت دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی برنامه‌ریزی شده است.
این دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد یک برنامه کاملاً راهبردی شده از سوی دولت است. دولت وارد سیستم مالی این میزان واحد مسکونی شده است اما در حال هدایت سیستم بانکی است و یک مدیریت نرم‌افزاری نوینی انجام می‌دهد که البته ساخت این میزان واحد مسکونی بخاطر اعطای سیستم بانکی است.
- شایعه شده بود که قیمت تمام شده مسکن بعد از هدفمندی یارانه‌ها افزایش خواهد یافت آیا این موضوع صحت دارد؟
صومعلو: دفتر برنامه‌ریزی اقتصادی مسکن هر روز قیمت مصالح ساختمانی را رصد می‌کنند. قیمت آهن، سیمان، شن و ماسه هیچ افزایشی نداشته است. تنها قیمت آجر بوده که افزایش یافته است و چون می‌خواهیم آجر سنتی را از گروه مصالح ساختمانی خارج کنیم آن هم بابت هزینه حمل و نقل افزایش یافته است اما در ستاد هدفمند کردن یارانه‌ها وزارت صنایع مسئول شده بود که به کلیه تولیدکنندگان که در رابطه با مصالح ساختمانی هستند ما‌به‌التفاوت این افزایش سوخت را از محل آزاد شدن این یارانه‌ها پرداخت کند.
در سه آیتم اصلی ،ما افزایش قیمت نداشتیم حال که از این بعد وارد مرحله نازک کاری می‌شویم و در برخی استانها نیز ابتکارات جالبی شده و با کارخانه‌های مصالح ساختمانی رایزنی شده تا با خرید تعدادبالای مصالح ساختمانی و تعداد بالا ،قیمت مصالح را پایین‌تر بیاورند. زمین هم که در اختیار دولت است پس افزایشی نخواهیم داشت. ما دنبال این بودیم که وزارت کشور در مسکن مهر مانع افزایش قیمت پروانه شود اما معمولا هر دو سال یک بار هزینه پروانه را مطابق با تورم افزایش می‌دهند اما به دنبال این هستیم که هیچ موضوعی باعث تحریک بازار مسکن نشود.
* بازار مسکن بعد از هدفمندی کاملا دارای ثبات است
- منظور من بازار مسکن است. علاوه بر مسکن مهر که شما فرمودید آیا قیمت تمام شده مسکن در بازار بعد از هدفمندی یارانه‌ها افزایشی داشته است.
صومعلو: به نظر ما بازار مسکن کاملا دارای ثبات است و هیچ افزایشی در قیمت تمام شده مسکن نداشتیم. البته یک عده در حال تحریک هستند. برنامه ما این است که واحدهای مسکونی زیادی را وارد بازار کنیم و با این برنامه می‌توانیم ثبات را به بازار مسکن حاکم کنیم.
* در مورد اجاره‌بها صحبت نمی‌کنم
- قیمت اجاره بها در تابستان چطور؟ آیا قیمت اجاره‌بها افزایش خواهد یافت.
صومعلو: نمی‌خواهم در مورد اجاره‌بها صحبت کنم. در حال حاضر بازار اجاره مسکن بازار آرامی دارد چون هرگونه تحرک و اظهارنظری احتمال اینکه این بازار را به هم بزند دارد، بنابراین اساسا اعتقاد من این است که با آن اطلاعاتی که من دارم بازار مسکن در سال ۹۰ از ثبات برخوردار است.
- شما همچنان مخالف برخورد با خانه‌های خالی از سکنه هستید؟
صومعلو: آنهایی که در اقتصاد مسکن پژوهشگر هستند این‌ها هرگونه برخورد دستوری را به مصلحت نمی‌دانند اما در حال حاضر یک گروهی کارشناسی هم هستند که می‌گویند اگر این‌ها رعایت نکردند با این واحدهای مسکونی خالی از سکنه چه باید کرد تا به یک جمع‌بندی کارشناسی و فنی برسند.
* بسته اجاره‌بها به جمع‌بندی رسید
- بسته اجاره‌بها در حال حاضر در چه مرحله است؟
صومعلو: برای بسته اجاره بها شاید جلسات بسیار زیادی با پژوهشگران، مشاوران و اقتصاددانان به نام کشور صحبت کردیم و یک جمع‌بندی هم کردیم. در مجموع یک عده کارشناس می‌گویند که فعلا وارد این بحث اجاره‌بها نشویم.به عنوان مثال یک عده از صاحبخانه‌ها هستند که از مستاجرین خود راضی هستند و ارزش اینکه با افزایش ۱۰ درصد و ۱۵ درصدی اجاره بها این مستاجر را از دست بدهد، ندارد. بنابراین هیچ افزایشی هم برای اجاره بها به این مستاجر تحمیل نمی‌کند . اما اگر بیاییم حداقل قیمت اجاره‌بها را برای یک واحد مسکونی در یک منطقه مشخصی را اعلام کنیم، مطمئنا برخی از صاحبخانه‌ها که واحد مسکونی خود را کمتر از این حداقل قیمت به مستاجر اجاره داده‌اند قیمت خود را بالاتر خواهند برد.
- این بسته سیاستی اجاره بها که می‌گویید نهایی شده است از چه زمانی اجرا می‌شود.
صومعلو: به تمام اقتصاددانان به نام کشور در خصوص اجاره‌بها نامه نوشتیم و از آنها نظرخواهی کردیم همه این‌ها در مجموع می‌گویند که خیلی وارد این بحث اجاره‌بها نشویم چون بازار اجاره‌بها دارای ثبات است و هیچ اتفاقی نیفتاده است. پس بحث در مورد اجاره‌بها چندان به سلاح نیست.
*اجاره بها راهکار کوتاه مدت ندارد
- سال گذشته اجاره بها چه میزان رشد داشت و آیا راهکاری برای جلوگیری از رشد اجاره بها در تابستان دارید؟
صومعلو:اجاره بها راهکار کوتاه مدت ندارد چرا که هر راهکار کوتاه مدتی باعث تحریک بازار می شود.اجاره بها ۹ درصد در تابستان و همسطح تورم رشد داشت.
- ۳ الگو مطرح کرده بودید که اگر هدفمندی یارانه‌ها اجرا شد و قیمت مصالح ساختمانی افزایش یافت آن الگوها اجرایی شود. آیا از این ۳ الگویی که مطرح کرده بودید الگویی اجرایی شد.
صومعلو: موضوعی که پیش‌بینی کرده بودیم همه آن پیش‌بینی‌ها کنار گذاشته شد. مثلا پیش‌بینی کرده بودیم که اگر با اجرای هدفمندی یارانه‌ها ۱۵ درصد افزایش قیمت داشتیم برای این ۱۵ درصد یک برنامه داشته باشیم. اگر ۲۵ درصد رشد داشت یک برنامه و اگر ۳۰ درصد رشد داشتیم یک برنامه دیگر اجرا شود. اما هیچ کدام از این برنامه‌ها در ستاد هدفمندی مورد قبول واقع نشد چون هیچ افزایش قیمتی نداشتیم و در آخرین جلسه وزارت صنایع و معادن مسوول کنترل قیمت مصالح ساختمانی شد. چون قیمت میلگرد، آهن، سیمان و ماسه هیچ افزایش قیمتی نداشته است.
- پس این موارد که اعلام کردید بسته سیاستی بخش مسکن است امسال هم ادامه خواهد داشت.
صومعلو: در حال حاضر اصولی‌ترین سیاست وزارت مسکن آغاز کار جهادی در بخش مسکن بوده که در سال گذشته آغاز شده بود. چرا که وزیر مسکن سه دور پروژه‌ها را در شهرها و استانها بازدید کرده است و این یک کار جهادی است که با توجه به اینکه امسال از سوی مقام معظم رهبری سال جهاد اقتصادی نامگذاری شد این کار جهادی شدت بیشتری خواهد گرفت.
نظرات