حالا تبریز «شهر همیشه تمیز» ایران است
شهریار تبریز/ بهنام عبداللهی: «تبریز شهر همیشه تمیز است» این را دکتر روحانی، رئیس جمهوری ایران در مراسم افتتاحیه رویداد «تبریز۲۰۱۸» گفت. البته شاید او در سفرش به تبریز آنقدر فرصت نداشت که این تمیزی را با چشمان خودش لمس کند و به احتمال زیاد تعریف نظافت تبریز را از «این و آن» شنیده بود.
حالا سال‌هاست که علاوه بر «شهر بدون گدا» و «شهر بدون معتاد متجاهر»، تبریز را به عنوان «شهر تمیز» معرفی می‌کنند. شهری که به گفته مدیرعامل سازمان پسماند، روزانه بیش از ۱هزار و ۲۰۰تن زباله در آن تولید می‌شود.
در نیم‌قرن اخیر، زباله نه‌تنها برای تبریز بلکه برای بسیاری از کلانشهرهای ایران و جهان یک «معضل» و برای مدیران شهر یک «چالش» بوده است. برخی‌ها توانسته‌اند این چالش را به «فرصت» تبدیل کنند و برخی‌ها آن را «تهدید» دانسته‌اند.
سابقه تولید زباله شاید به زمان آفرینش اولین انسان‌ها برگردد، اما تاریخچه معضل‌شدن آن بی‌شک در همین ۵۰سال اخیر خلاصه می‌شود. به‌طوری که پیش از انقلاب اسلامی ایران در تبریز حتی سازمان مدیریت پسماند وجود نداشت و زباله‌های اندکی را که تولید می‌شد به شکل سنتی جمع‌آوری می‌کردند.
اما صنعتی‌شدن و توسعه‌ای که به عقیده برخی کارشناسان «چندان اصولی» نبوده، باعث شده روند تولید زباله در کلانشهری چون تبریز روزبه‌روز افزایش بیاید. مصرف‌گرایی، تجمل‌پرستی و اسراف و مصرف غیرمنطقی هم از دیگر عواملی بوده که در افزایش سرسام‌آور تولید زباله تاثیر گذاشته است.
در طول سال‌های انقلاب شکوهمند اسلامی، کم‌تر شهروند تبریزی را می‌شود پیدا کرد که از «کثیفی» و «بی‌نظافتی» شهر گلایه بکند. مسافرانی هم که به این شهر سفر می‌کنند، اولین کلمه‌ای که درمورد تبریز به کار می‌برند، همین «تمیزی» است؛ اما چرا؟
شاید تاسیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز را بتوان مهم‌ترین قدم در مسیر تبدیل تبریز به شهر تمیز دانست. سازمانی که با بیش از ۲هزار پاک‌بان و جمع‌آوری مکانیزه زباله با ۷هزار باکس، از نظر شهروندان عملکرد مثبتی در طول این سال‌ها داشته است.
تبریز شهری است که امروز نزدیک به ۲میلیون‌نفر جمعیت دارد اما اینکه بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی برای چندسال پی‌درپی از تبریز به عنوان شهر تمیز یاد کرده‌اند، قطعا بی‌ارتباط با هزینه سالانه ۱هزار و ۵۰۰میلیون ریالی شهرداری تبریز نیست در این حوزه نیست.
البته جمع‌آوری زباله، تنها یکی از مراحل برای داشتن شهری تمیز است؛ چراکه دفن بهداشتی زباله یا تبدیل آن به شکل‌هایی دیگر، مرحله‌هایی مهم‌تر به حساب می‌آیند.
تا پیش از سال ۹۰، تقریبا زباله‌های تبریز به شکل سنتی و غیراصولی دفن می‌شدند اما با احداث مرکز دفن مهندسی بهداشتی تحولی چشمگیر در این حوزه رقم زده‌شد. مرکز دفن مهندسی بهداشتی پسماندهای شهری تبریز در نزدیکی زباله‌گاه قدیم و در ۱۲کیلومتری جاده تبریز-اسپیران و در شمال‌غربی شهر احداث شده است.
عملیات کلنگ‌زنی این پروژه در سال ۸۸ صورت گرفت و در سال ۹۲ به بهره‌برداری رسید. با احداث این کارخانه تولید کمپوست از زباله بر دفن سنتی زباله پیشی گرفت.
زباله‌گاه مدرن و مکانیزه جدید تبریز که برای ایجاد آن اعتباری بالغ بر ۱۲۰ میلیارد ریال اختصاص یافته به عنوان نخستین مرکز دفن بهداشتی و مهندسی کشور در فضایی به وسعت ۳۵ هکتار احداث شده است.
مرکز دفن مهندسی بهداشتی پسماندهای شهرداری تبریز شامل پنج سلول دفن است که سلول شماره ۱ آن با مساحت ۵هکتار، حجمی معادل ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب دارد .
با بهره‌برداری از این مرکز مشکلات زیست محیطی موجود به حداقل رسیده و در کنار آن با راه‌اندازی کارخانه بازیافت و اجرای کامل طرح تفکیک از مبدا، حجم زباله‌های حمل شده برای دفن در این مرکز تا سقف ۲۵ درصد کاهش یافت.
از طرفی دیگر تصفیه‌خانه شیرابه پسماند شهری تبریز هم در کنار دفن فنی و مهندسی قرار گرفته است. در سال ۹۱ کلنگ‌زنی تصفیه‌خانه شیرابه پسماند شهری تبریز صورت گرفت و در سال ۹۴ به بهره‌برداری رسید که کارشناسان این طرح را داری اثرات مقبت و موثر محیط‌زیستی می‌دانند. این مرکز، مدرن‌ترین و پیشرفته‌ترین تصفیه‌خانه کشور به روش MBR در حال حاضر است.
تبریز در طول این‌سال‌ها تقریبا در بحث دفن زباله در سطح کشور پیشتاز بوده است به‌طوری که شافعی، معاون سازمان محیط زیست کشور در بازدید از مرکز مهندسی دفن زباله این شهر گفت: «مرکز مهندسی دفن زباله تبریز می‌تواند الگویی برای سایر کلان شهرها در مدیریت زباله گاه‌ها باشد. »
او مدل دفن و فرآیند جمع‌آوری شیرابه‌های زباله‌ها و تصفیه آن‌ها را در تبریز الگوی موفقی برای سایر کلان شهرهای کشور عنوان کرد.
شافعی پیشنهاد کرد: «مدیران شهرداری تهران از مرکز مهندسی و بهداشتی دفن زباله تبریز بازدیدی داشته باشند تا از تجارب این دوستان برای بهبود شرایط شهر تهران استفاده کنند . »
اما مدیریت پسماند در تبریز در این بحث‌ها خلاصه نمی‌شود. مدیران شهری تبریز از تبدیل زباله به انرژی در آینده‌ای نه‌چندان دور در این شهر برای اولین‌بار در کشور خبر می‌دهند.
طبق مصوبه کشوری مقرر شده است که ۸ کلانشهر و ۷ شهر شمالی کشور نیروگاه کارخانه زباله‌سوز احداث کنند که در این میان تبریز به عنوان اولین شهر اقدام کرده و مجوزهای لازم را محیط زیست اخذ کرده است. به گفته علیرضا اصغری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز تا ۱ ماه آینده عملیات آن آغاز خواهد شد و احداث کارخانه ۳۶ ماه زمان نیاز دارد که با شرایط حاضر پیشبینی می‌شود تا ۴ سال آینده به بهره برداری برسد .
با احداث این کارخانه علاوه بر حذف هزینه دفن زباله، خروجی کارخانه به صورت انرژی پاک و خاکستر مورد استفاده در آسفالتسازی ارزش افزوده بالایی برای شهر خواهد داشت ، از سوی دیگر این کارخانه در حفاظت منابع زیست محیطی و تولید انرژی نوین و پاک از زباله به جای دفن آن نقش مهمی خواهد داشت که در این راستا جزو برنامه‌های مهم و اساسی مدیریت شهری تبریز قرار گرفته که مدیریت کلان استان نیز با استقبال از این مسئله حمایت خوبی از احداث آن کرده‌اند .
با همه این‌ها و با تمام تلاش‌های مدیران شهری تبریز، نمی‌توان نقش مردم را در پاکیزگی این شهر بی‌تاثیر خواند. اگر یک‌روز تمام در سطح شهر تبریز به گردش بپردازید، به احتمال ۹۰درصد صحنه پرت‌کردن زباله به سطح خیابان را نخواهید دید. شاید در کلانشهرهای ایران بتوانید شعار «شهر ما خانه ما» را در دیوارها بخوانید، اما در تبریز از سطح کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌توانید به این شعار برسید.
لینک اصل خبر در سایت شهرداری تبریز
نظرات