مقابله با تلفات جانی و مالی زلزله تهران عزم عمومی می خواهد
در زمینه زلزله خیز بودن تهران و تلفات جانی و مالی احتمالی زلزله در آن مسایل زیادی گفته و یا نوشته شده است، اما گفته اخیر دبیر کل جمعیت هلال احمر در مراسم نماز جمله تهران از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) طاهر رستمی که ۲۳ اردیبهشت ماه به مناسب هفته هلال احمر به عنوان سخنران پیش از خطبه های نماز جمعه تهران سخن می گفت تاکید کرد که این سازمان آمادگی مقابله با بحران در زمان بروز حادثه در تهران را ندارد.
قرار گرفتن تهران روی چندین گسل فعال، وسعت شهر تهران، بافت فرسوده، ساخت و ساز غیر اصولی، ایجاد اماکن بر روی گسل ها و ... از مشکلات مهم است که به گفته متخصصان سبب ضرر و زیان گسترده به هنگام وقوع زلزله در این شهر خواهد شد.
نوسازی بافت فرسوده تهران از سال های قبل در برنامه دولت و مدیریت شهری این کلان شهر قرار گرفته و در رابطه با این موضوع همایش ها و طرح های زیادی ارایه شده است، اما به دلایل مختلف این مشکل همچنان لاینجل مانده و فعالیت های انجام شده در حد مطلوب نیست.
به گفته برخی کارشناسان، در صورت بروز زلزله در تهران بخش مهمی از شهر تخریب و در لحظات اول وقوع این حادثه زیان های مالی فراوان بر این شهر وارد خواهد شد، اما مشکلات اصلی بعد از وقوع زلزله شروع می شود که برای فائق آمدن بر آنها فعال سازی ستادهای بحران و استفاده از توانمندی عمومی ضروری است.
مسدود شدن راه ها بر اثر ریزش دیوار منازل، آتش سوزی های زیاد به دلیل ترکیدن لوله های گاز، کم آبی و کاهش امکان دسترسی به آب سالم بر اثر بروز مشکلات در شبکه آبرسانی و قطع برق از جمله پیامدهای مهم بعد از زلزله است که علاوه بر کاهش امکان امداد رسانی به مردم آسیب دیده، تامین نیازهای اولیه جامعه را دچار مشکل خواهد کرد.
با وضعیت کنونی وقوع زمین لرزه بزرگ در تهران و یا یکی از شهرهای بزرگ ایران علاوه بر صدمات جانی، لطمات گسترده اقتصادی بر کل کشور وارد می کند و بخش مهمی از سرمایه ملی کشور را نابود خواهد کرد.
کارشناسان شهرسازی در حالی بر چشم انداز سیاه شهرهای بزرگ بعد از وقوع زلزله تاکید دارند که اکنون زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی در برخی از کشورها به امری معمول با کمترین ضرر و زیان جانی و مالی تبدیل شده و برخی کشورها نیز در حال برنامه ریزی برای مقابله با زلزله هستند.
دولت ترکیه در آستانه انتخابات مجلس این کشور برای بازسازی بافت فرسوده استانبول و انتقال مردم ساکن در اماکن خطر پذیر این شهر به نقاط امن طرح بزرگی را ارایه کرد که براساس آن قرار است دو شهر با جمعیتی هرکدام بالغ بر یک میلیون نفر در بخش آسیایی و اروپایی استانبول ایجاد شود.
ساخت شهرک ها در نقاط دور از گسل ها، استفاده از فناوری های نوین در مقاوم سازی اماکن، برگزاری دوره های آموزشی برای مقابله با زلزله و ... از جمله اقدامات مهمی است که در سال های گذشته بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان به مرحله اجرا گذاشته اند و روی همین اصل نیز در چند دهه گذشته اخباری در رابطه با وقوع زلزله با تلفات جانی بالا در این کشورها گزارش نشده است.
موضوع قرار گرفتن تهران روی گسل های متعدد بر کسی پوشیده نیست و همه کارشناسان و مقامات بر احتمال بالا بودن زیان های جانی و مالی ناشی از وقوع زلزله در تهران هشدار داده اند و سخنان رستمی یادآور واقعیتی تلخ است که اندیشیدن تدابیر اساسی برای مقابله با بحران را ضروری می کند.
در دولت های قبلی برای کاهش زیان های ناشی از زلزله در تهران موضوعاتی از قبیل مقاوم سازی منازل و تاسیس اتاق های امن به عنوان طرح های مهم مطرح شد و اقداماتی انجام شد اما انجام این اقدمات به تنهایی برای حل مشکلات تهران بزرگ کافی نیست.
شهر تهران در کنار مشکل قدیمی بافت های فرسوده تهران اکنون با پدیده جدیدی به نام برج سازی مواجه است که به گفته برخی کارشناسان در ساخت این برج ها نیز شرایط زلزله خیز بودن تهران مد نظر قرار نمی گیرد.
استفاده از مقاطع فلزی دست ساز با برش و جوش دادن ورق،بکارگیری تیرآهن های لانه زنبوری که با جوش دادن دو تیرآهن تولید می شود و استفاده غیر اصولی از بتن با مقاومت بسیار کم، بکارگیری مصالح ساختمانی سنگین و غیر استاندارد در تولید اماکن و ... اکنون در تهران و بسیاری از شهرهای کشور رایج است، این درحالی است که کارشناسان ساختمان قبل از این بارها بر ضعف این نوع سازه ها در قبال زلزله تاکید کرده اند.
به گفته کارشناسان حوزه ساختمان، ریزش هر یک از این ساختمان ها با توجه به جمعیت داخل آن تلفات سنگینی خواهد داشت و ریزش آوار آنها در خیابان ها و کوچه های اطراف، امکان امداد رسانی به مصدومین در محله های اطراف را نیز غیر ممکن خواهد کرد.
این کارشناسان با اشاره به مسوولیت مستقیم سازمان نظام مهندسی کشور در نظارت بر اجرای پرو‍ژها برلزوم حساسیت بیشتر مسئولان و مدیران اجرایی کشور در اجرای طرح های جدید با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و ساختار زمین شناسی شهرهای بزرگ تاکید دارند.
در سال های گذشته ایجاد شهرک های جدید در حاشیه شهرهای بزرگ از جمله شهر تهران از برنامه های مهم دولت ها در انتقال جمعیت شهرهای بزرگ به حاشیه بود، اما بی توجهی به نظام حمل و نقل و تاخیر در ایجاد اماکن عمومی و نبود امکانات آموزشی و بهداشتی مناسب شهرک های جدید را به محلی برای جذب جمعیت سرریز و کم درآمد شهرها تبدیل کرده و مردم ساکن در شهرها رغبت چندانی به مهاجرت به شهرک های جدید از خود نشان نمی دهند.
انتقال پایتخت از تهران به شهر دیگر از جمله طرح های دیگر برای کاهش جمعیت تهران در سال های گذشته بود که این موضوع نیز تقریبا منتفی شده است.
دولت در سال های اخیر موضوع انتقال کارکنان و برخی دوایر دولتی از تهران به شهرستان ها را مطرح کرده است که امید است با اجرای آن تا حدودی از تمرکز امور در مرکز کاسته شود، اما با اجرای این طرح ها نیز خروج بخش مهمی از مردم تهران از این شهر بعید به نظر می رسد و با ادامه این روند زلزله همچنان به عنوان خطری جدی تهران را تهدید خواهد کرد و خطرات آن همواره بر سر مردم ساکن در این شهر سایه خواهد افکند.
به نظر می رسد در کنار این طرح ها، پیشگیری از طریق ساخت سازه های مقاوم و شهرسازی نوین، هم چنین تغییر فرهنگ زیستی شهر نیز باید در اولویت قرار بگیرد.
نظرات