جایگاه بنادر خشک در سایه استعدادهای بندری موجود
در حالی از طرف مسئولان بنادر و دریانوردی و برخی از معاونان وزیر راه طرح ایجاد بندر خشک به عنوان پشتیبان بندر شهید رجایی در صدها کیلومتر دورتر در سیرجان مطرح است که بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان ایجاد بنادر خشک را به نفع و مفید به فایده کشور ارزیابی نمی‌کنند.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) در پی اعلام عطاالله صدر مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران مبنی بر ایجاد بنادر خشک در کشور، بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان در این راستا اظهارنظرها و بعضا انتقاداتی را نیز به گفته‌های وی داشته‌اند.
این مسئول در اظهار نظرهای اخیر خود گفته است در راستای ایجاد پس کرانه‌های بندری برای منطقه ویژه شهید رجایی، منطقه ویژه سیرجان به عنوان اراضی پشتیبانی این بندر در سرزمین اصلی در نظر گرفته شده است.
صدر حتی از نهایی شدن مذاکرات در راستای آغاز طرح احداث بندر خشک شهید رجایی در منطقه ویژه سیرجان تا پایان سال‌جاری نیز خبر داده است.
حال بد نیست در قدم نخست به سراغ تعاریف و اهداف کلی راه‌اندازی بنادر خشک برویم.
یکی از اهداف کلی راه‌اندازی بنادر خشک کاهش هزینه‌های حمل و نقلی کالا با استفاده از حمل و نقل تلفیقی با محوریت راه‌آهن است.
این در حالی است که به گفته مسئولان راه‌آهن در حال حاضر سهم راه‌آهن در حمل و نقل کشور ۵ درصد است.
هر چند که توسعه راه‌آهن در کشور دور از ذهن نیست اما به نظر می‌آید در شرایط کنونی سال‌ها زمان لازم باشد تا خطوط ریلی تکمیل و آن طور که لازم است سهم آن از حمل و نقل کشور ارتقا یابد.
در عین حال امروزه در بسیاری از کشورها مانند آمریکا، اسپانیا، فرانسه، آفریقای جنوبی، استرالیا و ... بنادر خشک که انواع مختلف دارد راه‌اندازی شده است و این کشورها از مزایای آن بهره‌مند هستند.
این در حالی است که در این کشورها سهم بخش ریلی از حمل و نقل آنها در رتبه قابل توجه‌تری نسبت به کشور ما قرار دارد.
عبدالعلی صاحب‌محمدی مدیر عامل راه آهن ایران و استاندار سابق هرمزگان که به نظر می‌آید به طور کامل با موقعیت حساس منطقه‌ای بنادری همانند شهید رجایی و ظرفیتهای آن آشنا باشد در تازه‌ترین اظهار نظر خود در گفتوگو با فارس با بیان اینکه طی سال گذشته در کشور ۴۲ کیلومتر راه‌آهن دو خطه ایجاد شده است، در حالی از ایجاد بندر خشک در سیرجان به عنوان پشتیبان بندر شهید رجایی سخن می‌گوید که در حال حاضر ۱۸۰ کیلومتر از مسیر ۶۲۰ کیلومتری راه‌آهن بافق بندرعباس، یک خطه است.
صاحب‌محمدی می‌گوید: طی هماهنگی‌های به عمل آمده مقرر شده است سازمان بنادر و دریانوردی در یکی از مناطق مرکزی ایران و در کنار راه‌آهن دو خطه بافق بندعباس بندر خشک ایجاد کند تا به طور مستقیم کالاها از بندر وارد آن منطقه و در آنجا تخلیه شود تا فعالیت‌های گمرکی در همان منطقه انجام شود.
حال باید در این میان مسئولان در وحله نخست به تعریف و اهداف اصولی ایجاد بنادر خشک در کشور رجوعی دوباره داشته باشند.
آیا طراحان و طرفداران طرح ایجاد بنادر خشک در کشور با توجه به وجود بنادری قوی در کشورهای جنوبی خلیج فارس که همیشه برای صاحبان کالا جذابیت‌هایی را دارند و بندر شهید رجایی مهمترین رقیب آنها در آینده و حال محسوب می‌شود، از تبعات احتمالی ایجاد بندر خشک به عنوان بندر پشتیبانی شهید رجایی نیز توجه کرده‌اند.
*ایجاد بنادر خشک به سود کشور و منافع ملی نیست
به گزارش بنانیوز به نقل از فارس، محمد امین فرج‌زاده نماینده بندرعباس نیز در سخنان خود طی ماه‌های اخیر در جمع اعضای کمیسیون عمرانی مجلس و مسئولان راه و ترابری که توسط خبرگزاری فارس منتشر شد، با اشاره به طرح ایجاد بنادر خشک در استان‌های غیرساحلی توسط برخی از مسئولان و نمایندگان گفت: مطمئنا ایجاد اینگونه بنادر به سود کشور و منافع ملی نیست.
به عقیده وی طرح ایجاد بندر خشک در استانی دیگر به عنوان بندر پشتیبانی خشک شهید رجایی از طرف افراد "دارای نفوذ " ایراد شده است.
فرج‌زاده همچنین معتقد است هرمزگان با برخورداری از ۲۰۰۰ هزار کیلومتر طول ساحل خود نیز اراضی گسترده و امکانات بندری قابل توجهی دارد که می‌تواند در صورت نیاز به ایجاد بنادر خشک حداکثر اهداف ایجاد این بنادر را عملیاتی سازد.
به گفته این نماینده مجلس، حتی در صورت نیاز به بنادر خشک پشتیبان، می‌توان از شهرها و پسکرانه‌های سواحل هرمزگان برای ایجاد بنادر خشک با هزینه‌های بسیار پائین‌تر نسبت به سایر استان‌های همجوار استفاده کرد.
وی همچنین معتقد است، ایجاد چنین بنادری نه تنها با شرایط موجود و ظرفیتهای استان‌های ساحلی منطقی نیست بلکه هزینه‌ها و صرف انرژی را نیز چند برابر ارتقا می‌دهد.
*با توجه با ظرفیتهای موجود بندری، صرف سرمایه‌های ملی در بنادر خشک مفید به فایده نیست
محمد آشوری عضو هیئت رئیسه مجلس نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس در بندرعباس گفت: ایجاد بنادر خشک، در حالی که بنادر اصلی کشور ظرفیتهای گسترده‌ای دارند، مفید نیست.
وی ادامه داد: ظرفیتهای توسعه‌ای بسیار مطلوبی در حوزه بنادر جنوبی کشورمان در حاشیه خلیج فارس به وجود آمده که می‌توان با بهره‌برداری اصولی از آنها، توان و قدرت رقابت منطقه‌ای را تقویت و سهم کشورمان را از بازارهای منطقه‌ای در حوزه ترانزیت و ترانشیپ کالا افزایش داد.
نماینده مردم هرمزگان و عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، عنوان کرد: بحث ایجاد بنادر خشک در مناطق مختلف کشور، یکی از مباحث مطرح شده در قالب طرح‌های آمایش منطقه‌ای بود که با توجه به ظرفیتهای گسترده‌ای که هم اکنون در قالب فعالیت‌های کانتینری در بندر شهید رجایی کشورمان در جریان است، صرف سرمایه‌های ملی در این زمینه مفید به فایده نیست و در عین حال باعث نگرانی سرمایه گذاران بندر شهید رجایی و در عین حال آسیب به این حوزه در این بندر خواهد شد.
*استعدادهای فعلی بندر رجایی در صورت مدیریت درست تا سال‌ها پاسخگوست
آشوری گفت: اراضی پشتیبانی بندر شهید رجایی و همین طور انبوه استعدادهای فعلی این بندرگاه، به گونه‌ای است که می‌توان تا سال‌ها با مدیریت مناسب بر آن، ظرفیتهای جدید مورد نیاز را هدایت و زمینه رقابت پذیری را از طریق آن افزایش داد.
*عمده نگاه‌ها در باز طراحی‌ها باید معطوف به توسعه بنادر حاشیه خلیج فارس باشد
وی ادامه داد: همچنین استفاده از بنادر خشک نیاز به سرمایه گذاری دوباره و باز طراحی روش‌های خدمات بندری دارد که نگاه کارشناسی ایجاب می‌کند عمده توجهات در این بخش معطوف به توسعه بنادر حاشیه خلیج فارس و جلوگیری از اتخاذ تصمیماتی باشد که منافع ملی کشورمان را تامین و سرمایه گذار را به ماندن در کشور و سرمایه گذاری بیشتر ترغیب می‌کند.
*ظرفیت بندر شهید رجایی کافی و وافی است
علی اکبر صفایی مدیر کل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز در گفتوگو با فارس با بیان اینکه بنادر خشک در راستای توسعه سیستم حمل و نقلی چند وجهی، اهداف لجستیکی و در راستای مدیریت زنجیره‌ای کالا با هدف کلی کاهش قیمت تمام شده زنجیره حمل کالا در کشورها ایجاد می‌شود، گفت: بندر شهید رجایی در حال حاضر ظرفیت کافی و وافی برای عملیات‌های مختلف در امر جابه‌جایی کالا را داراست.
وی از بندر شهید رجایی به عنوان یک سرمایه ملی یاد کرد که هم دولت در آن سرمایه‌گذاری کرده و هم بخش خصوصی.
صفایی در این راستا افزود: "توسعه ترمینال ریلی کانتینری این بندر نیز به عنوان یک ظرفیت مهم محسوب می‌شود ".
مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان همچنین ظرفیت کنونی ترمینال کانتینری بندر شهید رجایی در جابه‌جایی کانتینر برابر با ۲۵۰ هزار کانتینر در سال عنوان و اظهار داشت: با اجرای طرح‌های توسعه این بخش از بندر، ظرفیت کنونی ریلی در حد قابل توجهی ارتقا پیدا می‌کند.
نظرات