13 آذر 1398روز جهاني يوزپلنگ، جهان را براي حفاظت از يوزپلنگ تغيير دهيم
حفظ يوز در ايران، نياز
به اقدامات زيادي دارد. ما در روز جهاني يوز، مي‌توانيم يك سفير براي معرفي
آن به دوستان خود باشيم و كمك كنيم جهان را براي حفاظت از يوزپلنگ تغيير
دهيم.
به گزارش«پارما» از پايگاه اطلاع رساني سازمان حفاظت محيط زيست،13 آذر ماه برابر با 4 دسامبر، روز جهاني يوزها نام گرفته است. ايده برگزاري اين رويداد بزرگ جهاني را كه هر سال بر دامنه و وسعت آن افزوده مي‌شود، نخستين‌بار صندوق حفاظت از يوز (Cheetah Conservation Fund) به عنوان يكي از شناخته‌شده‌ترين نهادهاي حفاظتي در دنيا، مطرح كرد.
ايده‌پردازان اين رويداد بزرگ جهاني، هدف از گراميداشت چنين روزي را آگاه‌سازي در مقياس كلان عنوان كرده‌اند.
روز جهاني يوزپلنگ به ما يادآوري مي كند كه براي اين گونه مانند ساير گونه¬هاي حيات وحش سياره ما يك تراژدي درحال رخ دادن است و نجات آن بستگي به اقدامات حفاظتي انسان دارد.
در اين روز همه ما مي توانيم يك سفير براي حيات وحش باشيم و به دوستان و اقوام خود در مورد يوز اطلاع رساني كنيم.
همچنين مي توانيم به سايت www.internationalcheetahday.org مراجعه كنيم و ميزباني براي اين رخداد باشيم و رخدادهاي جهاني در سراسر جهان براي اين روز را رصد كنيم؛ پروفايل هاي خود را به عكس يوز تغيير دهيم.
يوزپلنگ، پستاندار از راسته گوشتخواران، خانواده گربه‌سانان است. يوز نه تنها سريعترين جاندار خشكي است، بلكه قديمي‌ترين و در معرض انقراض‌ترين گربه سان جهان است.
اين گونه توانسته در حدود سه ميليون سال و در تمام دوره عصر يخبندان و اثرات ناشي از گردنه بطري نجات يابد. حال آنكه 90 درصد جمعيت آنها تنها در طي صد سال اخير كاهش يافته است.
درحال حاضر كل جمعيت اين گونه در جهان كمتر از 10 هزار فرد است كه كمتر از 7500 فرد آن در طبيعت باقيمانده است. اين جانور در گذشته در بيشتر مناطق آفريقا و گستره وسيعي از آسياي مركزي و شبه‌قاره هند يافت مي‌شد، اما امروزه با كاهش شديد جمعيت روبرو شده‌است.
از اين گونه احتمالا چهار زيرگونه در دنيا زيست مي‌كند. زيرگونه يوز آسيايي نادرترين گربه‌سانان جهان است. اين زيرگونه را با توجه به انقراض آن در ساير كشورهاي آسيايي، يوز ايراني نيز مي‌خوانند.
اين حيوان كه زماني در اكثر مناطق دشتي غرب آسيا زيست مي‌كرد، بيش از 40 سال است كه تنها در ايران يافت مي‌شود. كشور ما آخرين پناهگاه اين زيرگونه منحصربفرد در دنيا است كه اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت آن را در رده به شدت در خطر انقراض (Cr) جاي داده است.
جمعيت يوزپلنگ آسيايي كه تنها در كشور ايران زيست مي كند، احتمالا كمتر از 30 فرد است.
مهم‌ترين مناطق زيستي باقيمانده اين زيرگونه در كشور ايران عبارتند از پناهگاه حيات‌وحش نايبندان طبس، مجموعه حفاظتي توران شاهرود، پناهگاه حيات‌وحش دره‌انجير اردكان، منطقه حفاظت‌شده بافق و آريز، پناهگاه حيات‌وحش مياندشت جاجرم، پارك ملي سياهكوه اردكان، منطقه حفاظت‌شده كالمند-بهادران مهريز، پناهگاه حيات‌وحش دربند راور، پارك ملي كوير گرمسار و پناهگاه حيات‌وحش عباس آباد نائين. اين گستره در حدود 6 ميليون هكتار و در شش استان برآورد شده است. تعدادي از اين زيستگاه‌ها تحت عنوان زيستگاه اصلي و تعدادي نيز تحت عنوان زيستگاههاي عبوري شناخته مي‌شوند كه حفاظت از هر دو نوع زيستگاه لازم و ضروري است.
فشار ناشي از دام و حضور سگ‌هاي گله در زيستگاههاي آن، جاده‌ها و تصادفات جاده‌اي، معادن و توسعه در زيستگاه‌ها و تغيير كاربري ها، عدم وجود امنيت در كريدورهاي يوزپلنگ هنگام جابه جايي ها ، كمبود طعمه در برخي زيستگاه ها ، عدم وجود جمعيت پوياي يوزپلنگ در كشور از عوامل اصلي تهديد يوزپلنگ آسيايي است.
اهم اقدامات انجام شده در فاز سوم پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي در سال اخير
از ابتداي دهه 1380، تلاش‌هاي فراواني از سوي سازمان حفاظت محيط‌زيست، دفتر عمران ملل متحد و تشكل‌هاي غيردولتي به منظور حفاظت از يوز در كشور صورت گرفته است. در نتيجه اين تلاش‌هاي مستمر بود كه پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي و زيست بوم‌هاي مرتبط، از سال 1380 آغاز به كار كرد. از ابتداي مردادماه سال 1398 نيز فاز سوم پروژه به مدت پنج سال آغاز به كار كرده است.
- برگزاري روز ملي يوزپلنگ آسيايي و تقدير از محيط‌بانان برگزيده زيستگاههاي يوز
- مطالعه پايه اقتصادي ـ اجتماعي و تعيين گروه هاي تأثيرگذار براي ايجاد و زيربناي مشاركت جوامع محلي در حفاظت از پناهگاه حيات وحش مياندشت (خراسان شمالي)
- ارزيابي و مطالعه تهديدات يوزپلنگ آسيايي و طعمه آن به صورت مشاركتي در زيستگاه هاي اولويت دار (توران، نايبندان، راور و مياندشت)
- افزايش آگاهي ميان ذي‌نفعان و جوامع محلي در خصوص يوزپلنگ آسيايي با استفاده از مواد، روش و ابزارهاي مناسب آموزشي
- پيگيري تكميل فنس كشي كريدور پرخطر محور شاهرود به سبزوار
- تدوين برنامه‌عمل اضطراري حفاظت از يوزپلنگ آسيايي
- آموزش و ارتقاء كاربردي دانش محيط بانان در زيستگاههاي يوز
- تهيه دستورالعمل سرشماري سم داران هم زيستگاه با يوزپلنگ آسيايي
نظرات