در یک رساله دکتری بررسی شد: تأثیر قاعده «لاضرر» بر مقررات معماری و شهرسازی مرتبط با حریم بصری خانه
پژوهشگر معماری دانشگاه علم و صنعت در تحقیقات رساله‌اش تأثیر قاعده «لاضرر» بر ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی مرتبط با حریم بصری خانه را مورد بازشناسی قرار داده و به ارائه پنج اصل حاکم بر حریم خانه در اندیشه اسلامی پرداخته است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) مهندس سید مجیدهاشمی طغرالجردی، دانشجوی دکتری دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت ایران در مورد رساله خود اظهار کرد: این رساله در حوزه مطالعات دینی و معماری قرار می‌گیرد و با مفاهیم متعالی دینی، الگوهای رفتاری شریعت و نظام سامان دهنده ارتباطی فضای‌خانه مرتبط بوده و به گستره علم فقه که حوزه قوانین و مقررات موضوعه است، وارد می‌شود.
وی افزود: رساله، ضمن توصیف روش اجتهادی صدور احکام و مقرراتی که بر معماری خانه‌های سنتی شهری چون کرمان تأثیر داشته است، به شرح یکی از مهمترین قواعد فقهی با عنوان «لاضرر» می‌پردازد و نشان می‌دهد که این قاعده نه فقط میزان و معیار که از جمله «مبانی» حقوق نیز به‌شمار می‌رود و ساختار مهمی از قانون مدنی بر آن نهاده شده است.
طغرالجردی خاطرنشان کرد: ضرورت پرداختن به موضوع ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی و انطباق آنها با فرهنگ اسلامی و ایرانی در این است که علی‌رغم مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی در لزوم پرداختن به اصول اسلامی در معماری و شهرسازی کشور و ایجاد هویت اسلامی در سیمای شهری، چگونگی روش ایجاد و اجرای این اصول تبیین نشده و ضابطه یا آیین‌نامه‌ای جهت حفظ حریم بصری خانه‌ها نیز ارائه نشده است.
وی تصریح کرد: مساله مهم این تحقیق، تحلیل مبانی معرفتی ضرورت حفظ حریم خانه بر اساس منابع اسلامی، جهت ارائه ملاک ارزیابی ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی معاصر است که موجب تعرض به حریم بصری خانه شده‌اند. در این میان دو وجه دیگر نیز جهت حل مساله اهمیت یافته و باعث بسط مساله شد که عبارتند از بازشناسی نقش قاعده «لاضرر» که دارای نقشی محوری در احکام و قوانین معماری سنتی بوده در ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی معاصر با حریم بصری خانه مرتبط هستند و معرفی روش ترکیبی که ضمن حل مساله تحقیق امکان تبیین نظریه‌ای جامع که با موضوع حریم بصری خانه به حوزه معماری و گستره دین پژوهی وابسته است را فراهم کند.
طغرالجردی گفت: با توجه به این که استفاده از منابع متعدد اطلاعات باعث دقت بیشتر در کسب نتایج و اعتبار تحقیق می‌شود در این رساله در جهت حل مساله تحقیق اقدام به طرح پنج سؤال کرده‌ایم و در ترکیبی از روش‌های تحلیلی منطقی، تاریخی و تطبیقی و میان‌رشته‌یی به ارزیابی فرضیه‌ها پرداخته شده و پنج اصل حاکم بر حریم خانه در اندیشه اسلامی و در نهایت با الگوی تلفیقی میان‌رشته‌ای، نظریه نهایی رساله بیان شد.
وی افزود: اصل ضرورت رعایت «اذن» ورود به حریم هر فضای خانه، اصل ضرورت پیروی سامانه فضایی خانه از الگوهای رفتاری شریعت اسلامی، اصل اجتهادی بودن ضوابط شهری مرتبط با حریم خانه بر پایه اصول شریعت، اصل تحدید حریم بصری خانه بر پایه قاعده «لاضرر» و اصل منتفی بودن ضرر غیر متعارف در حریم خانه از جمله اصولی هستند که پس از ارزیابی فرضیه‌های تحقیق در این رساله ذکر شده‌اند.
دکتر هاشمی طغرالجردی، دانشجوی دکتری دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت ایران، چهارم تیرماه جاری از رساله دکتری خود با عنوان «اصول حاکم بر حریم خانه در اندیشه اسلامی بازشناسی تأثیر قاعده "لاضرر" بر ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی مرتبط با حریم بصری خانه» به راهنمایی دکتر غلامحسین معماریان دفاع کرده است.
نظرات