تهران- ایرنا- یلدا یا همان شب چله یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانیان و نمادی از پاکی و سلامت است، در این شب ایرانیان با خوردن غذاهای سالم بر اهمیت سلامت جسم و پاکی محیط زندگی خود یا همان محیط زیست تاکید می‌کنند اما چند سالی است با ورود انواع و اقسام تنقلات و از همه مهم‌تر ظروف یک‌بار مصرف بر سفره یلدا، گویی پیام اصلی این شب، به چالش کشیده است.
ایرانیان اقوام شادی هستند و داشتن جشن‌های مختلف به هر مناسبی دال بر این اخلاق پسندیده است، جشن شب یلدا یکی از این آیین‌های قدیمی است، نزدیک به چند هزار سال است که آخرین شب پاییز یعنی یلدا که تاریک‌ترین و طولانی‌ترین شب سال است توسط ایرانیان جشن گرفته می‌شود و اقوام با برپایی آیین‌های مختلف، این شب به یاد ماندنی را در کنار هم سپری می‌کنند، شب زیبایی که در شهرهای مختلف ایران آداب و رسوم خاص خودش دارد.
بر اساس روایتی طبق سنت‌های دیرینه در آیین کهن در اولین روز دی ماه شاهان ایرانی تاج و تخت شاهی را زمین گذاشته و با لباسی سفید به سمت صحرایی می‌رفته و بر فرش سفید می‌نشستند و نگهبانان و دربانان کاخ شاهی و همه خدمتکاران و برده‌ها در سطح شهر آزاد شده و مانند دیگران زندگی می‌کردند و همگی چه رییس و چه پادشاه و چه مردم عادی به طور یکسان و در یک جایگاه بودند، هر چند صحت و سقم این گفته ثابت نشده و شاید تنها افسانه‌ای بیش نباشد اما نشان از اهمیت این شب دارد.
یلدا بلندترین شب سال که به زمان مابین غروب آفتاب از تاریخ ۳۰ آذر یعنی آخرین روز پاییز تا طلوع آفتاب ۱ دی ماه یعنی نخستین روز زمستان مربوط می‌شود مصادف با انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی است به همین علت از آن تاریخ به بعد طول شب کوتاه‌تر و طول روز بیشتر می‌شود. در این شب ایرانیان با اقوام خود گردهم می‌آیند و بر این اساس جشن‌ها و شب‌نشینی در شهرهای مختلف برپا می‌شود.
در واقع مردم ایران تا سپیده دم با انواع و اقسام برنامه‌های مفرح و خوراکی‌ها در کنار یکدیگر این شب طولانی را به خوشی سپری می‌کنند تا تاریکی، سردی و اندوه غیبت خورشید روحشان را تضعیف نکند، در این شب‌نشینی‌ها افراد مسن خانواده قصه‌های کهن تعریف می‌کنند، شاهنامه می‌خوانند و برخی با حافظ فالی می‌گیرند، در این شب طبق سنت میوه‌های مشخصی خورده می‌شود از جمله هندوانه، آجیل، انار و شیرینی که جنبه‌هایی نمادین دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند.
مردم برای برگزاری مراسم جشن یلدا احترام خاصی قائل هستند زیرا معتقدند این شب نه تنها بلندترین شب سال است بلکه باید از نظر مواد خوراکی نیز یکی از پاک‌ترین و بهداشتی‌ترین شب سال باشد، با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین آیین مراسم برگزاری شب یلدا خوردن تنقلات طبیعی مانند آجیل، خشکبار، شیرینی‌های طبیعی، میوه‌هایی همچون هندوانه، انار، سیب و پرتقال است که همه این خوراکی‌ها حتی آجیل از مواد طبیعی تهیه شده‌اند و تمام آنها در ظروف سفالی، مسی و یا چینی گذاشته می‌شدند، پس شاید بتوان گفت یلدا یک شب پاک در میان ایرانیان است. دخترکان در کنار حوض‌های آبی و پر آب می‌نشستند و آینده خود را در گوش هم نجوا می‌کردند.
اما به نظر می‌رسد در چند سال اخیر این روند پاک شب یلدا تغییر کرده است، در نیم قرن اخیر که استفاده از انواع سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی بسیار شایع شده، شاید در نگاه اول موجب افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی می‌شود اما در بلند مدت چنان بلایی بر سر محیط زیست، طبیعت و سلامتی می‌آورد که حتما عوارض آن تا نسل‌های آینده نیز ماندگار خواهد بود، همچنین متاسفانه چند سالی است که انواع و اقسام تنقلات از جمله چیپس و پفک جای خود را بر روی سفره یلدا باز کرده‌اند و بدتر از همه اینکه ظرف‌های رنگارنگ و زیبا جای خود را به ظروف یک‌بار مصرف داده‌اند بر این اساس ورود این میهمانان ناخوانده باعث شده که یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های اصلی شب یلدا که همان اهدای سلامتی و تندرستی به مردم است، با خطر جدی روبه‌رو شود.
حسین عبیری گلپیایگانی فعال محیط زیست در این زمینه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: یلدا سفیر سلامتی، تندرستی و نماد زندگی سالم است بنابراین باید با تمام توان از این سنت دیرینه و حسنه مراقبت و از دستکاری آن جلوگیری کنیم، این امر نیز با کمک مردم و مسوولان میسر است بنابراین از مسوولان درخواست می‌شود که برای این سنت دیرینه اهمیت ویژه‌ای قائل شوند و از نیز مردم می‌خواهیم استفاده از محصولات غذایی و میوه‌های طبیعی و سالم را در شب یلدا فراموش نکنند و از خوردن غذاهایی مانند پیتزا، ساندویچ و هله‌هوله‌هایی همچون انواع چیپس، پفک و نوشیدنی گازدار که جزو مواد خوراکی ایرانیان قدیم نیز نیست، خودداری کنند.
وی تاکید کرد: ایرانیان در جشن شب یلدا می‌توانند با رعایت نکات زیست محیطی از جمله استفاده نکردن از ظروف پلاستیکی یک‌بار مصرف و استفاده از ظروف چینی، کریستال و شیشه‌ای که در کمدهای دکوری محبوس شده‌اند به سلامتی خود، طبیعت و محیط زیست خود کمک کرده و به آن احترام بگذارند.
عبیری توصیه کرد که با احترام به پاکی شب یلدا آن را همچنان به عنوان پاک‌ترین شب سال در میان ایرانیان نگه داریم، خوردن خوراکی‌ها سالم را ترویج دهیم و از استفاده ظروف یک‌بار مصرف حداقل در این شب پاک خودداری کنیم.
نظرات