به گزارش«پارما» از سايت سازمان حفاظت محيط زيست، يلدا يا همان شب چله يكي از كهن‌ترين جشن‌هاي ايرانيان و نمادي از پاكي و سلامت است، در اين شب ايرانيان با خوردن غذاهاي سالم بر اهميت سلامت جسم و پاكي محيط زندگي خود يا همان محيط زيست تاكيد مي‌كنند اما چند سالي است با ورود انواع و اقسام تنقلات و از همه مهم‌تر ظروف يك‌بار مصرف بر سفره يلدا، گويي پيام اصلي اين شب، به چالش كشيده است.
ايرانيان اقوام شادي هستند و داشتن جشن‌هاي مختلف به هر مناسبي دال بر اين اخلاق پسنديده است، جشن شب يلدا يكي از اين آيين‌هاي قديمي است، نزديك به چند هزار سال است كه آخرين شب پاييز يعني يلدا كه تاريك‌ترين و طولاني‌ترين شب سال است توسط ايرانيان جشن گرفته مي‌شود و اقوام با برپايي آيين‌هاي مختلف، اين شب به ياد ماندني را در كنار هم سپري مي‌كنند، شب زيبايي كه در شهرهاي مختلف ايران آداب و رسوم خاص خودش دارد.
بر اساس روايتي طبق سنت‌هاي ديرينه در آيين كهن در اولين روز دي ماه شاهان ايراني تاج و تخت شاهي را زمين گذاشته و با لباسي سفيد به سمت صحرايي مي‌رفته و بر فرش سفيد مي‌نشستند و نگهبانان و دربانان كاخ شاهي و همه خدمتكاران و برده‌ها در سطح شهر آزاد شده و مانند ديگران زندگي مي‌كردند و همگي چه رييس و چه پادشاه و چه مردم عادي به طور يكسان و در يك جايگاه بودند، هر چند صحت و سقم اين گفته ثابت نشده و شايد تنها افسانه‌اي بيش نباشد اما نشان از اهميت اين شب دارد.
يلدا بلندترين
شب سال كه به زمان مابين غروب آفتاب از تاريخ 30 آذر يعني آخرين روز پاييز
تا طلوع آفتاب 1 دي ماه يعني نخستين روز زمستان مربوط مي‌شود مصادف با
انقلاب زمستاني در نيمكره شمالي است به همين علت از آن تاريخ به بعد طول شب
كوتاه‌تر و طول روز بيشتر مي‌شود. در اين شب ايرانيان با اقوام خود گردهم
مي‌آيند و بر اين اساس جشن‌ها و شب‌نشيني در شهرهاي مختلف برپا مي‌شود.
در واقع مردم ايران تا سپيده دم با انواع و اقسام برنامه‌هاي مفرح و
خوراكي‌ها در كنار يكديگر اين شب طولاني را به خوشي سپري مي‌كنند تا
تاريكي، سردي و اندوه غيبت خورشيد روحشان را تضعيف نكند، در اين
شب‌نشيني‌ها افراد مسن خانواده قصه‌هاي كهن تعريف مي‌كنند، شاهنامه
مي‌خوانند و برخي با حافظ فالي مي‌گيرند، در اين شب طبق سنت ميوه‌هاي مشخصي
خورده مي‌شود از جمله هندوانه، آجيل، انار و شيريني كه جنبه‌هايي نمادين
دارند و نشانه بركت، تندرستي، فراواني و شادكامي هستند.
مردم براي برگزاري مراسم جشن يلدا احترام خاصي قائل هستند زيرا معتقدند اين
شب نه تنها بلندترين شب سال است بلكه بايد از نظر مواد خوراكي نيز يكي از
پاك‌ترين و بهداشتي‌ترين شب سال باشد، با توجه به اينكه يكي از اصلي‌ترين
آيين مراسم برگزاري شب يلدا خوردن تنقلات طبيعي مانند آجيل، خشكبار،
شيريني‌هاي طبيعي، ميوه‌هايي همچون هندوانه، انار، سيب و پرتقال است كه همه
اين خوراكي‌ها حتي آجيل از مواد طبيعي تهيه شده‌اند و تمام آنها در ظروف
سفالي، مسي و يا چيني گذاشته مي‌شدند، پس شايد بتوان گفت يلدا يك شب پاك در
ميان ايرانيان است. دختركان در كنار حوض‌هاي آبي و پر آب مي‌نشستند و
آينده خود را در گوش هم نجوا مي‌كردند.
اما به نظر مي‌رسد در چند سال اخير اين روند پاك شب يلدا تغيير كرده
است، در نيم قرن اخير كه استفاده از انواع سموم و كودهاي شيميايي در
كشاورزي بسيار شايع شده، شايد در نگاه اول موجب افزايش ميزان توليد محصولات
كشاورزي مي‌شود اما در بلند مدت چنان بلايي بر سر محيط زيست، طبيعت و
سلامتي مي‌آورد كه حتما عوارض آن تا نسل‌هاي آينده نيز ماندگار خواهد بود،
همچنين متاسفانه چند سالي است كه انواع و اقسام تنقلات از جمله چيپس و پفك
جاي خود را بر روي سفره يلدا باز كرده‌اند و بدتر از همه اينكه ظرف‌هاي
رنگارنگ و زيبا جاي خود را به ظروف يك‌بار مصرف داده‌اند بر اين اساس ورود
اين ميهمانان ناخوانده باعث شده كه يكي از مهم‌ترين ماموريت‌هاي اصلي شب
يلدا كه همان اهداي سلامتي و تندرستي به مردم است، با خطر جدي روبه‌رو شود.
حسين عبيري گلپيايگاني فعال محيط زيست در اين زمينه به خبرنگار علمي ايرنا
گفت: يلدا سفير سلامتي، تندرستي و نماد زندگي سالم است بنابراين بايد با
تمام توان از اين سنت ديرينه و حسنه مراقبت و از دستكاري آن جلوگيري كنيم،
اين امر نيز با كمك مردم و مسوولان ميسر است بنابراين از مسوولان درخواست
مي‌شود كه براي اين سنت ديرينه اهميت ويژه‌اي قائل شوند و از نيز مردم
مي‌خواهيم استفاده از محصولات غذايي و ميوه‌هاي طبيعي و سالم را در شب يلدا
فراموش نكنند و از خوردن غذاهايي مانند پيتزا، ساندويچ و هله‌هوله‌هايي
همچون انواع چيپس، پفك و نوشيدني گازدار كه جزو مواد خوراكي ايرانيان قديم
نيز نيست، خودداري كنند.
وي تاكيد كرد: ايرانيان در جشن شب يلدا مي‌توانند با رعايت نكات زيست محيطي
از جمله استفاده نكردن از ظروف پلاستيكي يك‌بار مصرف و استفاده از ظروف
چيني، كريستال و شيشه‌اي كه در كمدهاي دكوري محبوس شده‌اند به سلامتي
خود، طبيعت و محيط زيست خود كمك كرده و به آن احترام بگذارند.
عبيري توصيه
كرد كه با احترام به پاكي شب يلدا آن را همچنان به عنوان پاك‌ترين شب سال
در ميان ايرانيان نگه داريم، خوردن خوراكي‌ها سالم را ترويج دهيم و از
استفاده ظروف يك‌بار مصرف حداقل در اين شب پاك خودداري كنيم.منبع: ايرنا/
نظرات