جهت‌دهی به نوآوری در شهرها/بررسی دو مثال از خلاقیت شهری در ملبورن و شیکاگو
شهریار تبریز / رضا عالش‌زاده*: در این راستا، هر روز بسیاری از پیشرفت‌های فنی و تکنولوژیکی شگرف و نوآوری های بدیع معرفی، امکان‌سنجی، تست و تجاری‌سازی می‌شوند. اما مهم‌ترین فاکتورهایی که به تحقیقات، بررسی ها و نهایتا معرفی ایده‌های خلاقانه شهری جهت می‌دهند کدام هستند؟
خلاقیت و نوآوری‌های شهری، علاوه بر کمک به اهداف توسعه پایدار شهری، کمک به پاکیزگی شهرها و رفاه شهروندان، بر روی چهار اصل مهم و بنیادین جدید استوار هستند:
کشف ظرفیت‌های موجود اما مغفول مانده شهری
بسیاری از نوآوری‌های شهری بر مبنای استفاده از منابع موجودی هستند که تا حالا بدون استفاده مانده‌اند. مثلا اربی‌ان‌بی ( Airbnb ) که در اصل وب‌گاهی برای کرایه مکان‌های اقامتی است، دارای بیش از دو میلیون مکان فهرست شده در ۳۳٬۰۰۰ شهر و ۱۹۱ کشور است که اجاره کردن خانه های شخصی بدون استفاده را ممکن می سازد و یا سامانه های جدیدی در بسیاری از کشورها معرفی شده اند که به عنوان مثال به صاحبان مشاغلی که امکان اجاره یا تملک دائم یک دفتر، سوله، یا حتی دستگاههای خاص و حتی کارخانه را ندارند بتوانند با افرادی که دارای موارد گفته شده هستند مرتبط شده و از فضاها و امکانات آنها در زمانهای بدون استفاده سود ببرند.
در واقع ایده استفاده اشتراکی از امکانات خاص، باعث افزایش بهره وری آنها خواهد بود. برای درک بهتر کافیست به خاطر داشته باشید که بسیاری از دفاتر و کارخانجات تنها یک شیفت کار می کنند و ساعات بعدی شبانه روز می توانند بصورت اجاره در خدمت صنعت و اقتصاد جامعه باشند.
کاهش پیک‌های مصارف
از انرژی الکتریسیته تا آب، از جاده ها و وسایط حمل و نقل عمومی تا سوخت های فسیلی و گاز، روزانه حجم بالایی از ثروت های شهرها به خاطر فرهنگ نامناسب استفاده، تکنولوژیهای ضعیف و زیر ساخت های قدیمی به هدر می روند. ایده های نوآورانه شهری باید تلاش کنند با معرفی روش ها و مکانیسم های جدید علاوه بر کاهش وابستگی به انرژی های تجدید ناپذیر، رهیافت های مناسبی را برای پایین آوردن پیک استفاده از هر نوع منبع ثروت و انرژی شهری معرفی کنند. این رهیافت ها می توانند در مورد مدیریت تقاضا، مدیریت مصرف، معرفی ساختارهای جدید قیمت گذاری منابع، معرفی منابع تجدید پذیر، به کار گیری تکنولوزیهای با وابستگی انرژیکی پایین تر و راندمان کارکردی بالاتر را شامل شوند. استفاده از پانل های خورشیدی در پشت بام و پنجره و حتی نمای ساختمان ها از جمله این دست تلاش ها هستند.
پروژه‌های شهری خلاقانه لزوما در مقیاس بسیار بزرگ نیستند
شهرها همیشه نیازمند پروژه های زیرساختی بسیار بزرگ هستند، اما برخی اوقات، زیرساخت هایی در اشل کوچک مانند خطوط مخصوص دوچرخه سواری و اشتراک گزاری دوچرخه و یا کاشت درخت های مصنوعی با قدرت فتوسنتزی بالاتر می توانند تاثیر شگرفی در ناحیه شهری داشته باشند.
خلاقیت‌ها شهروند محور هستند
بهترین روش بهبود کیفیت زندگی در یک شهر، ارتقاء پویایی شهروندان است. نوآوریی شهری خواه در چراغ های راهنمایی باشد، خواه در مالیات بر زباله، یا خلاقیت فنی و خدماتی و مدیریتی باشند، می باید در جهت شکل دهی رفتار و بهبود زندگی ساکنان شهر قدم بردارند. تمامی خلاقیت ها می باید بر محوریت شهروندان باشند و بر اصولی طراحی شوند که قابل استفاده افرادی با سنین و توانایهای مختلف باشند.
برای روشن شدن بیشتر موضوع، دو مثال بسیار ساده از نوآوری های شهری در دو کلانشهر ملبورن استرالیا و شیکاگوی آمریکا ارائه می شود.
پانل بین المللی پیش بینی تغییرات اقلیمی برای دهه های آتی یک افزایش چشم گیر در حوادث آب و هوایی پیش بینی کرده است که شهرها، به ویژه کشورهای در حال توسعه را با چالش های جدی مواجهه خواهند کرد. تلاش های مهندسی بسیار زیاد و متعددی برای به حداقل رساندن اثرات این حوادث اقلیمی طبیعی مانند افزایش سطح دریا و طوفان های شدید صورت گرفته است. متاسفانه، در این راستا، یکی از پاسخ های کمتر به کارگرفته شده کاشت درختان بیشتر بوده است. مطالعات نشان می دهند که افزایش ۱۰% در فضای سبز شهرها می تواند جبران افزایش دمای حاصل از تغییرات اقلیمی را جبران کند، چرا که درختان به بلاک کردن تابش های موج کوتاه کمک کرده و با تبخیر آب، باعث خنک کردن هوای اطراف شده و میکرو اقلیم های لذت بخش تری ایجاد می کنند.
شهرداری کلانشهر ملبورن برای ترغیب شهروندان برای درختکاری و ارتقا فرهنگ درخت دوستی، استراتژی نوینی با عنوان "جنگل شهری" را در پیش گرفته است که در فاز اول بیش از ۷۰ هزار اصله درخت را در بر می گیرد. به اینصورت که اطلاعات تمامی این درختها در دیتابیس مرکزی شهر تگ و واردسازی می شوند و شهروندان می توانند مالکیت یک درخت را پذیرفته، آن را نامگذاری کرده و رشد آن را پیگیری کنند و دیتای درخت خود را از طریق شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارند. هر درختی آدرس ایمیل خود را خواهد داشت که به شهروندان اجازه خواهد داد که مشکلات و نقص های درختان را گزارش کرده و حتی به آنها نامه محبت آمیز بنویسند.
در حال حاضر، درختان ۲۲ درصد فضای شهری ملبورن را پوشش می دهند و با برنامه مذکور این رقم تا سال ۲۰۴۰ به ۴۰ درصد خواهد رسید. با این برنامه، ملبورن امیدوار است شهر پیشرو در زمینه جنگل شهری در سطح جهان قلمداد شود.
مثال دوم درباره تلاش شهرداری شیکاگوی آمریکا برای استفاده از لامپ های LED نسل جدید در معابر شهری است.
لامپ های خیابانی سنتی علاوه بر گران بودن هزینه خرید و نصب و نگهداری، در برخی اوقات حاوی گازهای سمی نیز هستند. از همین رو است که در عرض چند سال آینده بیش از ۴ میلیارد لامپ سنتی به LED تبدیل خواهند شد که علاوه بر عمر بالاتر، مصرف انرژی پایین تر و محصولات جنبی خطرناک کمتری دارند. اما این تمامی مزیت یک لامپ LED نیست.
یک لامپ نسل جدید LED می تواند به عنوان بستری برای میزبانی تکنولوژیهای حسگر باشد که داده های محیط در مورد آب و هوا، آلودگی، ترافیک و آلودگی صوتی را جمع آوری کند. با اتصال این گره های اطلاعات خیابانی به یک شبکه اینترنتی، حس دیجیتالی هر انچه در یک قسمتی از شهر می گذرد ممکن خواهد بود و در نتیجه راه حل های مناسبی برای مواجهه با مشکلات احتمالی داده خواهد شد. به خاطر همین مزایا بود که شهر شیکاگو اقدام به راه اندازی شبکه حس گرهای نوری خیابانی کرد.
تبدیل تکنولوژی چراغ ها و لامپ های شهری به LED، به شهرها این فرصت را می دهد که چراغ های شهری را از یک دارایی مرده که تنها پول و انرژی مصرف می کند به یک ثروت زنده تبدیل کنند که برایشان درآمدزایی می کند.
_________________________________
*مترجم
منابع:
https://www.greenbiz.com/article/4-innovations-thriving-cities
http://www3.weforum.org/docs/Top_10_Emerging_Urban_Innovations_report_2010_20.10.pdf
لینک اصل خبر در سایت شهرداری تبریز
نظرات