تجریشی: قانون دست محیط زیست را بسته است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، مسعود تجریشی با اشاره به اینکه چالش های زیست محیطی بسیار فراتر از تصورات، به هم پیچیده و وابسته است، گفت: سال 1397 به بهانه کارگروه اقتصاد مقاومتی و سازگاری محیط زیست، پروژه هایی در قالب اقتصاد مقاومتی تعریف و ارائه شد؛ در این فرصت برآوردی از محیط زیست به دست آوردیم و در کارگروه های مختلف از جمله فرونشست، آب، پسماند، هوای کلان شهرها، تالاب ها و ... شرایط بررسی و نیازها تجمیع شد. مسایل حوزه محیط زیست بسیار چالشی و به هم پیوسته است و اگر سیاست گذاری درست نباشد، به اهداف نمی رسیم.

وی با اشاره به اینکه در بررسی چالش ها مشاهده شد که همواره تاکید بر اهمیت "پایش" است، اظهار کرد: باید برای تمام مسایل، راهکار داشته باشیم. راهکارها را می توان در پی شناخت چالش ها به دست آورد. از این رو سامانه پایش را به کمک وزارت صمت برای رصد حدود 100 هزار واحد صنعتی و خدماتی راه اندازی کردیم. همچنین دانشگاه ها را به کار گرفتیم و در 12 محور قرارداد منعقد کردیم.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد که تلاش می شود استانداردها و روش سنجش به روز و مدیریت پایش علمی شود.

***برای آلودگی هوای 9 کلانشهر راهکار وجود دارد

تجریشی در ادامه با اشاره به اینکه 900 میلیارد تومان اعتبار برای رفع آلایندگی صنایع درنظر گرفته شده است، گفت: در حوزه آلودگی هوا همواره مساله داشتیم؛ در سال 1397 با 13 دانشگاه در 9 کلانشهر قرارداد بستیم؛ مطالعات صورت گرفته در سال گذشته تکمیل شد و به کمک دستگاه های اجرایی برای 9 کلانشهر برنامه مشارکتی تدوین شده است؛ بنابراین برای مساله آلودگی هوا راهکار وجود دارد.

وی همچنین با اشاره به چالش طولانی شدن پاسخ ارزیابی سازمان که در پی آن پروژه ها بدون مجوز آغاز می شد، گفت: این مشکل را رفع کردیم؛ جایگاه محیط زیست شناخته شده است، در زمان کوتاه جواب ارزیابی ها را می دهیم. در سال گذشته میانگین زمان پاسخگویی به چهار ماه رسیده بود، سعی کردیم دیگر بهانه به دست دستگاه اجرایی ندهیم و سریع پاسخگو باشیم. همچنین به صنایع کمک می کنیم و وام می دهیم تا بهانه ای برای عدم رعایت موارد زیست محیطی از جمله کمبود اعتبار، نداشته باشند.

*** 2 میلیون هکتار بحرانی و 35 میلیون هکتار کانون گرد و غبار شدند

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به اینکه در سال 1397 ساختار جدیدی در سازمان احیا کردیم و با پیگیری ستاد مقابله با گرد و غبار و تغییر نام آن به ستاد مدیریت گرد و غبار، دو قرارداد برای رصد مشکل امضا کردیم. نتایج بررسی ها در سال 1398 اعلام شد.

تجریشی با تاکید بر اینکه دو میلیون هکتار کانون بسیار بحرانی و درمجموع 350 میلیون هکتار کانون گرد و غبار در کشور داریم، گفت: 450 میلیون یورو اعتبار برای مدیریت گرد و غبار تزریق و برنامه عمل و اقدام تدوین شد. همچنین با توجه به مشکلات اعتباری، سعی کردیم به بودجه دولتی وابسته نباشیم و در این راستا طرحی را در اقتصاد مقاومتی که با مشارکت مردم و دانش بنیان است، به تصویب رساندیم. اکنون نیز پروژه پهنه 500 هکتاری در گنبد، با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و مشارکت پروژه گیاهان دارویی در دست است. سال آینده می توان دید در دل کویر چه فضای مطلوبی با کمک فکری سازمان محیط زیست، تامین اعتبار از سوی خیرین، منبع مختصر بین المللی برای کمک به مطالعات و 200 میلیون تومان اعتبار از سوی پروژه گیاهان دارویی، ایجاد شده است.

وی افزود: 40 درصد کانونهای بحرانی مربوط به تالاب های خشک شده است بنابراین مقرر است با وزارت نیرو نیاز آبی تمام تالاب هایی که در بحران به سر می برند را مشخص کنیم و وزارت نیرو متعهد به تامین منابع آبی شود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه عمده کانون گرد و غبار تهران تالاب صالحیه است، گفت: تالاب صالحیه یکی از اولویت ها است. با کمک منابع صندوق محیط زیست، استانداری و دستگاه های ذیربط، درصدد بهبود شرایط این تالاب هستیم.

تجریشی با اشاره به اینکه 350 میلیون هکتار کانون گرد و غبار از طبس تا اهواز، مناطق خشک شده کردستان و ... داریم، گفت: از سال گذشته مطالعات شناسایی کانون های بین المللی را به اتمام رساندیم، اولویت بندی و علت ها را شناسایی کردیم. WMO نیز تاکید کرد که نتیجه مطالعات را قبول دارد.

وی افزود: سال گذشته با سازمان های بین المللی مرتبط با گرد و غبار گفتگو کردیم و با پیگیری وزارت امور خارجه سازمان ملل موظف شد که ائتلافی را ایجاد و از ظرفیت های خود برای مدیریت گرد و غبار استفاده کند و سالانه گزارش دهد. تا کنون پنج فالو آپ داشتند. ایران جزو گروه کویت، چین و الجزایر است و پیگیر هستیم تا کشورهای منطقه با یکدیگر ائتلاف داشته باشند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تفاهم دو جانبه و سه جانبه نیز با کشورهای عراق و سوریه و .. داریم، گفت: درنظر داریم که برنامه های دو جانبه و سه جانبه، تبدیل به برنامه های منطقه ای شود.

تجریشی تصریح کرد: با توجه به اینکه گرد و غبار مساله ای دائمی است، آیین نامه کارگروه ملی مدیریت گرد و غبار مصوب شد تا قانونی و نهادینه شود.

*** خداحافظی با مالچ نفتی / اعلام آمادگی پالایشگاه ها برای تولید مالچ نفتی دوستدار محیط زیست

وی درمورد مالچ پاشی و عوارض آن نیز تصریح کرد: 50 سال در کشور مالچ پاشی می کردیم تا اینکه مجلس سه سال پیش مصوب کرد که تنها مجاز به استفاده از مالچ دوستدار محیط زیست هستیم. بنابراین تمام مالچ های غیرنفتی را شناسایی کردیم، از بین 90 مالچ، سه مالچ غیرنفتی تا پایان سال 1398 انتخاب شد؛ در سال 1399 مالچ های منتخب را در مکان های بحرانی چون یزد استفاده کردیم و در نهایت از بین سه مالچ، یکی توانست تمام تست ها و مراحل را پشت سر بگذارد. اکنون درصدد استفاده از این مالچ هستیم که قیمت مناسبی هم دارد. در سال گذشته تنها در سه هزار هکتار که مساله درمورد آن بسیار حیاتی و آن منطقه نیز فاقد پوشش گیاهی و جانوری بود، از مالچ نفتی استفاده شد اما در آینده دیگر از مالچ نفتی استفاده نخواهد شد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین خاطرنشان کرد که با توجه به جدی بودن مساله گرد و غبار، پالایشگاه ها برای تولید مالچ نفتی دوستدار محیط زیست ظرف مدت دو سال اعلام آمادگی کردند.

تجریشی همچنین با تاکید براینکه در حوزه گرد و غبار و حفظ محیط زیست، نیاز به مشارکت مردم و تغییر الگوی رفتاری هست، گفت: در سازمان جنگل ها نیز شاهد تغییر نگاه هستیم. به عنوان مثال همواره در کشور نهال کاشته می شد و مردم به این کار تشویق می شدند. اما اکنون مشخص شده که کاشت نهال باعث سه درجه گرم تر شدن هوا و کاهش بارش ها می شود.

*** تجربه خوب قرق برای حفظ محیط زیست

وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست قرق را در دستور کار قرار داد ، در حوزه دریاچه ارومیه قرق انجام دادیم و بسیار موفق بودیم. در سه سال گذشته یک میلیون و 250 هزار هکتار قرق انجام دادیم و به سمت بهره مندی از مشارکت مردم می رویم.

*** قانون دست محیط زیست را بسته است

تجریشی از سوی دیگر درمورد اجازه فعالیت در معادن متروکه بدون مجوز محیط زیست، گفت: قانون دست ما را بسته است اما مجلس جدید وعده داده که در اینباره بازنگری کنند. با توجه به افزایش قیمت دلار، معادنی که حتی یک درصد هم مس دارند، توجیه اقتصادی بالایی پیدا می کنند بنابراین لازم است که فکر اساسی در این مورد شود.

*** ضعف ارزش گذاری منابع طبیعی

وی همچنین با تاکید بر اینکه در حوزه حسابرسی زیست محیطی در کشور ضعف داریم، گفت: در کلان مشکل هست؛ به عنوان مثال می گوییم که در تولید گوشت قرمز خودکفا شویم اما می بینیم قیمت در ایران با قیمت های بین المللی فرقی ندارد ولی پوشش گیاهی ، مخازن سدها و محیط زیست آسیب می بیند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه باید خسارت به محیط زیست در سیاست گذاری در نظر گرفته شود، گفت: متاسفانه در حوزه ارزش گذاری کار نکردیم و ضعف هست. چنانچه در تالاب ها هنوز بر اساس مطالعات کانادایی و با محاسبه قیمت ارز، ارزش تالاب را مشخص می کنیم.

*** دریاچه ارومیه درانتظار روزهای خوش

تجریشی همچنین درباره وضعیت دریاچه ارومیه، گفت: شرایط نسبت به سال های 93-1392 بسیار خوب است اما به لحاظ پیش رفتن طبق برنامه نیاز است که سهم حقابه دریاچه تخصیص یابد. نگرانی از کمبود آب باعث شده که وزارت نیرو بگوید حقابه دریاچه ارومیه را در سال جاری نمی دهد!

وی تصریح کرد: این درحالی است که رهاسازی آب کشاورزی در اردیبهشت ماه سال جاری، 2.5 برابر میزان آب رها شده برای کشاورزی در سال گذشته بود؛ اگر نگرانی درمورد میزان آب هست، نباید آب کشاورزی در ماه گذشته 2.5 برابر زمان مشابه در سال قبل، رها می شد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به کاهش 10 درصدی بارندگی گفت: کارهش 10 درصدی بارندگی در هیچ کجای دنیا بحران نیست اما گفته شد. متاسفانه همزمان با تغییر ساختاری وزارت نیرو، خشکسالی نیز رقم خورد. دریاچه ارومیه می تواند شرایط بهتری داشته باشد اما حقابه آن پشت سدها است و این موضوع بر تراز دریاچه تاثیر می گذارد.

تجریشی ادامه داد: قول داده شده که در انتهای تیرماه پساب دو تصفیه خانه به دریاچه منتقل شود. انتقال آب به دریاچه یکی از بزرگترین پروژه هاست و از 36 کیلومتر تونل، کار احداث 900 متر مانده است. در ماه های اخیر 450 میلیارد تومان اعتبار تزریق شده و مقرر است 500 تا 600 میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل شود. با اتمام کار این دو تصفیه خانه، در این پروژه، کار دیگری نمی ماند که دولت بعدی برایش هزینه کند.

*** جذب مشارکت برای حل چالش اصفهان

وی همچنین با اشاره به مشکل تمام پروژه های انتقال آب، درمورد شرایط اصفهان گفت: مساله جدی است و سازمان به تنهایی از پس آن بر نمی آید. بنابراین از بخش های مختلف چون دانشگاه ها کمک گرفته ایم و کنسرسیومی از مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها و پارک علم و فناوری تشکیل شده است تا مجموعه ای که ذینفع نیست مسایل استان اصفهان و حوزه زاینده رود را بررسی کند.

*** تعجیل وزارت نیرو در ارسال لایحه آب

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درمورد تهیه لایحه قانون آب نیز گفت: سال گذشته جلسات بسیار خوبی در این زمینه داشتیم و درصدد حل مساله انفال بودیم که اگر حل می شد شورای نگهبان ایراد به لایحه نمی گرفت؛ موضوع انفال بودن یا نبودن قانون آب پاشنه آشیل لایحه است اما وزارت نیرو خواست که لایحه را زودتر ارسال کند.

*** ارزیابی 103 پروژه و طرح در سال گذشته

تجریشی با اشاره به اینکه 55 طرح بزرگ باید توسط سازمان محیط زیست ارزیابی شود، گفت: در سال گذشته 103 طرح و پروژه عمرانی و زیربنایی ارزیابی شد؛ ما در استان ها نیز 626 استعلام صورت گرفت. مقرر شده است که گزارش تمام ارزیابی ها در کتابخانه در دسترس باشد.

*** حذف سهم محیط زیست از عوارض آلاینده

تجریشی همچنین از حذف سهم سازمان محیط زیست از عوارض آلایندگی در سال 1400 انتقاد و ابراز امیدواری کرد که از سال آینده این مشکل حل شود.

*** آلاینده ازن، چالش نسبتا جدید

تجریشی درمورد افزایش آلاینده ازن در تهران نیز گفت: سه روز گذشته وضعیت خوب نبود، سه روز پیش میزان ذرات معلق، دو روز پیش میزان ازن و روز گذشته میزان ناکس بیشتر شده بود که نشان می دهد با سه مساله روبرو هستیم. سال گذشته در شش ماهه دوم سال مشکل افزایش ذرات معلق داشتیم و اما یک ماه در تابستان با مشکل افزایش میزان ازن روبرو بودیم. درواقع ازن به عنوان یکی از مشکلات در شش ماهه اول سال اضافه شده است.

*** با بی توجهی به نوسازی ناوگان، ازن و ناکس کاهش نمی یابند

مهدی میرزایی قمی، رییس مرکز ملی و هوا اقلیم سازمان محیط زیست نیز در این نشست با اشاره به دوگانه سوز شدن خودروها گفت: با وزارت صمت مکاتبه و تاکید کردیم که دوگانه سوز شدن خودروها باید با استعلام از سازمان محیط زیست صورت گیرد؛ با توجه به پارامترهای آلاینده به ویژه ناکس در مورد گازسوز شدن خودروها، تفاهم نامه سه جانبه بین سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نفت و ایران خودرو منعقد شد که بر اساس آن مشاوری مطالعات را به صورت پایلوت انجام می دهد.

میرزایی تصریح کرد: ازن آلاینده ثانویه است و علت اصلی ایجاد آن، ناکس است که به منابع متحرک و وسایل نقلیه مربوط می شود. 60 درصد ناوگان اتوبوسرانی قدیمی است؛ بحث نوسازی ناوگان در کشور انجام نشد و با این روند به هیچ وجه شاهد کاهش آلاینده ازن و ناکس نخواهیم بود. گفته می شد که به دلیل شیوع کرونا و اعمال محدودیت ها، تردد خودروها کم شده اما در واقعیت این اتفاق رخ نداده است. یکی دیگر از علل افزایش میزان ازن ، افزایش دمای هوا است.

*** مدیریت پسماند در اولویت دستگاه ها نبود

حسن پسندیده، مدیر کل دفتر مدیریت پسماند نیز در این نشست با اشاره به مشکل پسماند، گفت: قانون مدیریت پسماند مربوط به سال 1383 است و در سال 1384 آیین نامه به تصویب رسید ؛ انتظار می رفت تا کنون مشکل مدیریت پسماند حل شده باشد اما این اتفاق رخ نداد چرا که قوانین یا اجرا نشد یا ناقص اجراشد به دلیل اینکه موضوع مدیریت پسماند در اولویت دستگاه های ذیربط نبود.

وی افزود: در سال 1392، 3200 مرکز دفع زباله داشتیم که تا پایان سال 99، تعداد آنها به 660 مرکز کاهش پیدا کرد. از سال 1392، 330طرح جامع مدیریت پسماند مطرح شد.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند با تاکید بر نقش آموزش و فرهنگ سازی برای اصلاح الگوی مصرف، گفت: در سال 1398 قانون کمک به مدیریت پسماند مطرح و سیاست های تشویقی برای جذب سرمایه گذار درنظر گرفته شد.

پسندیده درمورد آرادکوه نیز گفت:روزانه 5500 تا 6500 تن زباله دریافت می کند؛ نزدیک به پایتخت است و هنگام تاسیس زیرساخت های فنی و محیط زیستی در آن ایجاد نشد.

وی ادامه داد: 70 درصد زباله های شهری تر هستند و می توان آن را تبدیل به کمپوست کرد.

***گوگرد سوخت برخی جایگاه زیاد است

هلنا کعبی، مدیرکل دفتر پایش فراگیر محیط زیست نیز با اشاره به اینکه 180 ایستگاه پایش سوخت وجود دارد، گفت: میزان گوگرد در برخی ایستگاه ها مخصوصا در مناطق دورافتاده، بالا است.

کعبی درمورد مساله آب نیز اظهار کرد: سازمان محیط زیست مسوول کیفیت آب و وزارت نیرو مسوول کمیت آب است. پیشنهاد می کنیم مرکز آمار ایران به عنوان متولی سامانه ای را برای مشاهده داده های کیفی و کمی آب ایجاد کند تا در کشور بتوان از این داده ها بهره برد. وزارت نیرو تولیدکننده و بهره بردار است بنابراین باید جایگاه ناظر دیده شود.

کعبی درمورد آلاینده های هوا و پایش آن ها نیز گفت: برای استقرار هر ایستگاه پایش هوا حدود شش تا هفت میلیارد تومان اعتبار لازم است، اعتبار ما هشت میلیارد تومان یعنی یک صدم نیازمان است.

وی افزود: به صنایع مجوز فعالیت می دهیم، عوارض آلایندگی می گیریم و به شهرداری های می دهیم. تا وقتی این کار صورت می گیرد به جایی نمی رسیم. مطالعات آلاینده های خاص بسیار گران است و نیاز به اعتبار داریم.