نقش اقناعی رسانه‌ها در طرح حذف نمک‌پاشی

شهریار تبریز: اجرای موفق هر طرح توسط ارگان‌هایی چون شهرداری نیازمند همراهی و همگامی شهروندان آگاه است و در این میان دو گروه از شهروندان قرار دارند که عده‌ای با آگاهی از مضرات نمک برای محیط زیست و همچنین زیرساخت‌های شهری چون آسفالت، بتن و جداول شهری مخالف سرسخت استفاده از نمک هستند و در مقابل گروهی از شهروندان که بنا بر هر دلیل برای رفع فوری حاصل از خطرات احتمالی یخ‌زدگی بعد از بارش برف بر نمک‌پاشی معابر اصرار دارند.

خلائی که در این میان حس می‌شود شاید عدم آگاهی گروه دوم از معضلات نمک‌پاشی و عوارضی که نهایتا منجر به نابودی بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری خواهد شد، است. اولین راه حلی که به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت رسانه‌های محلی، علی‌الخصوص فضای مجازی در این خصوص است. در جهان کنونی تبلیغات و اطلاع‌رسانی از طریق شبکه‌های مجازی که طبق داده‌های سازمان آمار کشور بیش از ۷۰ درصد از شهروندان ایرانی عضو یکی از شبکه‌های مجازی هستند، می‌تواند کارساز باشد.

امیر کریم‌زاد، مدیرمسئول پایگاه خبری نصرنیوز  در خصوص سهم رسانه در حمایت از اقدامات محیط زیستی معتقد است: همه ساله با آغاز فصل بارش برف، بحث نمک پاشی و اینکه یخبندان این فصل را بدون حادثه به سر برسانیم مطرح می شود ولی آثار تخریبی که نمک بر فضای سبز و محیط زیست دارد، جامعه را دچار چالش فکری می کند. بر این اساس فعالان رسانه ای سهم خود را جهت صیانت از محیط زیست باید با ارائه راهکارهای علمی و جدید ادا کنند و از اجرای هر طرحی که موافق با اصول محیط زیست باشد با تمام توان هر چند با تکرار مطالب و تصاویر مربوط حمایت کنند چرا که رسانه با تکرار یک پیام علمی و منطقی، راحت تر می تواند اذهان عمومی را اقناع کند.

کریم‌زاد با تاکید بر لزوم یادآوری مسئولیت‌های شهروندی در مواقع بارش برف توسط رسانه‌ها تصریح کرد: موضوع مهم در این میان استفاده از مشارکت مردم در برف روبی است. در فرهنگ قدیم تبریز با بارش اولین برف، مردم به وسیله پارو اقدام به برف روبی مقابل درب منزل و حتی کوچه می کردند ولی امروز حتی در کوچه های چند متری هم به ندرت می بینیم که اهالی خود برف روبی کرده باشند و انتظار دارند شهرداری این کار را هم انجام دهد که با توجه به وسعت شهر تبریز و مدت زمان محدود، این امر ممکن نیست.

لیلا کریمی دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری نیز در این خصوص معتقد است: نمک‌پاشی خیابان‌ها به منظور برف روبی، شیوه‌ای بسیار مضر و غیرعلمی است. چنین عملیاتی باید به وسیله ماشین آلات و مواد سازگار با محیط زیست اجرا شود تا اثرات مخرب، هزینه های سرسام آور و عواقب زیست محیطی حاصل را کاهش دهد.

وی در خصوص نقش رسانه ها و لزوم آگاهی رسانی کاربرد مضر نمک تصریح می کند: رسانه ها علی الخصوص شبکه های مجازی که امروزه بین مردم مقبولیت و جایگاه خاصی دارند با دادن اطلاعاتی در خصوص اینکه نمک پاشی برای خاک، آب، گیاهان، جانوران و حتی مبلمان شهری زیان آور است و اساساً شیوه اجرای آن اشتباه است، می توانند بسیار کمک حال اقدامات شهرداری در خصوص ممنوعیت استفاده از نمک باشند.

کریمی در ادامه بیان کرد: نمک باید با حلالی مثل آب مصرف شود تا بتواند با پایین آوردن درجه ذوب برف سریع تر و بهتر عمل کند و زمانی که EC آب (درجه شوری آب) بالا برود، گیاهان شهری به علت عدم سازگاری با نمک در درازمدت دچار ضایعه و سوختگی شده و در نهایت به نابودی و خشک شدن گیاه منجر می‌شود چرا که درختان شهری برعکس گیاهان بیابانی و شورپسند تحمل نمک بیش از حد را ندارند. اگر شهروندان بر این آگاهی برسند بسیاری از معضلات حاصل از نمک رفع خواهد شد و این امر ممکن نخواهد بود مگر با پرداخت حداکثری رسانه های محلی به این موضوع و تکرار عوارض ناشی از مصرف نمک!

مهرداد خوشکار مقدم، روزنامه نگار و مدیرمسئول پایگاه خبری صبح تبریز  نیز با تاکید بر کارکرد آموزشی رسانه ها معتقد است: با توجه به اهمیت صیانت از محیط زیست، فضای سبز و منابع آبی، دو موضوع باید در اولویت آموزشی رسانه های محلی در کلانشهر تبریز قرار گیرد. اولی اطلاع رسانی از لزوم جمع آوری روش نمک پاشی از سطح شهر و متعاقبا آموزش تغییر و اصلاح رفتار جمعی در مواجهه با بارش برف و یخبندان است.

وی تصریح کرد: شاید موضوع اهمیت محیط زیست و بحران کم آبی در سال‌های اخیر برای مردم ملموس‌تر شده باشد، اما انتظارات و عادت‌های قبلی هنگام بارش برف و یخبندان همچنان باقی مانده است. بدیهی است بخشی از مشکلات بوجود آمده در مواقع برف و بوران، به ترددهای غیرضروری، استفاده از تایرهای نامناسب، عدم تمایل به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی و ... باز می‌گردد. تجربه استفاده از کمربند ایمنی در خودروها نشان داد در صورت استفاده درست از ظرفیت های رسانه ای، می‌توان مردم را به تغییر و اصلاح رفتاری ترغیب کرد.

همچنین مهدیه فرج زاده دکتری علوم ارتباطات نیز در این خصوص می‌گوید: همه ساله در فصل زمستان بحث نمک پاشی معابر، میان طرفداران محیط زیست و مسئولان شهری و حتی جاده ای به اوج می رسد. اما چند ماه از زمستان که می گذرد این بحث تا اولین بارش برف در سال بعد به فراموشی سپرده می شود. شاید زمان چاره‌اندیشی برای این موضوع پاییز هر سال باشد. فصلی که می توان در آن مقدمات جلوگیری از نمک پاشی و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حل مشکل یخ‌زدایی در فصل زمستان را بهتر در آن پیش بینی کرد.

وی افزود: امسال رسانه‌های محلی تبریز می توانند با توجه به اینکه شهرداری تبریز کارگاه های محلول سازی را تقویت کرده و بنا بر گفته شهردار هیچگونه نمک پاشی نخواهد شد، به عنوان یار کمکی در این زمینه عمل کرده و در بسترسازی این فرهنگ که محلول پاشی جایگزینی نمک پاشی در اذهان عمومی شود، کارساز باشند چرا که با توجه به فراوانی استفاده از فضای مجازی توسط شهروندان و میزان مقبولیت رسانه ها علی الخصوص صفحات مجازی رسانه های خبری استان، می تواند کارساز باشد.

الهام آسیابانی دکتری برنامه ریزی شهری نظری متفاوت در این خصوص دارد، وی معتقد است در ابتدا به احتمال زیاد توجیه شهروندان بر استفاده از محلول به جای نمک پاشی، شاید نتیجه بخش نباشد و برای فرهنگسازی در این زمینه باید لااقل یک سال از انجام یک اقدام بگذرد و با دریافت نتایج مثبت و بازتاب این نتایج به مردم می توان راحت تر در این خصوص فرهنگ‌سازی کرد و در این خصوص که چندین سال شهرداری با استفاده از نمک اقدام به برف روبی کرده است، بعد از گذشت یکسال و بازتاب اثرات مثبت از محلول پاشی راحت تر می تواند، شهروندان را اقناع کرد.

وی تصریح کرد: چنانچه طی سال های قبل هرچند به طور مقطعی این اقدام عملیاتی شده ولی به طور ناقص بوده و بعد از یک مدت فراموش شده بود. پس بهتر است بعد از یک دوره اگر محلول پاشی نتیجه بخش بود، قدم های فرهنگی برداشته شود، چون اگر شهرداری از این طرح جوابی نگیرد و یا آن را ناقص انجام دهد، چنانچه سال های قبل نیز شهروندان شاهد این امر بوده اند، به اعتماد عمومی خدشه وارد می شود.