آب‌بندان‌ها در جلوگیری از اثرات خشکسالی فصلی موثرند
کارشناس مهندسی عمران گفت: توجه به نقش و اهمیت آب‌بندان‌ها یکی از راه‌های بومی و کم هزینه برای جلوگیری از وقوع خشکسالی فصلی است.
منیره مهربان امروز به تصرف تدریجی و نحوه از بین رفتن آب‌بندان‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: کشاورزانی که اطراف آب‌بندان‌ها به‌ویژه در بالادست آن زمین کشاورزی دارند از جمله عوامل از بین رفتن آب‌بندان‌ها هستند.
به گزارش بنانیوز به نقل از خبرگزاری فارس، وی تصرف آب‌بندان‌ها توسط زمین‌خواران با کمک عوامل محلی، واگذاری از طریق اجاره موقت و تبدیل آنها پس از چند سال به زمین زراعی و همچنین طراحی و نصب نامناسب ایستگاه پمپاژ به منظور آبگیری آب‌بندان‌های احداث شده و تخریب تدریجی ایستگاه‌های آبگیری را از دیگر مشکلات آب‌بندان‌ها عنوان کرد.
مهربان با اشاره به اهمیت نقش آب‌بندان‌ها و وضعیت فعلی آنها، افزود: سازمان جهاد کشاورزی گیلان برنامه توسعه و بهسازی آب‌بندان‌ها، لایروبی منظم، تدوین ضوابط و معیارهای فنی در توسعه آنها، ایجاد زمینه‌های مشارکت و همگرایی دستگاه‌های اجرایی در توسعه آب‌بندان‌ها، هویت‌بخشی به آب‌بندان‌ها به عنوان میراث و سرمایه ملی و نیز جلوگیری از تعرض به حریم و بستر آنها را در دستور کار قرار داده است.
کارشناس مهندسی عمران نبود استانداردهای اجرایی، عدم طرح مناسب و ناهماهنگی متولیان را از مشکلات حوزه آب‌بندان‌ها برشمرد و تصریح کرد: مطالعه جامع و تدوین استانداردهای اجرایی، استمرار همایش تخصصی، بهره‌گیری از تسهیلات بانکی، جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد فرهنگ استفاده از آب و خاک در جامعه از راهکارهای مناسب در توسعه و بهسازی آب‌بندان‌هاست.
وی ادامه داد: بسیاری از زهکش‌های موجود در گیلان در انتها به رودخانه‌ها یا مستقیماً به تالاب انزلی و دریا می‌ریزند.
مهربان با بیان اینکه در فصل‌های زراعی به دلیل آبیاری شالیزاری دبی زهکش‌ها افزایش می‌یابد، خاطرنشان کرد: با انجام مطالعات جامع می‌توان نسبت به پمپاژ آب زهکش‌ها به آب‌بندان‌ها از آنها برای آبیاری اراضی آبخور آب‌بندان‌ها استفاده کرد.
کارشناس مهندسی عمران موجودی منابع آب در جهان و ایران را ثابت اعلام کرد و گفت: میزان متوسط بارندگی ایران کمتر از یک سوم متوسط جهانی است.
وی متوسط بارندگی سالانه در گیلان را بین یک‌هزار و ۱۰۰ تا یک‌هزار ۴۰۰ میلی‌متر ذکر کرد و بیان داشت: مقدار قابل توجهی از آب استان‌های دیگر نیز به دلیل وضعیت جغرافیایی وارد گیلان می‌شود اما به دلیل اینکه بیشتر بارش‌ها در فصل پاییز و زمستان است و زیرساخت‌های مناسب وجود ندارد، در حال حاضر نمی‌توان از بیش از ۵۰ درصد قابلیت آبی استان استفاده کرد.
مهربان خشکسالی فصلی را خطری دانست که هر ساله گیلان را تهدید می‌کند و افزود: توجه به نقش و اهمیت آب‌بندان‌ها یکی از راه‌های بومی و کم هزینه برای جلوگیری از وقوع خشکسالی فصلی در استان است.
کارشناس مهندسی عمران با اشاره به اینکه آب‌بندان‌ها متولی ویژه‌ای ندارند، اظهار داشت: این سازه‌های سنتی بلاتکلیف رها شده‌اند و نسبت به مرمت و بازسازی اساسی آنها اقدامی صورت نگرفته است.
به گفته وی آب‌بندان‌ها به دلیل انباشته شدن رسوبات، لجن و فرسایش دیواره‌ها حجم مفید مخزنی خود را از دست داده‌اند و عمق متوسط آب در بسیاری از آنها به کمتر از یک متر رسیده است.
مهربان با تاکید براینکه بیشتر آب‌بندان‌ها نیاز به بازسازی و بهسازی به‌ویژه لایروبی، همسان‌سازی ارتفاع تاج‌ها، لایروبی مسیر ورودی و خروجی و گذاشتن دریچه ورودی و خروجی دارند، خاطرنشان کرد: این مسائل در مناطقی که از کانال آب می‌گیرند و منبع دیگری برای تامین آب ندارند، بیشتر دیده می‌شود.
کارشناس مهندسی عمران جا انداختن نقش و اهمیت آب‌بندان‌ها در کشور، توسعه و بهسازی آب‌بندان‌ها و لایروبی منظم آنها را از راهکارهای حفظ و توسعه آب‌بندان‌ها دانست و تصریح کرد: برق‌رسانی به آب‌بندان‌ها، ایجاد سامانه اطلاعاتی و تهیه شناسنامه آب‌بندان‌ها، هویت‌بخشی به آب‌بندان‌ها به عنوان میراث فرهنگی، سرمایه ملی و جلوگیری از تعرض به حریم و بستر آنها از دیگر راهکارهای حفظ، توسعه و بهسازی آب‌بندان‌هاست.
وی همچنین استفاده از امکانات آب‌بندان‌ها در پرورش ماهی، اکوتوریسم و پیشنهاد ردیف اعتباری مستقل برای آنها در بودجه سالانه دولت را موثر خواند.
نظرات