زیر آب‌های خلیج فارس خبری هست؟
یک مدرس غواصی کنفدراسیون فعالیت‌های جهانی زیر آب معتقد است: خلیج فارس یکی از ضعیف‌ترین نقاط دنیا از نظر تحقیقات باستان‌شناسی زیر آب است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) سیامک درخشان در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: ایران یک کشور باستانی است که هنوز بسیاری از نقاط آن دست‌نخورده باقی مانده و شاید در بسیاری از محوطه‌های تاریخی، نهایت کاری که انجام شده است، این باشد که حصاری دور آن کشیده‌اند تا سر فرصت کاوش باستان‌شناسی در آنجا انجام شود. این در حالی است که در حوزه‌ی باستان‌شناسی زیر آب هنوز به معنای واقعی کاوشی در ایران انجام نشده و فعالیت‌ها بیشتر به مستندسازی محدود شده است.
وی درباره‌ی اهمیت تاریخی دریای جنوب ایران، توضیح داد: جنوب ایران یکی از بزرگ‌ترین مناطق تجاری در زمان ساسانیان بوده است و بندر سیراف جمعیتی حدود یک‌میلیون نفر را در خود جا می‌داد. در این منطقه، مبادلات تجاری زیادی انجام می‌شد و کشتی‌های زیادی رفت‌وآمد می‌کردند که گاهی برخی از آن‌ها دچار طوفان می‌شدند یا مورد حمله‌ی دزدان دریایی قرار می‌گرفتند. همچنین بسیاری از این کشتی‌ها به‌دلیل کالاهایی که حمل می‌کردند مثل طلا، خمره، پارچه و اداوت جنگی، ارزش زیادی داشتند؛ ولی با وقوع طوفان یا حمله‌ی دزدان دریایی، تعدادی از آن‌ها غرق شدند و احتمالا هنوز هم زیر آب دست‌نخورده باقی مانده‌اند.
او با بیان این‌که پروژه‌های زیادی برای تحقیقات باستان‌شناسی زیر آب در خلیج فارس تعریف نشده است، ادامه داد: در این بخش، بودجه‌ی قابل توجهی نیز تعریف نشده است، بویژه این‌که هزینه‌ی کندوکاو و حفاری زیر آب خیلی زیاد است و یک پروژه‌ی کوچک در عمق کم که حدود ۱۰ روز هم به طول بینجامد، چند صدمیلیون تومان هزینه خواهد داشت. این در حالی است که کشورهای ترکیه، مصر و یونان در این حوزه بسیار رشد کرده‌اند و از وسایل پیشرفته‌ای هم استفاده می‌کنند، به‌طوری که گاهی نیاز نیست کسی زیر آب پژوهش کند، بلکه با عکس‌های ماهواره‌یی اطلاعات زیادی را می‌توانند به‌دست آورند؛ اما در ایران هنوز این دستگاه‌ها را نداریم.
این محقق که گواهی‌نامه‌ی باستان‌شناسی زیر آب هم دارد، با اشاره به این‌که اگر به موضوع غواصی عمیق وارد شویم، هزینه‌های حفاری خیلی زیاد می‌شود، گفت: متأسفانه در ایران رشته‌ی باستان‌شناسی زیر آب نداریم؛ ولی در ترکیه و یونان در مقطع فوق لیسانس و دکتری نیز این رشته تدریس می‌شود. من که در این حوزه فعالیت می‌کنم، باستان‌شناس نیستم بلکه تکنیک‌های باستان‌شناسی را در غواصی می‌دانم، یعنی این‌که چطور یک شی‌ء که هنگام خروج از آب ممکن است آسیب ببیند، بالا آورده شود یا از آن نمونه‌برداری شود یا مثلا یک اثر در چه محلول‌هایی باید گذاشته شود تا صدف‌های روی آن را بتوان برداشت.
درخشان اظهار کرد: پروژه‌های باستان‌شناسی زیر آب آن‌چنان که باید برای سازمان میراث فرهنگی تعریف نشده است که بخواهد میلیون‌ها یا میلیاردها تومان برای حفاری هزینه کند. با این حال، اگرچه در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته‌ایم، ولی این موضوع هنوز آن‌طور که باید، اهمیت پیدا نکرده است.
نظرات